będą do budowy zamków. R. 1444 sprzedała kapituła młyn swój w R. z 2 1 2 włókami, 3 ostrowami i prawem użytkowania z lasu Janowi Y. Proszen, a 1614 r. pozwala młynarzowi używać zagranicznego kamienia we młynie. R. 1594 otrzymuje kotlarz Marcin Schimmelpfennig pozwolenie założenia nad rzeczką, młyn w R. pędzącą, huty kotlarskie ob. Cod. dipl. Warm. , II, 502. W r. 1656 należała R. do Milewskiego. 2. R. ,, leśniczówka, tamże. 3. R. wś nad jeziorem t. n. , pow. morąski, nad traktem z Ostródy do Morąga, o 1 milę na płd. od Morąga st. p. , tel. i kol. żel. 4. R. Mała, wś na pols. prus. Mazurach, pow. ostródzki, st. p. , tel. i kol. żel. Ostród. 5. R. , targ. nad rz. Rusą ramię Niemna, pow. szyłokarczemski, 8 klm. na płd. zach. od Szyłokarczm, 10 klm. od ujścia rz. Rusy do zatoki Kuryjskiej, 4 klm. od morza. Leży w środku delty, jaką tworzy rz. Rusa, tak nisko, że przy silnych wiatrach morze zalewa okolicę. Wtedy komunikacya uskutecznia się tylko łodziami, zaledwie kilka najwyżej położonych ulic suchą nogą przejść można. Ziemia z namułu rzecznego nie nadaje się w takich warunkach do uprawy, natomiast łąki są wyborne, a ogrodnictwo kwitnie. Siano i warzywa stanowią ważny artykuł handlu z pobliską Kłajpedą i Królewcem. Głównem zatrudnieniem mieszkańców, w liczbie 2078 1886 r. ewang. wyznania, jest handel i spław drzewa, żegluga i rybołówstwo. Spławiane Niemnem drzewo obrabia tu na miejscu 6 parowych pił na deski i belki, odstawiane następnie do Królewca, Bremy i Hamburga, częścią płynie zatoką Kuryjską lub kanałem Wilhelma do Kłajpedy. Wszystkie partye drzewa tu nadchodzące łączą się w wielkie tratwy i dopiero spuszczane są Niemnem ku zatoce; tem wiązaniem i łączeniem tratew trudnią się specyalni robotnicy. obrót roczny drzewa wynosi tu do trzech milionów marek. Kłajpedzcy kupcy, którzy tu swe faktorye i spedytorów mają, zakupują rocznie drzewa za milion talarów. Rybacy i żeglarze puszczają się aż do Grodna i Kowna i do Królewca, Elbląga i Gdańska na łodziach. Z ryb słyną tutejsze łososie i minogi, łowione w wielkich masach i wywożone do Niemiec. Targi, jakie się tu odbywaja, są licznie odwiedzane i ożywione. Domy w R. ciągną się w jednym rzędzie i tworzą z sąsiednią wsią Pokalną ulicę, prawie na milę długą. Znajduje się tu filia banku państwa, kilka browarów, poczta, telegraf. W lecie kursują ztąd parowce do Tylży, Kłajpedy i Królewca. Ad. N. Rusa, jezioro w okr. dorpackim w gub. inflanckiej, przez które przechodzi strumień Macierzysty Mutterquelle, stanowiący początek rz. Omowży. Rusa al. Rus, Russ, rzeka w Prusach wchodnich, stanowi prawe ramię Niemna, który 1 1 2 mili za Tylżą rozdziela się na dwa ramio na Rusa stanowi płn. zachodnie a Gilia płd. zachodnie. Odłączywszy się Kusa wchodzi w granicę, powiatu nizinnego i płynąc w kie runku płn. zach. stanowi granicę między pow. tylżyckim a nizinnym. Niedaleko przed wsią Gr. . Schilleningken przestaje być granicą i zmieniwszy kierunek na zachodni, odcina pół nocną część pow. nizinnego, wrzynającą się nakształt półwyspu między pow. tylżycki i szyłokarczemski, od głównego korpusu i przy wsi Klein Schilleningken wstępuje do pow. szyłokarczemskiego, zmieniwszy kierunek na północny. Krótko przed miojscowością Rusą poczyna się dzielić; najprzód odłącza odnogę Skirwint, następnie Pokalnę, potom Warusę, a w końcu Atmatę. Odtąd toż przestaje zwać się Rusą. Przybiera Lejtę wpadającą do niej pod Jodckrant i Jegę powyżej Warrischken. Husa występuje corocznie z brze gów i zalewa nadbrzeżne okolice. Te regu larne powodzie są, jak powodzie Nilu, dobro dziejstwem dla mieszkańców; nadzwyczajne za to, co lat kilka się wydarzające, są wielką klęską. Wtedy cała nizina litewska, delta niemeńska stoi pod wodą, na 11 mil wzdłuż a 8 3 4 wszerz. Rząd wznosi nad brzegami ta my, zabezpieczające nadbrzeżne łąki przed zalewem. Mieszkańcy jednak nie bardzo z nich kontenci, bo łąki, na które się wody wylewa ją, obfitsze dają żniwo, aniżeli, pola, które ta my przed powodzią ustrzegły. Kraj nad zatoką, objęty Skirwintem i Atmatą zowie się Ruską Deltą RussDelta. Przybywa jej cią gle choć zwolna i tak przed 200 laty leżała wś Rus tuż nad zatoką, a dziś przeszło 3 4 mili od niej odległa ob. Gilia, Kurońskie niziny i Niemén, Podług niektórych badaczów Łomo nosów, Kostomarow okolico R. były kolebką twórców organizacyi państwowej, pierwotnie pomiędzy Słowianami północnowschodnimi w okolicach Ilmenu i sąsiedniemi plemiona mi czudzkiemi, , następnie zaś pomiędzy Pola nami naddnieprzańskimi ob. Ruś. O rzece R. pisał J. Schreder w Bibliotece Warszaw skiej 1848, t. IV, 433. Ad N. Rusacino, wś nad bezim. dopł. Mczawki, pow. nowogródzki, w 2 okr. poL horodyszczańskim, gm. Cyryn, ma 5 osad; miejscowośó małoleśna, falista, grunta bardzo urodzajno. Rusaczki 1. wś nad rz. Mierzycą, pow. dzisieński, w 3 okr. pol, gm. i par. Miory, okr. wiej. i dobra ks. Mirskich Staniulewo, o 1 2 w. od gminy, 30 w. od Dzisny a 33 w. od st. dr. żel. dyneb. witebskiej Balbinowo, ma 4 dm. , 46 mk. . w 1864 r. 19 dusz rewiz. , 159, 15 mr. gr. włośc. 2 R, wś, tamże, okr. wiejski i dobra Zajkowskich Okułowo,

Rusa

Rusa

Rusacino

Rusaczki