baków. R. był zdawna własnością klasztoru w Strzelnie, zabrany przez rząd, wcielony zo stał do domeny Strzelno. E. Cal. Rzańce, pow. przasnyski, ob. GrabowoRżańce, Rżaniec, wś włośc, pow. makowski, gm. Sypniewo, par. Nowawieś, ma 979 mr. obszaru. W 1827 r. było 38 dm. , 259 mk. Wś ta wschodziła w skład dóbr ststwa różańskiego ob. Rożań. Przy niej rozciągały się lasy, zwane puszczą rżaniecką. Rzawiec, wś, ob. Ostr t. VII, 672. Rząbc, ob. Zamhrze, Rząbiec 1. pow. noworadomski, ob. Zrabiec. 2. R. , w XVI w. Zambrzecz, wś włośc, pow. włoszczowski, gm. Włoszczowa, par. Konieczno. W 1827 r. było 11 dm. , 91 mk. Na początku XVI w. stała prawie cała pust kami, należała do par. Konieczno; łany kmiece i folw. dawały dziesięcinę pleb. w Chrząsto wic, wartości do 11 2 grzyw. Łaski, L. B. I, 561, 572. Br. Ch. Rząbina, potok, powstaje w Rzepienniku Marciszewskim, pow. gorlicki, z lasku wzn. 325 mt. , na płn. zach. stoku Białowki 371 mt. ; płynie na płn. zach. przez obszar Rze piennika, następnie tworzy granicę gm. Golanki i Gromnika pow. tarnowski, a wresz cie na obszarze Gromnika uchodzi do Białej dunajcowej z praw. brzegu. Długość biegu 3 klm. Br. G. Rżące 1. al. Rząca, wś, pow. mazowiecki, gm. i par. Sokoły. Mieszka tu drobna szlachta. Wś ta wchodziła w skład dóbr Brańszczyk, należących do bisk. płockich. Por. Leszezt dóL W 1827 r. 24 dm. , 131 mk. 2. R. , leśnictwo rządowe w pow. ostrołęckim. Na obszarze je go leży wś Jegliowiec ob. Br. Ch. Rząchowa, w XV w. Rzewanchowa, wś. pow. brzeski, par. rz. kat. Szczurowy o 3, 8 klm. . Leży w równinie nadwiślańskiej 187 mt. npm. , nad Uszwią, praw. dopł. Wisły, w pobliżu ujścia tej rzeczki do Uszwicy. Choć chaty stawiają w miejscach wynioslejszych, jednak uległa 15 marca 1888 r. prawie całkowitemu zniszczeniu przez wylew. Miała wtedy 34 dm. i 155 mk. , 148 rz. kat. i 7 izrael. Po, większa, attyn. Szczurowy, ma 62 mr. roli, 149 mr. łąk i 2 mr. pastw. ; pos. mniejsza75 mr. roii, 42 mr. łąk i 39 mr. pastw. W X. IV w. była to wś biskupia, zwana Bzewanchową, do której rościł sobie prawa rozmaite dziedzic sąsiednich Strzelec Mikołaj Wątróbka, ale przed Spytkiem z Melsztyna zawarł 2 marca 1391 r. ugodę z biskupem krak. dok. w Kod. Kat. Krak. , II, 155. Za Długosza Rzewachowa, część klucza radłowskiego, składała się z zagród i wykarczowanych ról, sołtystwa z rolą. Dziesięciny przynosiły bisk. krak. dwie grzywny. Graniczy na płn. z Górką, na zach. ze Strzelcami Małymi, na wsch. z Kwikowem. Mac. Rzączyce, os. młyn. , pow. sochaczewski, gm. Chodaków, par. Zawady, ma 36 mk. , 2 mr. włośc. W 1827 r. było 6 dm. , 48 mk. , par. Brochów. Rządkówka, grupa zabudowań w obrębie Jachówki, pow. myślenicki. Br. G. Rządkowszczyzna, dobra, pow. bielski gub. grodzieńskiej, w 2 okr. poL, gm. Rajsk, o 17 w. od Bielska. Rządz, niem. Rondsen, dok. Rensen, jezioro tuż nad praw. brzegiem Wisły, przy wsi t. n. Dosyć długie, ale bardzo wązkie, ciągnie się granicą pow. chełmińskiego i grudziądzkiego. Jest ono pamiętne klęską, którą tu Święto pełk zadał Krzyżakom w 1243 r. Według Dusburga i kroniki Oliwskiej marszałek Berlwin poległ, a z nim prawie cały hufiec skła dający się z 400 ludzi, wyjąwszy 10, którzy się ratowali ucieczką. Analista toruński zaś utrzymuje, że bitwa ta zaszła w dzień św. Wita i Modesta, t. j. 15 czerwca 1242 r. ob. Script, rer. Prus. , I, str. 73. Kś. Fr. Rządź, niem. Eonchen, dok, Rens, Rensche, Renszin, dobra nad jez, t. n. , pow. grudziądzki, st. pocz. i kol. i par. kat. Grudziądz o 5, 5 klm. na płn. , 276, 33 ha roii or. i ogr. , 65, 82 łąk, 0, 62 pastw. , 274, 10 lasn, 16, 34 nieuż. , 34, 81 wody. Czysty dochód z gruntu 4949 mrk; gorzelnia. W 1868 r. 38 bud. , 19 dm. , 195 mk. , 33 kat. , 162 ew. Do okr. domin, należy st. kol. Mniszek 1885 r. 2 dm. , 20 mk. i karczma t. n. 2 dm. , 23 mk. . Cały obszar wynosi 767 ha. W 1885 r. 18 dm. , 36 dym. , 230 mk. , 201 kat. , 24 ew. , 5 żyd. Szkoła ewang. liczyła 1887 r. 34 dzieci. R. słynie z wykopalisk przedhistorycznych. Znaleziono tu dzbanek wykwintnej roboty z czasów rzymskich muzeum w Gdańsku, ztąd pochodzi także ozdoba dla koni, składająca się z małych koszyczków drucianych, dalej muszla porcelanka tygrysowa, służąca za ozdobę dla ludzi i koni. Podaje Ossowski Objaśn, do mapy, str. 72, że tu na wschodniej stronie odkryto cmentarzysko, z którego wydobyto 7 urn. W 1410 r. miał tu komtur grudziądzki swój folwark. R. 1434 stało tu 36 ułów, w przyległym lesie zaś 32, podczas gdy 53 ulów tamże stało bez użytku. Do folw. należało r. 1438 włók 5 i 1 mr. Także za polskich czasów utrzymywali tu ststowie grudziądzcy osobny folw. W drugiej wojnie szwedzkiej została osada spustoszona. R. 1736 Rządź puszczono w emfiteutyczną dzierżawę Chrystyanowi i Annie Blomberk. Kępa na Wiśle przy R. została r. 1756 osobno wydzierżawiona, tak samo r. 1754 karczma Mniszek, ostatnia na 27 lat. R. 1765 płacił dwór 300 fl. kanonu, karczma 250 fl. Po okupacyi pru

Rżańce

Rzańce

Rzawiec

Rząbc

Rząbiec

Rząbina

Rząchowa

Rzączyce

Rządkówka

Rządkowszczyzna

Rządz

Rządź