Łukasz Gajewski Ostoja 1690 1703 r, ; Stanisław Smoszewski Topór 1703 5 r. ; 40 Wojciech Święcicki Jastrzębiec 1705 1732 r. ; 50 Telesfor Zakrzewski Wyskota 1732 6 r. ; 51 Łukasz Kwilecki Szreniawa 1736 7 r. ; 52 Andrzej Zakrzewski Wyskota 1737 8 r. ; 53 Bartłomiej Szołdrski Łodzia 1738 1744 r. 54 Józef Zakrzewski Wyskota 1744 6 r. ; 55 Leonard Raczyński Nałęcz 1746 1756 r. ; 56 Antoni Zakrzewski Wyskota 1756 7 r. ; 57 Maciej Malczewski Abdank 1757 1769 r. ; 58 Stefan Moszczeński Nałęcz 1769 1772 r. ; 59 Prokop Szczaniecki Ossorya 1772 r. ; 60 Jakub Komorowski Korczak 1772 1781 r. ; 61 Jan Lipski Grabie 1781 6 r. ; 62 Michał Krzyżanowski Świnka 1786 1790 r. ; 63 Nikodem Zakrzewski Wyskota 1790 3 r. uzupełn. podług zapisków T. Żychlińskiego syna. Kościół p. w. św. Andrzeja istniał już w r. 1232; w tym bowiem czasie występuje Czesław, proboszcz; między następcami jego spotykamy, sądząc z imienia, jednego tylko Polaka, t. j. Bogumiła r. 1278 1280. W r. 1233 spotykamy znów w S. Władysława Odonicza, który klasztorowi lubiąźkiemu nadał tu 3000 łanów ziemi. Dnia 22 września 1234 r. stanęła między Odoniczem a Henrykiem Brodatym ugoda, mocą której S. dostał się Henrykowi Kod. Wlkop. , n. 168, 173; pod r. 1236 występuje wojski santocki; w r. 1238 zajęli Niemcy zamek miejscowy, odzyskany następnego roku przez ks. Henryka Pomn. Dziej. PoL, III, 8 i 9. W 1243 r. Bolesław Łysy przeznaczył 60 grzyw, na utrzymanie pro conservacione, Cod. Dipl. Sil. , VII, r. 609 zamku tego i r. 1244 ks. pomorski Barnim wystawił tuż pod S. nowy zamek, a Pomorzanie w służbie książąt szląskich wydali dobrowolnie zamek santocki Przemysławowi, ks. wielkopolskiemu Pomn. Dziej. PoL, II, 563; Bolesław Łysy atoli nie zrzekł się praw swoich do S. ; książęta Przemysław i Bolesław odstąpili mu go dobrowolnie wraz z Międzyrzeczem i Zbąszyniem w r. 1246 tamże, II, 564 i III 12; Gruenhagen, w Regestach, I, 297, upiera się przy r. 1248. W r. 1247 pojawił się Barnim na czele Pomorzan przed okopami santockiemi; na wieść o tem pośpieszył Przemysław na odsiecz, a gdy Bolesław Łysy także nadciągnął z rycerstwem, odstąpił Barnim od oblężenia. Za tę przysługę zwrócił Bolesław Przemysławowi zamek santocki Pomn. Dziej. , II, 565; III, 13. W r. 1251 Przemysław bawiąc w S. , zajmował się naprawą zamku; z. czynności jego urzędowych, podjętych w tom miejscu, przechowało się potwierdzenie zamiany połowy Chrząstowa na Konarskie, posiadłość klasztoru paradyskiego. tudzież potwierdzenie nadania wsi Karnina z następującego roku Kod, Wielkop. , n 295 i 306. W r. 1260 Bolesław Pobożny wydając Konstancyę, córkę Przemysława, za margrafa brandenburskiego Konrada, zastawił mu w miejsce posagu kasztelanię santocką z wyjątkiem zamku, gdzie też odbyły się gody weselne Pomn. Dz. PoL, II, 586. Zastaw ten stał się powodom długoletnich sporów, które zakończyły się utratą zamku i kasztelanii. W r. 1265 Niemcy, trudniący się łupieztwem i rozbojem na zachodnich krosach państwa polskiego, dowiedziawszy się o niedbałem strzeżeniu zamku santockiego, najechali go, opanowali i wydali Konradowi brandeburskiemu, Bolesław Pobożny wyruszył wprawdzie na odzyskanie zamku, lecz inaczej się stało; na mocy bowiem zawartej w tym czasie umowy, zburzył Bolesław zamek drzeński Drezdenko, Driesen, a Bramdeburczycy santocki Pom. Dziej. , II, 592. Nantępnego roku 1266 widzimy Bolesława w S. , gdzie z pośpiechem nowy stawiać kassa zamek; niebawem też pojawił się tam z wojskiem wojem Konrad. Nie przyszło do starcia zbrojnego; Bolesław bowiem przyrzekł, że umowy dotrzyma; zamek spalono Pomn. Dz. , II, 593 i III, 35. Tymczasem Otto brandeburnki, dogodną upatrzywszy chwilę, wystawił w r. 1270 przy kościele św. Andrzeja nowy, obszerny zamek, który objął i probostwo miejscowo, zależno od biskupów poznańskich tamże, II, 595 i III, 36. Nieobojętnem na to patrzał okiem Bolesław Pobożny; następnego roku 1271 wtargnął do ziemi santockiej, burzył wsie i miasteczka osadzone na prawie niemieckiem i wrócił z łupami, zostawiwszy zamek santocki w ręku Brandeburczyka tamże, II, 596 i III, 36. I wyprawa podjęta w r. 1272 pod wodzą młodego Przemysława, i klęska, którą poniósł Otto w r. 1278 Długosz, Hist. , nie przywróciły Wielkopolsce obszarów oderwanych. 8. atoli był w r. 1278 w posiadaniu Przemysława II; świadczy o tem pisany tam dokument, którym rzeczony książę w obocnośoi kasztelana miejscowego i innych dostojników potwierdził nadanie Policka Kod. Wielkp, , n. 475. W r. 1296 zagarnęli Brandeburczycy probostwo św. Andrzeja, uposażone wsią Kijowem i innemi dochodami, ażeby zaś zatrzeć wszelaki ślad związków probostwa tego z państwem polskiem i biskupstwem poznańskiem, do którego należało, przyłączyli jo do kapituły sołdyńskiej Pom. Dziej. , II, 595 i Długosz, II, 518. Probostwo santockie nie wróciło już do biskupów poznańskich. W r. 1335 margraf Ludwik sprzedał S. Wedlom, warując sobie prawo załogi, a do swej księgi ziemskiej z r. 1337, przy końcu rozdziału Terra Llandesberghe, zapisać kazał Opidum Szantoch est illorum de wedinge ut dicunt Neu

Santok