Działoszyce. W najwynioślejszym punkcie; leży folw. Ewinów. Gleba tutejsza przedstawia wielką rozmaitość. Najwyżej położone części łanów, zwane u ludu pałygi, są najuboższe w skutek opłukiwania przez wody i działanie wiatrów; średnie części urodzajniejsze zwane są ścięgna, a dolne, z najbogatszą glebą spławy. Zbocza północne zwane są opoczą a południowe posłonne. Grube warstwy gliny zbitej umożliwiają. wyżłabianie śród niej piwnic i chodników, składów na kartofle, bez dawania żadnych podpór. Prócz gliny występują tu iły marglowe i zbite ciemne; kamień ciosowy tutejszy słynie z dobroci i uważany jest za lepszy od Szydłowieckiego i pińczowskiego. Wyżynę okolic S. dotąd pokrywają rozległe lasy, w których spotyka się dęby, lipy, graby, brzozy, osiny, sosny, świerki, jodły i na nowo rozmnożone modrzewie. Obok wielkiej obfitości malin, spotyka się w lasach dzikie trześnie z drobnym, słodkim owocem. Lud tutejszy ubiorem i zwyczajami jest krakowskim. Śród wieśniaków odrożniają dotąd trzy kategorye kmieci, mających po 30 mr. , tych rzadko się spotyka; rolników na 12 mr. i zagrodników z 6 mr. W połowie XV w. S. posiadał już kościół paraf. murowany p. w. św. Piotra i Pawła, fundowany podobno w 1409 r. przez Piotra Sancygniowskiego, kasztelana sandomier. , wieś była własnością Mikołaja h. Jelita. Z 8 łanów kmiec. dziesięcinę wartości 5 grzyw. , pobierała prepozytura Skalmierska; folw. dawał miejscowemu plebanowi, który posiadał łan zwany Pozelów, dwie łąki pod Knyszynem, i sadzawkę Długosz, L. B. , II, 73, 75. Zdaje się, że z powodu ubóstwa i małej ludności parafia została następnie wcieloną częścią do par. Lubczy, częścią do nieistniejącego dziś kościoła w Knyszyńskiej Woli. Spisy pobor. z 1490 r. podają Szączygnew w par. Lubcza. Dopiero w spisach z 1581 r. występuje Fara Seczigniow, do której należą jeszcze Opatkowice, Biedrzychowice i Iżykowice Pawiń. , Małop. , 19, 439. Kiedy kościół w Woli Knyszyńskiej popadł w ruinę 1608 r. , wtedy zapewne wcielono tę parafią do 8 i przeniesiono sprzęty i obrazy do kościoła w S. W 1763 r. Antoni Grodzicki, podczaszy zatorski, wystawił sześć ołtarzy nowych, ambonę, chór z nowemi organami, obrazy 4 ewangelistów i 4 doktorów kościoła, ławki, konfesyonały. Roboty wykonali snycerze i malarze krakowscy. W wielkim ołtarzu obecnie jest obraz przedstawiający Chrystusa na krzyżu pędzla Orłowskiego. Z dawnych zabytków przechowały się kamienne nagrobki Stanisława Sancygniowskiego, ststy Szydłowieckiego za Zygmunta Augusta, i żony jego Elżbiety. Oboje w całych postaciach. Prócz tego jest pomnik z czarnego marmuru Stefana i Ewy z domu Tarło, Dembowskich, dziedziców S. w polowie XVIII w. po Tarłach. Dobra S. własność Deskurów składały się w 1886 r. z folw. S. , Ewinów, Knyszyn i Tarłów, attynencyi i osad leśnych Skwierczyn, Wierówki, Drozdów i Tomków, rozl mr. 3411 fol. S. gr. or. i ogr. mr. 357, łąk mr. 98, past. mr. 28, lasu mr. 2278, od padki mr. 7, nieuż. mr. 49; bud. mur. 11, drewn. 32; płodozm. 10polowy; fol. Ewinów gr. or. i ogr. mr. 194, past. mr. 1, nieuż, mr. 5; bud. mur. 1, drewn. 7; płodozm. 9pol. ; fol. Knyszyn gr. or. i ogr. mr. 171, łąk mr. 6, past. mr. 11, lasu mr. 10, nieuż. mr. 8; bud. mur. 1, drewn. 6; płodozmian 6 pol. ; fol. Tar łów gr. or. i ogr. mr. 176, lasu mr. 10, nieuż. mr. 3; bud. drewn. 1; płodozm. 9pol. , lasy nieurządzone. W skład dóbr poprzednio wcho dziły wś S. 08. 20, mr. 161; wś Biedrzyko wice os. 31, mr. 195; wś Podgaj os. 4, mr. 25; wś Opatkowice os. 17, mr. 174; wś Wo la Knyszyńska os. 22, mr. 211; wś Kopanina os. 4, mr. 36; wś Ksawerów os. 5, mr. 202. 8. par. , dek. pińczowski, dawniej ksiąski, mia ła w 1784 r. 840 dusz samych katol. ; w 1879 r. było 1600, w tej liczbie około 200 żydów, zajmujących się zarówno handlem jak prze mysłem tartaki, fabryki w Ksawerowie a wreszcie i rolnictwem os. Łabędź. S. gmina należy do sądu gm. okr. VI w Skalmierzu, st. poczt. Działoszyce. Gmina ma 7868 mr. ob szaru i 2268 mk. 1870 r. . Szkoły nie było. Z zakładów fabrycznych dwa młyny, tartak, fabryka cykoryi. Br. Ch. Sancygniówka, rzeczka, bierze początek na obszarze Knyszyna, w pow. pińczowskim, ze stoków wyżyny roztaczającej się dokoła Książa Wielkiego, płynie doliną, wyżłobioną przez wody na Sancygniów, Szykowice, przyj muje pomiędzy Dziekanowicami a Działoszy cami rzkę Jakubówkę al. Dzierążnę i wpada wraz z nią do Nidzicy z lew. brzegu. Tworzy stawy w Knyszynie, Stępocicach i Sancy gniowie i przyjmuje z obu stron liczne stoki spływające z jarów przerzynających okolicz ną wyżynę. Br. Ch. Sand, ob. Piasek 2. i Piaski 25. Sand 1. fol. , pow. labiewski, st. p. Kobbelbude, 6 dm. , 79 mk. 2. S. , pow. iławkowski, st. p. Landsberg, 28 dm. , 136 mk. , 245 ha obszaru. 3. S. , wybud. przy dobrach Sollnicken, tamże, 1 dm. , 2 mk. 4. S. , wybud. przy wsi Unter Eisseln, pow. ragnecki, 8 dm. , 68 mk. 5. S. , wś, pow. królewiecki, st. p. LiskaSchaaken, 8 dm. , 41 mk. , 61 ha. Sand al. FrankenbergerSand, wś, pow. ząbkowicki, par. kat. Przyłęk. Do 1810 r. własność klasztoru w Kamieńcu. W 1842 r. 14 dm. , 129 mk. kai, młyn wodny. Sandał, jezioro w pow. petrozawodzkim

Sancygniówka

Sancygniówka

Sand

Sandał