1587 zebrała się w mieście szlachta, nie mogąca zdecydować się na żadnego z dwóch elektów i uchwaliła na wniosek arcyb. Solikowskiego że qui prior tempore potior jure a następnie zdecydowała się na stronę Zygmunta III po bitwie pod Byczyną. Za Mikołaja Spytka z Bobrka Ligięzy, kaszt. sandom. , zaczęło się miasto podnosić. W 1608 powiększył on istniejący już od XV w. szpital dla ubogich, ale w r. 1621 straszny pożar zniszczył miasto, w pożarze fary zaginął akt erekcyjny. Odbudował kościół Jan Bartłomiej Rodakowski, prob. rzeszowski, kan. wiślicki, z pomocą dziedzica, ssty bieckiego. Następny prob. Łukasz Doctorius, kan. krak. , prepozyt oświecimski, zaprowadził 7 mansyonarzy a bisk. przem. Piotr Gembicki utworzył prepozyturę. W tem czasie powstały prebendy św. Rocha i św. Wojciecha i altarysta M. B. Częstochowskiej. Rok przedtem zaczął Mikołaj Ligięza obwarowywać miasto i budować zamek i wyrobił u sejmu dla miasta skład ryb i win. Warownia miała trzy bramy dębową, murowaną i zamkową. Cechy pilnowały sześciu baszt i dostarczały hakownic; każdy mieszczanin winien mieć rusznicę, każdy cech trzy kamienie prochu, trzy kopy kul armatnich, hubkę i knoty. W 1624 założył tu Mikołaj Ligięza klasztor bernardynów, w którym znajduje się drewniana statua M. B. , ukoronowana 8 września 1763 jako cudowna przez Wacława Sierakowskiego, arcyb. lwowskiego. Ale rok 1655 i 1657 zapisał się smutno w historyi Rzeszowa. Miasto i zamek zostały zniszczone i zrabowane przez Szwedów a potem przez Rakoczego, pod 1662 r. zaś opowiada Siarczyński o nowem spustoszeniu, może przez wojska skonfederowane. W tym czasie 1660 przeszedł R. z ręką Konstancyi, córki Mikołaja Ligięzy, w posiadanie Jerzego Lubomirskiego. Druga córka Prudencya, księżna Zasławska, zbudowała klasztor i kościół dla zakonnic św. Franciszka. Po jej śmierci Jerzy Sebastyan Lubomirski, marszałek w, kor. , dał ten klasztor pijarom 1658 r. , którzy tu założyli kolegium i szkoły. Później zbudował Hieronim August Lubomirski 1706 klasztor reformatów, zniesiony w 1783 r. Jerzy Lubomirski utworzył szpital dla żołnierzy i przebudował okazale zamek, w którym znajdowała się piękna kaplica. Sejm 1677 r. , uwzględniając zniszczenie przez pożar i napady nieprzyjacielskie w czasie wojny tureckiej, ustanowił nowy czteroniedzielny jarmark na św. Jana Chrzciciela, z prawami jarmarków jarosławskich. Dnia 20 kwietnia 1706 r. umarł na zamku Hieronim Lubomirski, kaszt. krak. , hetm. w. kor. ; 1740 utworzył Jerzy Ign. Lubomirski, chorąży w, kor. , gen. wojsk saskich, probostwo zamkowe za zgodą Walentego Czapskiego, bisk. przemyskiego, a 19 lipca 1753 zakończył tu życie. Ostatnim z Lubomirskich, który tu mieszkał i zmarł, był Bogusław, cześnik kor. , gen. wojsk kor. 1761. Za konfederacyi barskiej stoczono pod Rz. utarczkę 13 sierpnia 1769 r. Ob. Pobitna. Schultes, opisujący pierwszą podróż po nowo zajętym kraju, nazywa Rz. Małemi Brodami i podnosi obrotność rzeszowskich jubilerów, żydów, którzy prowadzili handel z Wiedniem, Stockholmern, Kopenhagą, Berlinem i Petersburgiem a w Petersburgu i Kopenhadze byli nawet król. pieczętarzami. Bredelski Eine Reise, 1803 nazywa Rz. Galicyjską Jerozolimą i skarży się, że jest brudny. Rząd austr. usamowolnił miasto i zbudował na Wisłoku 1813 r. piękny most kamienny, gdy stary drewniany zabrała woda. Na rynku była dawniej studnia na 4 slupach z napisem, wymyślonym przez kreiskapitana Riedheima Senatus populusque reszoviensis. Od 1772 było Rz, siedzibą urzędu administracyjnego starostwa. Powiat rzeszowski zajmuje przestrz. 13, 2962 miryam. , składa się z 1l7 gmin, 197 miejscowości i 106 obszarów większej posiadłości. W 1880 r. było 21, 906 dm. mieszkalnych i 133, 409 mk. 65, 249 męż. , 68, 160 kob. ; pod względem wyznania 118, 218 rz. kat. , 1857 gr. kat. , 89 prot. i 13, 245 izrael. ; pod względem narodowości 131, 560 Polaków, 540 Rusinów, 1125 Niemców i 38 innych. Na 1 klm. kwadr. wypada 114 mk. W powiecie jest 1 mto i 7 miasteczek Głogów, Niebylec, Strzyżów, Czudek, Błażowa, Jawornik Polski i Tyczyn; sąd delegowany miejski i trzy sądy powiatowe w Głogowie, Strzyżowie i Tyczynie. Obszar powiatu ma postać trójkąta równoramiennego, z podstawą na południe a wierzchołkiem na północ, wciskającym się w powiat kolbuszowski. Przestrzeń tę z płd. zach. ku płn. wschodowi przerzyna Wisłok, do którego spływają przez Strug i mniejsze dopływy wszystkie wody. Pólnocną część przecina kolej arc. Karola Ludwika, obecnie zaś prowadzą kolej doliną Wisłoka z Rzeszowa do Jasła; zresztą ułatwiają komunikacyą gościńce bite, rozchodzące się z Rz. na wszystkie strony. Z wyjątkiem małej części na półn. zajmuje pow. podgórza urodzajne, a okolica Rz. słynęła zawsze z nabiału, uprawy lnu i tkactwa. Cellarius powtarza za Starowolskim ed. Amstelod. , 1659, str. 327 Reszovia arce eleganti, monasteriis et nundinis omnis nobilitata lacticiniorum item et linteaminum affluentia celebris. Totum hunc tractum incolunt Germani a Casimiro Magno Polonie Rege capti et e Saxonia ad hanc oram deducti. Jakkolwiek teraz przemysł tkacki podupadł, to jednak jest jeszcze ważnym prze

Rzeszów