mysłem domowym i znów się podnosi. Pod względem oświaty zajmuje ten powiat jedno z pierwszych miejsc; ma bowiem 1 gimnazyum, 1 semin. naucz. , 1 szkołę wydziałową żeńską, 1 szkołę 4klasową ludową męzką, 2 szkoły trzechklasowe, 4 szk. lud. dwukl. , 45 szkół lud. jednoklasowych i 7 szkół filialnych. Pod względem zużytkowania ziemi obszar powiatu rozpadał się w 1869 r. na 118, 647 mr. roli ornej, 16, 070 mr. łąk i ogr. , 14. 929 mr. pastw. i nieuż. , 191, 504 mr. lasu. Posiadłość większa zajmowała 70, 480 mr. , mniejsza 121, 027 mr. Posiadłość większa miała 30, 978 mr. roli, 4104 mr. łąk, 3283 mr. past. , 32, 115 mr. lasu; posiadłość zaś mniejsza 9743 mr. lasu, li, 646 mr. pastw. , 11, 969 mr. łąk, 87, 669 mr. roli. Gospodarstwo na obszarach większej posiadłości przeważnie płodozmienne i połączone z hodowlą znacznej ilości bydła rogatego, które w zimie karmią wywarami; na obszarach mniejszej pos. uprawa roli także na płodozmianie oparta. Lud pracowity i roztropny. Stykają się tu rody Głuchoniemców osadnicy sprowadzeni w XIV w. z Saksonii i Holandyi, Mazurów, którzy w późniejszych czasach w końcu XV i XVI w. zaludnili puszczę sandomierską, Chrobatów i Rusinów, a wreszcie znajduje się kilkanaście osad niemieckich szwabskich, założonych w początku XIX w. Ludnośó ta mówi prawie wszędzie dobrym językiem polskim, z małemi odcieniami w gwarze i nosi strój składający się z sukmany białej, wysokich butów, spodni w buty wpuszczonych, różni się zaś ubiorem głowy, mianowicie czapkami, które w różnych stronach są tak odmienne, źe po nich lud poznaje przybysza, czy jest z pod samego Rzeszowa, od Głogowa czy Strzyżowa. Więcej różnicy dopatrzeć się można w stroju kobiet. Powiat skarbowy rzeszowski obejmuje powiaty polityczne Łańcut, Rzeszów, Ropczyce, Kolbuszową, Nisko, Tarnobrzeg i tylko z tego obszaru posiadamy daty statystyczne odnoszące się do browarów, gorzelni i cukrowni w Sędziszowie. Było tam mianowicie w ruchu w styczniu 1888 r. 58 gorzelni, w których wyrobiono 313, 920, 5 stopni opodatkowanych alkoholu przeważnie z kartofli, browarów 24, w których wywarzono 4732 hektolitrów piwa i 1 cukrownia, która w r. 1888 zgłosiła do opodatkowania 61, 865, 10 cetn. metr. buraków. Źródła Starowolski Descriptio Poloniae p. 32, Cellarius 327, Baliński Staroż. Polska, II, 665, Siarczyński Słown. rps. bibl. Ossol. , nr. 1826, Bredetzky, Haquet, Schulles, Aug. Bielowski Album na korzyść pogorzelców Lwów, 1844, str. 3 20. Florę okolicy Rz. przedstawił Andrzej Panek w r. 1855 Sprawozd. gimnazyum, a historyą gimnazyum podał w Sprawozd. dyr. gimn. z r. 1886 prof. F. Świstun. Bielowski wspomina, że materyały do monografii historycznej gromadził Karol Lange i miał ją wydać. Pod względem fizycz nym opisał obszar powiatu Hołowkiewicz Przewodnik nauk. i literacki, Lwów 1879, zeszyt 6 i nast. . Mac. Rzeszówek al. Rzeszów, w XVI w. Rzeschow, wś i fol. nad rz. Nidą, pow. jędrzejow ski, gm. Węgleszyn, par. Konieczno, odl. 18 w. od Jędrzejowa. Posiada pokłady torfu i kamienia. W 1827 r. było 15 dm. , 173 mk. W 1879 r. fol. Rz. rozl. mr. 568 gr. or. i ogr. mr. 344, łąk mr. 106, pastw. mr. 13, wody mr. 2, lasu mr. 85, zarośli mr. 4, nieuż. mr. 13; bud. mur. 1, z drzewa 13; płodozmian 7 i 12polowy; las nieurządzony. Wś Rz. os. 30, z gr. mr. 321. Na początku XVI w. Rz. nale ży do par. Konieczno lecz dziesięcina z łanów km. i dziedzica, wartości do 2 1 2 grzyw. , szła dla dziekana kurzelowskiego, karczmarz nie dawał wcale Łaski, L. B. , I, 548, 72. W 1508 r. wś Rz. i Swojsławice, własność Mi kołaja Rzeszowskiego, płaciły pob. gr. 24. Część Rz. należąca do Andrzeja Rzeszowskie go płaciła pob. 1 grzyw. 37 gr. W r. 1570 Rz. , własność Adama Rzeszowskiego, miał 3 łany km. , 3 zagr. , karczmę. 2 sadzawki, młyn, lasy, zagajniki, dwór, folwark, łąki. Całość oceniona na sumę 125 grzyw. Pawiński, Małop. , 486, 489, 578. Br. Ch. Rzeszówka, potok, wypływa w obr. Świerzowej, pow. krośnieński, z Magóry, napłd. stoku góry Świerzowej 803 mt. ; płynie lasem i łąkami Świerzowej na płd. wschód, a na obszarze Świątkowej Wielkiej wpada do Wisłoki od lew. brzegu. Płynie równolegle do Świerzówki, lew. dopł. Wisłoki. Od wsch. wznosi się lesista góra Kolanin 707 mt. . Rzeszupa, rzka, ob. Szeszupa. Rzeszutki, ob. Rzeszotki. Rzeszyn, mylnie Rzeczyn, wś i okr. wiejski, pow. inowrocławski Strzelno, o 14 klm. na płd. od Kruszwicy, na zach. brzegu Gopła; par. Kościeszki, poczta w Włostowie Lostau, st. dr. żel. w Janikowie Amsee o 27 klm. i nieco dalej w Inowrocławiu i Mogilnie. Wieś liczy 227 mk. w 23 dm. W skład okr. wchodzi wyspa Potrzymiechy 10 mk. ; cały okrąg ma 25 dm. , 237 mk. 224 katol. , 13 prot. i 323 ha 261 roli, 40 łąk, 1 lasu. W r. 1489 należał Rz. do Jakuba Ruszkowskiego, a około 1560 r. do Konarskich Borucki, Ziem. kuj. , 162, czyta Żyżyno; było tam 6 łanów osiadł. , i pusty, 4 zagr. E. Cal. Rzeszynek, mylnie Rzeczynek, majętność, pow. inowrocławski Strzelnej, o 12 1 2 klm. na płd. od Kruszwicy, na zach. brzegu Gopła; par. Kościeszki, poczta w Włostowie Lostau, st. dr. żel. w Janikowie o 26 klm. ; z fol. Lub Rzeszówek Rzeszówek Rzeszówka Rzeszupa Rzeszutki Rzeszyn Rzeszynek