granicy pow. mińskiego, ma 7 dm. , 64 mk. w 1864 r. 26 dusz rewiz. . Sazony 1. wś włośc, nad rzką Ośmierką, pow. dzisieński, w 4 okr. pol. , gm. Jazno, okr. wiejski Kuryłowicze, o 8 w. od Dzisny, ma 2 dm. , 14 mk. prawosł. w 1864 r. 11 dusz rewiz. . 2. S. , wś włośc, pow. oszmiański, w 2 okr. poL, gm. i dobra skarbowe Smorgonie, okr. wiejski Wencławienięta, o 7 w. od gminy a 26 w. od Oszmiany, ma 6 dm. , 30 mk. prawosŁ i 18 kat. 19 dusz rewiz w 1864 r. . Sazówka, szczyt górski, 969 mt. wzn. , nad pot. Ciśnianka, w pow. liskim. Sażałka, zaśc, pow. miński, w gm. Stare Sioło, ma 2 osady. A. Jel. Sażenie, wś, pow. nowoaleksandrowski, w 1 okr. poL, o 30 w. od Nowoaleksandrowska. Sażki, wś, pow. bracławski, w 3 okr. poL, gm. i par. Niemirów o 8 w. , przy drodze z Sorokotiażyniec do Sołowiniec, ma 52 dm. W pobliżu wsi znajdują się wały i mogiły. Należy do klucza niemirowskiego, dawniej Potockich, potem Strogonowych, dziś ks. Szczerbatowych. X M. O. SażnińskieDworzyszcze, własność ziemska, pow. piński, niegdyś w królewskich dobrach Stachowie, nadana w 1524 r. przez Bonę niejakiemu Pronce ob. Rewizya Puszcz, wyd. Wil. Arch. Kom. , str. 292. A. Jel. Sąchocin, miasteczko, ob. Sochocin. Sąchocin, wś włośc, pow. radzymiński, gm. Rudzienko, par. Pniewnik, ma 75 mk. , 153 mr. włośc. Sącz Stary i S. Nowy, dwa miasta nad Dunajcem, w pow. sądeckim, oddalone od siebie o 8 klm. Nazwa Sącz jest przekształceniem pierwotnej formy Sądecz Sandecz, od imienia Sandek Sandko, skróconej formy imienia Sandomir Sądomir. S. Stary leży w międzyrzeczu, utworzonem przez zejście się Popradu z Dunajcem, pod 38 18 dług. geogr. od F. i 49 34 płn, szer. , S. Nowy zaś przy ujściu Kamienicy do Dunajca, pod 38 21 geogr. dług. i 49 37 płn. szer. Oba miasta połączone są bitym gościńcem i koleją żelazną Nowy Sącz Orló. Leżą w urodzajnej dolinie, którą zamykają od południa Pieniny a od zachodu i wschodu stoki Beskidów, które na północy zacieśniają dolinę nad Dunajcem. Dolina ta przedstawia układ falisty, ztąd oba miasta osiadły na wzgórzach. Sącz Stary, w dokumen. z 1224 r. Sandech, 1251 r. Sandec, 1252 Sandecz, Zandech, 1437 r. antiqua civitas Sandecz, miał podobno pierwotną siedzibę przy ujściu Olszanki do Dunajca z lew. brzegu, na obszarze dzisiejszej wsi Naszacowice Morawski, Sądeczyzna, I, 14, lecz bardzo wcześnie przeniesiony został na miejsce teraźniejsze. Miasto rozłożyło się na wzgórzu kopulastem, wzn. 321 mt. npm. i stanowiącem kończynę północną pasma lesistego, wciskającego się w kierunku północnym między Poprad i Dunajec Wzgórze to niewiele wzniesione nad poziom rzeki most na Popradzie 309 mt. , opada ku północy i zachodowi stromo w dolinę, ku wschodowi nad Dunajec łagodnie, a ku połud. tylko pot. Moszczeński dzieli je od reszty pasma lesistego. środek miasta zajmuje rynek, zabudowany parterowymi domami, drewnianymi, o szerokich bramach wjazdowych. Rynek brukowany, ma około 200 kroków długości a 150 kroków szer. Na wschod. połaci rynku, przed domami, znajdują się podsienia, utworzone przez daleko wystające okapy, pod któremi mieszczą się stragany przekupek, Z każdego rogu rynku prowadzą dwie ulice pod kątem prostym; łączą się one przecznicami. Głównemi ulicami wiodą gościńce na zachód nad Poprad, skąd znowu w kierunku półn. do Nowego Sącza, na płd. wzdłuż lew. brzegu Poprad. u do Piwniczny i na płd. zach. przez Kadne most na Dunajcu do Łącka i dalej na płd. do Krościenka i Szczawnicy. Na zach. przedmieściu Na pasiekach, będącem osadą niemiecką z czasów cesarza Józefa Neudoerfel, stoi stacya dr. żeL o 8 klm. od Nowego Sącza a 55 od Orló. Całe miasto jest regularnie zbudowane i brukowane, prócz czterech, piętrowych kamienic, ma parterowe drewniane domy, czysto utrzymane. Dzięki szkole żeńskiej przy klasztorze klarysek i nauce bezpłatnej, mieszkanki stoją co do oświaty wyżej od mężczyzn. Dla braku urzędów nie ma tu ludzi ze szkolnem wykształceniem, przechowało się za to dawne polskie mieszczaństwo, trudniące się rolnictwem, przemysłem i handlem. Miasto liczy obecnie 594 dm. i 3790 mk. 1788 męż. i 2002 kob. . Przyrost ludności jest bardzo wolny. Co do wyznania jest 3415 rz. kat. , 4 gr. kat. , 59 prot. , 312 izrael. Gmina posiada 154 mr. roli, 5 mr. łąk i ogr. , 16 mr. pastw. i 24 mr. lasu; mieszczanie zaś 1521 mr. roli, 47 mr. łąk, 591 mr. pastw. i 148 mr. lasu. Cały majątek gminy, oceniony na 227, 062 złr. , przynosi 18, 756 złr. , z czego gmina utrzymuje urząd miejski burmistrz, zastępca, sekretarz, kontroler, lekarz, rewizor policyi i 13 sług. Mieszczanie zajmują się, obok rolnictwa, szewstwem i garbarstwem, handlem bydła, garncarstwem, kuśnierstwem i tokarstwem; mieszka tu wielu rzemieślników mających zajęcie w warsztatach kolei żelaznej w Nowym Sączu, dokąd codziennie dojeżdżają. Miasto ożywia się w niedziele i święta. Sklepów jest niewiele. Z urzędów mieści się tylko sąd powiatowy, zarząd domen i lasów, notaryat, urząd pocz. i tel. Jest też szkoła ludowa męzka 4klas. i w klasztorze żeńska 6klas. z internatem;

Sazony

Sąchocin

Sącz