tukumskiej Kurlandya; połączone z dobrami Sehmen. Należy do nich fol. Kulwen. Sanderówka, część Chlebowic Swirskich, pow. przemyślański. Sandeshoefchen al. Rittersneusass, wybud. przy wsi Klein Siegmuntinnen pow. wystrucki, 1 dm. , 4 mk. Sandewalde, Sądowa Wola, 1203 Zandouel, wś i dobra, pow. gurowski Guhrau. Posiada kościół par. ew. , szkołę ew. W 1842 r. 10 dm. , fol, 73 mk. 1 kat. . Jestto starożytna osada. Kośoiół par. powstał tu podobno w pierwszym wieku po wprowadzeniu chrześciaństwa. Zdawna też istniał tu gród warowny kasztelania, który Henryk V, ks. wrocławski, porwany przoz Lutka Habdanka i uwięziony w Głogowie, oddał jako wykup w 1294 r. Henrykowi III ks. na Głogowie. Dziś nie ma śladu po grodzie. Kośoiół tutejszy zamieniony w XVI w. na protestancki, w 1821 r. na nowo zbudowany. Ob. Polska t. VIII, 654. Sandfluss 1. wś, pow. nizinny, et. p. Heinrichswalde, 103 dm. , 481 mk. , 393 ha. 2. S. Weide, tamże, przy wsi, 12 dm. , 74 mk. 3. S. Gross, tamże, 32 dm. , 232 mk. 4. S. Klein, 28 dm. , 175 mk. 5. S. Wiese, wybud. przy wsi Ackmonienen, pow. nizinny, 1 dm. , 8 mk. Ad. N. Sandfoerstchen, serbskie Piesaczna Borszć, wś, pow. rozborski, par. ew. Belsk. Do 1815 r. należała do Łużyc górnych. W 1842 r. 18 dm. , 75 mk. 1 kat. , pokłady i kopalnia torfu. Ludność przeważnie serbska. Sandhaeuser 1. posiadłość, pow. lignicki, par. ew. i kat. Lignica. Leży tuż pod miastem. W 1842 r. 4 dm. , 45 mk. 4 kat. . 2. S. , kol. na obszarze Gołkowic, pow. kluczborski. Sandhof, wś, pow. malborski, st. p. i par. kai Malbork, 1 milę odl. , ma 716 ha 17 lasn, 9 łąk, 600 roli or. . Z ha roli jest 29, 8 mrk czyst. dochodu. Do gminy należą Galgenberg 1885 r. 6 dm. , 58 mk. , Liebenthalerhof 1 dm. , 9 mk, Mlawkaer Bahnhof 1 dm. , 10 mk i dworzec Sandhof 1 dm. , 26 mk. W 1885 r. było razem 91 dm. , 242 dm. , 1116 mk. , 513 kat. , 538 ew. , 64 menon. Jest też tartak pa rowy; szkoła 2klas. symultarna liczyła 1887 r. 119 dzieci i 2 nauczyc. S. był dawniej folw. ekonomii malborskiej; r. 1752 został puszczony osadnikom w emfiteutyczną dzier żawę. Później nastąpiło uwłaszczenie. Ki. Fr. Sandhof 1. dobra, pow. rybacki, st. p. Laptau; 9 dm. , 47 mk, 100 ha. 2. S. , wybud. przy St. Kiszporku, pow. morąski, st. p. St. Kiszpork; 4 dm. , 82 mk. 3. S. , ob. Rydzówka Mała. Sandhof 1. fol. w dobrach Spahlitz, pow. oleśnicki. 2. S. , fol. w Rozwodzy, pow. wielkostrzelecki. 3. S. , folw. dóbr Jedlin, w pow. pszczyńskim. Sandhuben niem. , ob. Zantuga. Sandhuebel niem. , wś kośc. , pow. i obw. sąd. frywałdzki, na Szląsku austr. , nad rz. Białą, praw. dopływ. Nisy szląskiej, 6 klm. na płn. wsch. od Frywałdu. Leży na płn. od Czeskiej Wsi Boehmischdorf, na południe od Grodźca Groeditz, a na zach. od Szerokiego Brodu Breitenfurth. W r. 1880 było 135 dm. , 797 mk. rz. kat. i Niemców. Par. łac. w miejscu, z kościołem p. w. św. Jana Chrze. Do par. należą Bez Hullunder i Kaltsaisen Kaltseifen; dusz 1238 kat. , 5 prot. Szkoła lud. 2klasowa, fabryka wyrobów z drzewa. W okolicy łomy marmuru. St. poczt. w miej scu. Ob. Rotwasser. Br. G. Sandiffen, dobra, pow. welawski, przy Welawie st. poczt. i tel. ; 148 dm. , 829 mk. , 2436 ha. Sandkow w dok. z XIV w. , pow. lignicki, ob. Moenchhof. Sandkretscham, ob. Piaski 40. VIII, 56. Sandkrug niem. , ob. Hamernia Czarnkówska, Jaromierz, Karminek, Krakowo, Piaski t. VIII, 55 i 56. Sandkrug 1. Piaski, karczma do Sadlinek, pow. brodnicki, st. p. Jabłonowo; 1885 r. 2 2 dm. , 15 mk. 2. S. , karczma, pow. chojnicki, 3 4 mili od Chojnic, gm. Krajenki, 1 dm. , 10 mk. 3. S. leśn. król. , pow. wałecki, gm. Plitnica, par. kat. Sypniewo; 1 dm. , 8 mk. 4. S. , karczma nad drogą do Bydgoszczy, pow. toruński. W 1832 r. obejmowała 3 wł. 5 mr. , 2 dym. i 22 dusz. Do 1813 r. należała do wsi Toporczyska; r. 1832 zaś do kanclarstwa toruńskiego ob. Wernicke Beschr. von Thorn, str. 285. W najnowszych spisach niepodana. 5. S. , leśn. pow. złotowski, st. p. i kol. Lipka Linde. 6. S. , ob. Rzym. 7. S. , majętność pryw. , pow, wałecki, st. p. i tel. Schoenthal o 2, 4 klm. , st. kol. Wałcz o 14 klm. , par. katol. Sypniewo. Ma 134, 75 ha roli or. i ogr. , 3 łąk, 13 past. , 17 lasu, 0, 25 nieuż. , 212 wody; czysty doch. z grun. 1063 mrk. 8. S. , pow. elbląski, ob. Emaus, Kś. Fr. Sandkrug 1. wybud. , pow. kłajpedzki, st. poczt. Kłajpeda, 1 dm. , 6 mk. 2. S. , wybud. w dobrach Wollittnick, pow. świętosiekierski, 1 dm. , 4 mk. Sandlack, dobra, pow. frydlądzki, st. p. , tel. i kol. żel. Bartoszyce, 18 dm. , 130 mk. , 338 ha. Sandlauken 1. fol. , pow. królewiecki, st. poczt. Schugsten, 2 dm. , 28 mk. 2. S. , wś, pow. nizinny, st. p. NeuArgeningken; 21 dm. , 133 mk, 103 ha. Sandmuehle, ob. Piaski t. VIII, 56. Sandmuehle, powiat międzyrzecki, ob. Piaski. Sandmuehle 1. Piaski, wyb. , pow. chełmiński, st. p. Trzebieluch, gm. Pilewice, par.

Sanderówwka

Sanderówka

Sandeshoefchen

Sande

Sandfluss

Sandfoerstchen

Sandhaeuser

Sandhof

Sandhuben

Sandhuebel

Sandiffen

Sandkow

Sandkretscham

Sandkrug

Sandlack

Sandlauken

Sandmuehle