tycznej jego pieczęci, mającej dwa pola, na jednym z których znajduje się wizerunek królewski w koronie i z berłem, z napisem Domini Georgi regis Russie, na drugiej zaś rycerz w pancerzu konno, z tarczą i proporcem w ręku, z napisem Dotmni Georgi principis Ladimerie, jasno się okazuje, że Rusią, królestwem, w pojęciu epoki są dawne grody czerwieńskie czyli późniejsze księstwo halickie, Lodomerya zaś, t. j. Wołyń pobliższy Haliczowi, jest księstwem. Jerzy zatem jest książęciem i królem, ma dwa państwa. Państwa te rozdaje swoim synom; Andrzej otrzymuje Halicz czyli tak zwaną Ruś, Lew zaś Wołyń północny, t. j. ks. łuckie. Książęta ci piszą się razem duces totius terre Russie, Galicie et Ladomirie. Obadwaj więc bracia mieli pod swem panowaniem całą Ruś. Lew łucki ma jedyną córkę, którą wydaje za Lubarta Gedyminowicza i tym sposobem Wołyń północny dostaje się w moc Litwy, wskutek czego Gedymin w dyplomatach łacińskich pisze się Rex Letvanorum et multorum Ruthenorum. Tak więc obok siebie istniały dwie i dynastye, ginąca Daniela była ruską, posiadała całą Ruś, nowo wzrastająca litewska miała tylko poddanych Rusinów. Obok tego znajdujemy w tym czasie nową zagadkową nazwę Rusi mniejszej, mianowicie w przywileju Jerzego o pokoju z Krzyżakami nos Georgius Dei gratia natus dux tocius Russie mynoris. Nazwa ta jak się zdaje powstała w skutek naśladowania sąsiedniej Polski, poj dobnie jak w późniejszych dyplomatach Jerzego przybierany tytuł dux et heres Regni Russie, na wzór Łokietkowego Dux et haeres Regni Poloniae. Po śmierci Jerzego f 1339 r. , czy nawet jeszcze za jego życia, objął panowanie nad dawnemi grodami czerwieńskiemi Bolesław mazowiecki, syn jego siostry Maryi Trojdenowej, księżny czerskiej, a szwagier Kazimierza Wielkiego, obadwaj bowiem mieli za sobą Gedyminówny. Po Bolesławie mazowieckim spadkobiercą Rusi halickiej został Kazimierz Wielki, król polski, i prawie bezzwłocznie po jego śmierci przyłączył kraj cały do Polski. Pamiątką po dawnych księciach pozostało tylko nazwisko kraju, będące niegdyś nazwą urzędową dynastyi, rządu, a które z czasem przenikło w masy narodu, stało się miejscowem i wyrugowało dawną nazwę tuziemną Chrobatów. Kazimierz Wielki w pierwszej chwili po przyłączeniu zachował pewną udzielność Rusi, mianował nawet oddzielnego kanclerza w osobie Jana ze Strzelcy Suchegowilka, doktora dekretów, późniejszego arcybiskupa gnieźnieńskiego, oraz bił oddzielną monetę ruską. W dyplomatach nazywał się niekiedy królem Polski i Rusi. W 1434 r. nastąpiło porównanie wszelkich praw rycerstwa polskiego i ruskiego i tem samem część ruska królestwa spłynęła w całość. W tym też czasie z dawniejszych czterech wojewodów lwowskiego, przemyskiego, bełzkiego i łuckiego, zniesiono dwóch pierwszych i ustanowiono natomiast wspólnego wojewodę ziem ruskich ze stolicą we Lwowie; wojewoda łucki dostał się pod panowanie Litwy, bełzki zaś utrzymał się osobno i nadal. Rusią wtedy w pojęciu polskiem była wyłącznie tylko Ruś halicka, nie zaś żadne inne strony, jak Wołyń, Podole, Ukraina. Inne Rusie powstały później i urobiły się na wzór jedynej Rusi, która nazwę tę za miejscową przyjęła. Zauważyć tu jednak należy, że w połowie XIV w. obok Rusi nad Dniestrem i Sanem, powstaje druga Ruś nad Moskwą i Oką. Po otrzymaniu bowiem przez w. ks. moskiewskie supremacyi nad okolicznemi księstwami, Symeon Pyszny Gordy, w. ks. moskiewski, syn Iwana Kality, panujący od 1340 do 1353 r. , przybrał tytuł w. ks. wszej Rusi. W sto lat przeszło po tem w. książe Iwan Wasilewicz, który ostatecznie wyzwolił się z pod jarzma mongolskiego, nazwał się w. księciem Białej Rusi. Nazwa ta wkrótce potem musiała przenieść się na kraj, któremu później służyła, t. j. na ziemie Krzywiczan, smoleńslcą, połocką i witebską. W połowie XVII w. powstała Ruś Mała, imieniem tem przezwał bowiem Chmielnicki ziemie oderwane od Rzpltej. Nazwisko Rusi Małej przywiązane pierwotnie za Chmielnickiego do Kozaczyzny za Dnieprem, przeszło następnie i na dawne województwo, późniejszą gubernią kijowską. Dziś jeszcze pod nazwą Małej Rusi rozumieją cztery gubernie czernihowską, charkowską, połtawską i kijowską. J. Krz. Ruś 1. wś nad rz. Narew, pow. łomżyński, gm. Borzejowo, par. Wizna. W 1827 r. było 9 dm. , 55 mk. 2. B. , pow. mazowiecki, ob. Łopienie i. 3. R. pow. ostrowski, ob. Czyżewo R. Ruś 1. w dok. Reussen, Reusen, wś na prawym brzegu Łyny, na pols. Warmii, pow. olsztyński, par. Bartąg, poczta, tel. i st. kol. żel. w Olsztynie. Wś zdawna i do dziś polska. W r. 1374 nadaje kapituła warmińska Jerzemu, Michałowi, Mikołajowi i Piotrowi i spadkobiercom tychże trzy wolne włoki blisko jeziora Prawoszen, w miejscu zwykle zeu den Rewszen zwanem, na prawie pruskiem; za to muszą być stróżami nad pasiekami, jakie w tamtejszych lasach kapituła posiada, za co jeszcze dostają 1 3 część zyskanego miodu. Gdyby zaś w przyszłości pszczoły wymarły i pasieki zniesione zostały, natenczas winni posiedziciele czynić 1 służbę z koniem od każdej włóki; także pociągani

Ruś

Ruś