1029 dzies. ziemi włośc, do 1400 dworskiej, 43 cerkiewnej; cerkiew p. w. św. Mikołaja, z muru wzniesiona w 1785 r. z 1443 wierny mi, kaplica katol. , starożytny pałac. W 1542 r. miała 2 łany uprawne; w 1565 r. władał nią Jarmoliński i Misczowski; miała 6 łanów uprawnych. Następnie należała do Potockich, z linii wwdów bełzkich. Posiadali oni tu za meczek, zniszczony d. 4 czerwca 1703 r. przez hajdamaków pod dowództwem Szpaka, Gen. Szeping, właściciel Jarmoliniec, któremu ró wnież zrabowali zameczek, dopędził ich pod S. , lecz został na głowę pobity. Na miejscu zamku stanął w 1759 r. staraniem Michała Potockiego, ssty trembowolskiego, dzisiejszy pałac, otoczony pięknym ogrodom. Stanisław Poniatowski wracając z Kamieńca, nocował tu d. 16 listopada 1781 r. , podejmowany w nieo becności właścicieli, przez Antoniego Lipiń skiego, kasztel. halickiego. Na pamiątkę tego pobytu była wmurowana tablica z odpowie dnim napisem. Na początku b. wieku mieszkał tu przez pewien czas Ypsylanty. Po upadku fortuny Juliusza Potockiego nabył S. z licy tacyi Józef Kosecki, po nim przeszła do synów. Przed niedawnym czasem część wsi z pałacem nabył od Franciszka Koseckiego pułk. Benkendorf. Przed kilku laty była tu dobra orkiestra, z miejscowych włościan złożona, pozostałość z czasów Potockich. 3. S. , wś u źródeł rzki Rokitny, pow. wasylkowski, w 3 okr. poL, gm. Rokitna, par. praw. ŻytnieHo ry o 5 w. , o 62 w. od Wasylkowa, przy krzyżujących się drogach z Żytnich Hor do Kijowa i z Uzina do Teleszówki, ma 1016 mk. W 1863 było tu 560 mk. podług Po chilewicza, w 1790 r. zaś 23 chat. Należy do klucza białocerkiewskiego dóbr hr. Bra nickich. Lr. M. J. Krz. Sawińce 1. słoboda nad rz. Dońcem pół nocnym, pow. iziumski gub. charkowskiej, o 33 w. na płn. zchd od Iziuma, ma 746 dm. , 2396 mk. , cerkiew, 3 jarmarki. Mieszkańcy, oprócz rolnictwa, zajmują się wydobywaniem kamie nia wapiennego, używanego do brukowania ulic. 2. S. , sioło nad rz. Psioł, pow, mirgorodzki gub. połtawskiej, o 30 w. na płn. wschód od Mirgorodu, ma 311 dm. , 2236 mk. , cerkiew, 4 fabryki. J. Krz. Sawincowska, st. poczt. , w pow. łubieńskim gub. połtawskiej, na trakcie z m. Łubny do Zołotonoszy. Sawinda al. Zawinda, jezioro na pol. prus. Mazurach, pow. łecki, o milę od Ełku na płn, zach. , przeszło 3 klm. długie, szerokie 1 2 do 3 4 klm. Połączone kanałem z jez. Małkińskiem od płd. , a z Jeziorowskiem od północy. Z połud. końca dotykają małe stawy, ciągnące się ku zachodowi aż do wsi Grabnika, od której ku północy prawie równolegle ciągnie się jez. Mała Sawinda, 1 klm. długie. Praw dopodobnie, że kiedyś było tylko jedno jezio ro, ciągnące się w formie siódemki z północy na południe, którego poziom z czasem się obniżył tworząc małe stawy. S. ma 238 ha, zaś Mało S. 36 ha obszaru. Ad. N. Sawinga, zaśc. szl. nad potok. t. n. , pow. wileński, w 2 okr poL, o 62 w. od Wilna, 1 dm. , 9 mk. katol. Sawinie, os. , pow. władysławowski, gm. Tomaszbuda, par. Gryszkabuda, odl. 28 w. od Władysławowa, 1 dm. , 6 mk. Sawiniec, os. na obszarze Połoma, w pow. opawskim. Sawinka, sioło nad rz. Targuną, pow. nowouzieński gub. samarskiej, o 90 w. od mta powiat. , ma 209 dm. , 1386 mk. , cerkiew; dwa ożywione jarmarki d. 1 czerwca i 1 listopada, oba dwutygodniowe. Sawino, wś, pow. mazowiecki, gm. Stolmachowo, par. Tykocin, ma 668 mr. obszaru. W 1827 r. było 22 dm. , 120 mk. Sawino, sioło nad rzką Kahamłyk, pow. kremenczucki gub. połtawskiej, na płn. od Kremenczuga; ob. Arch. J. Z. R. , cz. VI, t. 1 514. Sawinów, fol. , pow. stopnicki, gm. i par. Busk. Leży pod osadą Buskiem. Sawińskie, jezioro, w pow. Syczewskim gub. smoleńskiej. Sawińskie, bagna, w pow. ihumeńskim, ob. Sawin, Pośród nich leży wś Krzywa Grzęda. Sawiny Nowe i Stare, dwa sąsiednie sioła nad rzką Timą, pow. szczygrowski gub. kurskiej, o 29 w. od mta powiat. S. Nowe mają 227 dm. , 1819 mk. , jarmark d. 7 sierpnia; S. Stare zaś 251 dm. i 2049 mk. Sawionek, os. młyn. nad strum. b. n. , pow. lipnowski, gm. Czarne, par. Mokowo, odl. o 18 w. od Lipna, młyn wodny, 1 dm. , 5 mk, 23 mr. Sawiszki, wś, pow. święciański, w 1 okr. poL, gm. Kimeliszki, okr wiejski Litwiany, o 6 w. od gminy, podług spisu z 1864 r. w części należącej do dóbr Potoka, Minkowskich, 7 dusz rewiz. , w części zaś do dóbr Ryzgory, Narwojszów, 30 dusz rewiz. Sawka, sioło nad rzką Kajnor, pow. sorokski gub. bessarabskiej, o 50 w. od mta Soroki, przy trakcie z Kiszyniewa do Mohylewa, o 8 w. od brzegu Dniestru. Ma 130 dm. i 670 mk. Pomiędzy wsią Sawką i Ariamszty stał pomnik wzniesiony na niewielkim kurhanie, na pamiątkę poległego tu hetmana Żółkiewskiego w bitwie pod Cecorą w 1620 r. Pomnik ten miał kształt czworogrannej kolumny, w połowie wysokości obwiedzionej gzemsem kamiennym, na którym wyrytem było nazwisko wielkiego hetmana; nad owym gzemsem, w jednej ze ścian bocznych wprawioną była marmu Sawińce Sawińce Sawincowska Sawinda Sawinga Sawinie Sawiniec Sawinka Sawino Sawinów Sawińskie Sawionek Sawiszki