pol. , gm. , okr. wiejski i dobra hr. Czapskich Malaty, o 7 w. od gminy, 43 dusz rewiz. Rymutowce Rymutewcy, wś, pow. grodzieński, w 3 okr. pol. , gm. bogorodzicka, o 41 W. od Grodna. Rymwidze, wś, pow. rossieński, par. kielmeńska. Rymżeńcie, u Buszyńskiego Rymżeny, wś, pow. rossieński, gm. aleksandrowska, par. Nowe miasto, o 105 w. od Rossień. Ryń, kol. i folw. , pow. nieszawski, gm. Wierzbie, par. Lubotyń, odl. 42 w. od Nie szawy, młyn wodny, 25 mk, 80 mr. włośc. W 1827 r. 5 dm. , 47 mk. , par. Mąkoszyn. Fol R. lit. A al. Drawiec rozl. 1882 r. mr. 171 gr. or. i ogr. mr. 120, łąk mr. 44, past. mr. 7; bud. mur. 8. Według reg, pob. pow. przedeokiego z r. 1557 wś R. , w par. Lubotyn, miała 5 zagr. Wś Ryn Osieczki, w par. Prze decz, miała pół łanu Pawiński, Wielkop. , II, 20 i 23. Br. Ch. Ryn, niem. Rhein, rzeczka w Warmii, w południowej części pow. reszelskiego, przy wsi t. n. W dalszym biegu zmienia swą nazwę na Zain ob. . Ryn 1. niem. Rhein, miasto na pol. prus. Mazurach, pow. lecki, o 20 klm. na płn. za chód od Lecu, połączone traktem bitym ze Sztyrlakiem st. kol. wsch. pruskiej. Wznies. 120 mt. npm. , w malowniczem położeniu, między jez. Ollof a jez, Ryńskiem i Tałtowskiem, łączącemi się z jez. Śniardwy. Mieszkańcy zdawna zajmowali się rybołówstwem. Inwentarz zamkowy z 1437 r. wylicza różne sprzęty rybackie, łodzie i łódki. Gdy w bieżącym wieku rozwinęła się żegluga na jeziorach mazurskich, założono w R. przystań i składy. Koleje żelazne przeszkodziły jednak dalszemu rozwojowi żeglugi. Pozostała przystań, ale ruch Handlowy zmniejsza się ciągle. Kiedy w r. 1865 parowiec Masovia, krążący po kanałach i jeziorach, rozbił się pod Rynem, sprowadzono na jego miejsce mały statek Guziankę, który potrzebom całkiem wystarcza. Żyzna gleba, w dolinach gliniastopiaszczysta, na wzgórzach gliniasta, sprzyja rozwojowi rolnictwa. Obszerne łąki nad brzegami jezior ułatwiają hodowlę bydła. Kwitnie teź hodowla koni. Dwie piły parowe obrabiają drzewo z rządowych lasów pow. jańsborskiego. Deski idą do Królewca, Gdańska, Szczecina i Hamburga. Do pomocy założono piłę filialną w Rastemborku. Inna znów fabryka wyrabia chodniki na podłogi. Miejscowy zakład poprawczy dla kobiet ma warsztaty tkackie, na wielką skalę prowadzone. Prócz tego jest fabryka powozów, młyn wodny, dwie farbiarnie, kilka gorzelni i cegielni w najbliźszem sąsiedztwie. St. poczt. i telegr, w miejscu. Poczta chodzi do Sztyrlaku, Mikołajek 1 Ządzborku. Parafia kat. w Ządzborku. od r. 1740 przyjeżdżali tu jezuici z świętej Lipki dla odprawiania nabożeństwa. Kościół par. ewang. w stylu ostrołukowym; sąd okręgowy w miejBcu, 152 dm. , 2289 mk. ew. , 352 ha. Część ludności około 25 jest polską. Krzyżacy z powodu obronnego położenia założyli tu r. 137 zamek, który w walkach z Litwinami ważną odgrywał rolę. W nim przebywała czas pewien żona Witoldowa z dziećmi, kiedy mąż sprzymierzył się z Krzyżakami. Ztąd wychodziły wyprawy na Witolda, gdy zerwał z Zakonem. Ważność grodu była powodem ustanowienia komturatu ryńskiego z kawałów odciętych z komturyi baldzkiej i brandenburskiej. Miał do niego należeć Rastemborg, Leunenberg, Szestno, Ryn, Barciany. Nastąpiło to przed r. 1393, w którym komturem ryńskim jest Konrad Wallenrod. W r. 1397 był komturem Jan z Sohoenfeldu. Komturat ryński miał tylko wojenny charakter, bo komturowie podatków nie pobierali i takowe po dawnemu płacono częścią komturowi baldzkiemu, częścią brandenburskiemu. Ci komturowie też wystawiają dokumenty na założenie różnych wsi w komturyi ryńskiej położonych. Dopiero znowu r. 1418 spotykamy w R. komtura Ulryka, który tego roku pobiera podatki, jak o tem świadczą książki gruntowe Zinse des Gebietes Rhein, które się dochowały; ta samodzielność trwała podobno do r. 1422. W r. 1426, o ile się zdaje, komturyę zniesiono a zostawiono tylko wójta. Nie wszystkie jednak obwody, do komturyi ryńskiej należące, wróciły do dawnych komturów; tylko Barciany odebrał komtur baldzki, Szestno brandenburski. Trzy pozostałe Rastembork. Leunenburg i Ryn, a także i Ełk, zostawiono pod bezpośrednią władzę w. mistrza, który odbierał podatki po części na swe osobiste potrzeby. Administracyą zajmowali się wójtowie mieszkający w Rastemborku, Rynie i Ełku; oni to wydawali dokumenty fundacyjne. Ze znanych aktów tylko jeden pochodzi z końca XIV w. , wszystkie inne z XV lub późniejsze. Najstarszą wsią dannicką były Nakomiady, na połowie drogi z R. do Rastemborku leżące, juz w 1392 i 1396 na 70 włókach założone. Drugą wś dannicką Orzysz fundował w. mistrz Konrad v. Erlichshausen r. 1443. Sołtysem był Polak Wawrzyn, który za założenie wsi nie tylko 4 włóki wolno, ale jeszcze włośó wolną Sumki otrzymał. Trzecia Guty pierwotnie Gussepilka, nad jez. śniardwy, założona 1450 r. Wszystkie otrzymały prawo chełmińskie z 10letnią wolnością od tłoki. Podatek ze wszystkich wynosił pół grzywny i 2 kurczaki od włóki; prócz tego płużnego 1 kor. pszenicy i 1 kor.

Rymutowce

Rymutowce

Rymwidze

Rymżeńcie

Ryn