przeznaczył opat Ciecholewski wś całą na upiększenie kościoła klasztornego. R. 1688 wydał przeor Freywaldt i rządca wioski oj ciec Lube, włókę grzegorzewską Tomaszowi Szadzie spadkowem prawem bez szarwarku za 20 zł. pruskich rocznie. W 1701 r. Adam Kamrowski, syn Jana karczmarza, który zo stawił 140 zł. długu, przejął po ojcu karczmę z włóką roli i długiem. Piwo i gorzałkę miał pobierać z dworu borkowskiego. Klasztor do dał mu jeszcze włókę gapowską. R. 1710 da wała wś od 45 włók 22 1 2 korcy żyta ob. Wizyt. Szaniawskiego, str. 223. R. 1715 dał konwent gospodę kramną Katarzynie, wnucz ce po Spielmanie i mężowi jej Pawłowi Wa sikowi, w arendę. Przedawać wolno im było śledzie, sól, świece, masło i inne rzeczy, wy jąwszy gorzałkę i piwo. Czynsz wynosił 3 zł. R. 1726 sprzedał opat Tomasz Czapski z kon wentem zniszczone sołtystwo tutejsze po Sta nisławie Niedzielskim Marcinowi Zychowi za 1700 zł. prusk. Następnie kupił Jan Krzyża nowski gospodę kramną zniszczoną po Wasi ku, dalszym spadkobiercy Spielmana, za 110 zł. i 2 zł. pruskie czynszu ob. Opactwo peplińskie kś Kujota, 325. Kś. Fr. Rzeżyca, łotew. Rejzeknieupie, rzeka w powiecie rzeźyckim, dopływ jeziora Łubańskiego. Wypływa z jez. Raźnieńskiego, płynie najprzód 2 mile w kierunku północnym, następnie zwraca się w kierunku północnozachodnim, przepływa przez mto pow. Rzeżycę, od niej swą nazwę biorące, i wkrótce potem od wsi Subinajty przyjmuje znowu kierunek północny, jaki aż do swego ujścia zachowuje. Długość biegu wynosi 82 w. , szerokość średnio 5 sążni; atoli w czasie wiosennego wezbrania wód miewa ona od 50 do 200, a w miejscach gdzie brzegi są niskie, nawet do 500 sąż. szerokości. Głębokość wynosi od 1 4 do 3 stóp, a w zagłębieniach do 14 stóp. Brody częste, zwłaszcza w górnym i średnim jej biegu. Pęd wody niezwykle bystry, dno piaszczysto kamieniste. Brzegi u wypływu z jeziora Raźnieńskiego na przestrzeni pierwszych dwóch mil wysokie, strome i suche, przerznięte tu i owdzie parowemi, na dnie których biją krynice. Następnie Rz. zrasza dość szeroką żyzną dolinę, w której ma brzegi urwiste i koryto kręte, a w ciągu ostatnich trzech mil dolnego biegu ma już stale brzegi niskie i bagniste. Najznaczniejszym dopływem od praw. brzegu jest Łyuża, uchodząca w pobliżu wsi Starego Rykowa łotew. Bołtyunie. Przed ujściem do Łubanu oddziela się od Rz. lewe jej ramie dosyó znaczne i wpada do Małty, równolegle z nią płynącej. Zbliżając się do Łubanu Rz. zwalnia stopniowo swój prąd, przy końcu płynie zupełnie spokojnie. Brzegi jej pokrywają same bagniska, zarośnięte trzciną. Z powodu czę stych brodów oraz koryta niezwykle kamie nistego, w górnym 1 średnim biegu nie jest ona spławną. Jedynie w dolnym biegu, na przestrzeni ostatnich dwóch mil, ułatwia spła wianie drzewa przez Łuban i wychodzącą z Łubanu Ewiksztę, a przez ostatnią do Dźwi ny. Rz. porusza 6 młynów; obecnie znajduje się na niej 5 mostów, G. Mant. Rzeżyca, urzęd. Reżyca, niem. Rositen, łotew. Rejzieknie, mto powiat. gub. witebskiej, pod 56 30 płn. szer. g. a 45 1 wsch. dłg. , o 324 dr. źel. w. od Witebska odl. , przy dr. źel. warszawskopetersburskiej, która posiada, tu piękny dworzec stacyjny w etylu włoskim, nad rzką Rzeżycą al. Rejzieknią. Miasto posiada obecnie 1884 r. 1397 dm. 148 mur. i 10, 580 mk. Podług wyznań 618 prawosł. , 810 katol, 73 protest. , 22 jednowier. , 1490 rozkolników, 7336 żyd. , 1 mahom. W 1837 r. było około 3000 mk. , w 1867 r. 771 dm. 14 mur. i 7306 mk. Katolicy mają tu obszerny kościół drewniany, założony w 1685 r. przez Fran. Bielińskiego, ststę malborskiego. Ze starego murowanego z 1285 r. śladów już wtedy nie zostało po zniszczeniu w 1557 r. ; potem, na jego miejscu, za Stefana Batorego, stanął drewniany kościołek, który trwał tylko lat kilkadziesiąt. Teraźniejszy, wzniesiony w 1685 r. p. w. Serca Jezusowego, w pierwszych latach istnienia ledwo się mógł utrzymać. W sprawozdaniu biskupa inflanckiego Krzysztofa Szembeka z 1715 r. podano, że Inflanty polskie posiadały sześć paraf. kościołów ze stałą fundacyą. Kościół rzeźycki miał fundacyą na jednego kapłana niemal wystarczającą, brakło tylko wikarych do obsługiwania obszernej, bo dwunastomilowej parafii, dla tego więc Szembek sprowadza do Rz. wikarego aż ze Szląska. Sprawozdanie o stanie dyecezyi inflanckiej za bisk. Puzyny w 1749 r. wylicza już 8 kościołów, z których każdy ma stałą fundacyą, a 11 niemających stałych funduszów. Według tej relacyi kośc. rzeżycki trzecie zajmował miejsce a obszerną parafią obsługuje już kilku wikaryuszów i proboszcz. W 1755 r. założono filialne kościoły w najodleglejszych punktach parafii, a mianowicie w Birżach i w Neuteranach al. Rogówce, które to kościoły obsługują wikaryusze rzeżyccy aż do końca zeszłego stulecia, gdy przy utworzeniu archidyecezyi mohilewskiej, odpowiednią otrzymują dotacyą i przy wzrastającej stale ludności wiejskiej na osobne parafie zamienione zostają. Obecnie one wchodzą w skład dekanatu zalucyńskiego decanatus translucensis. Rzężyca zaś pozostaje dotąd stolicą dekanatu rzeżyckoraznieńskie go decanatus Rositensis ad Rasnam, który obejmuje 11 po części bardzo rozległych pa Rzeżyca Rzeżyca Rze yca