fian występuje jako dziedzic całkowitego liz. W tym czawie micnzczanic kaniowHcy i bohusławscy zajęli znaczny obszar gruntów od Rzyszczowszczyzny oderwany i pozakładali tam futory i pasieki, które się pozamieniały na wioski. Były to Rosochy, Czernysze, Dudary, Czaplińce, Pije, Prucki, Molodowce, TuszkowMłynek i Kozin. Józafian Chalecki chcąc przywłaszczeniom tym położyć koniec, skarzył się w sądach zadwornych i otrzymał kilka komisyi, ale komisarze dla częstych napadów tatarskich, nigdy zjechać nie mogli. Kiedy w 1616 r. luntratorowitzjechali dla rewizyi sstwa kaniowskiego to, wskutek protestancyi Chaleckiego, wioski powyższe zostały przez lustratów uznane, za niepodlogające lustracyi. Sprzykrzy wszy sobie ów ciągły zatarg, sprzedał Chalecki całą Rzyszczowszczyznę Aleksandrowi Konsantemu Woroniczowi, z prawem dochodzenia oderwanych gruntów, a sam wyniósł się na Litwę. Nowy nabywca Rz. prawdopodobnie wzniósł tu nowy zamek na górze. , Iwan nazwanej, ile że dawny zameczek Chaleckich stał w samem mczku, w miejscu, które dziś Cerkowiszczem się zowie. Nowy zamek musiał być dość umocniony i dla tego księga Bolszoho Czerteża, wydana w 1627 r. , zalicza Rz. do miejsc twierdzonych. Woronicz zbudował też tu zapewne i monaster dziś dziewiczy Preobrażeński. Miał on synów Wasyla, Mikołaja, Fedora i Filona. Wszyscy oni w równych sortes Rz. się między sobą podzielili. Filon Woronicz zmarł bezdzietny w Rz. 1639 i Jerlicz, t. II, str. 44, część więc jego spadkowo przeszła na braci Teodora zm. w 1640 r. i na Mikołaja, tudzież na synów zmarłego przedtem Wasyla. W 1644 r. Jerzy Daniel Woronicz, skarbnik kijow. , syn Wasyla, sprzedaje swój dział w Rz. i Chodorowie Januszowi Tyszkiewiczowi, wwodzie kijowskiemu, dziedzicowi dóbr Machnówki i Berdyczowa. Gospodarny wojewoda rozwinął też działalność swą, około podniesienia dóbr i Rz. urósł rychło, dzięki położenia które sprzyjało żegludze i stosunkom handlowym. Port rzyszczowski począł ściągać produkty z całej Ukrainy. Tyszkiewicz w swoich włościach w Machnówce, Berdyczowie i Rz. podniósł gospodarstwo, wielo łożąc na melioracyę. Mamy ślady w aktach o znacznej ilości zboża, które z dóbr swoich dla spławu Dnieprom do portu w liz. dostawiał Ksiąg grodz, i ziemsk, kijow, regestr. Wprowadzonym przez siebie jezuitom zapisał w 1646 r. na dobrach rzyszczowskich i Chodorowskich 30, 000 złp. W zapisie tym tak mówi Ja in zelo pietatis in Deum et Religionem sanctam Catolicam Orthodoxam ductus, a chcąc, aby się chwała Boga Wszechmogącego szerzyła i mnożyła i studya tak wiary katolickiej, jako i nauk wyzwolonych kwitnęły, umyśliłem zakon wieleb. w Bogu oo. jezuitów w mieście J KM. kijowskiem fundować, jakoż onych fundując, na dobrach, moich dziedzidzinych, mianowicie. w części mojej dziedzicznej w miasteczkach Rz. i Chodorowie, także innych wsiach do tej części należących, cum omnibus attincntiis w W. Kijow, i p. leżących, in vim perpetuae fundationis 30, 000 złp. zapisuję, a to w sposób wyderkafu, od której pryncypalnej sumy 30, 000 ja sam i sukcessorowie moi, albo ten, klokolwiek będzie possesor tych dóbr mianowanych, ma i powinien będzie każdego roku na czas i dzień naznaczony. .. . anmum censum od samej pryncypalnej. summy kollegium kijow, płacić etc, etc. Dokument w zb. piszczącego. W 1646 r. zniarł współdziedzie Rz. Teodor Woronicz, kijow, Pochowany został w monasterze Tryhurskim Jerlicz. Za czasów wojen Chmielnickiego rozpierzchli się po świecie Woronicze, współdziedzice Rz. , a także i wojew. Janusz Tyszkiewicz. Umarł on w Lublinie. 1649 r. W 1649 r. Kozacy zajęli Rz. , stanęła in ich sotnia i. zw. irzyszczowska, wchodząca w skład pułku kaniowskiego. Sotnikiem jej był Czuhaj Bodianski. Tyszkiewieże, spadkobiercy Janusza. , woj. kijowskiego, zjechali sie w l650 r. do Warszawy dla działu dóbr ukraińskich, które jednak z powodu zajęcia przez Kozaków, tytularnie tylko posiąść mogli. liz. i Chodorów w skutek tegoż działu przeszedł na Mikołaja i Bartosza Tyszkiewiczów Notaty Sztejna. W 1663 r. Jan Kazimierz wyruszywszy na Zadnieprze, d. 10 listopada stanął w Rz. z wojskami. Nazajutrz rozpoczęła się przeprawa przoz rzekę. Na 17 bajdakach, które. dostarczył był pułkownik kozacki Haneńko, król, niezważając na słotę i zimno, wyprawił dwa regimenty piechoty i kilka dragonii, dla obrony brzegów rzeki z tamtej strony, potem dwie kępy, w pośród rzeki będące, armatą i piechotą osadziwszy, kazał ufortyfikować dla obrony przeprawy, jeśliby z Kijowa nieprzyjaciel wypadłszy, ów brzeg chciał bronie. Zaczem i cała armia zaczęła się przeprawiać, podziełona na trzy kolumny pierwszą dowodził sam król, drugą Stefan Czarniocki, wwoda ruski, i Bohun, trzecią, w której byli Tatarzy, hetman Tetera i pułkownik kozacki Hulanicki. Przeprawa ta odbyła się 13 listopada Anonim Raczyńskiego, t. II, str. 240; Jerlicz, t. II, str. 83; Kostomarow Ruina, str. 14 Tradycya mówi, że król przypatrywał się przeprawie wojsk z góry wyniosłej, która dziś nosi nazwę Iwanhory. W orszaku króla znajdowało się dwóch Francuzów, Ur. de Guiche i Lousigny, synowie marszałka do Grammont.

Rzyszczów