poznańskich, z kościołami Wszystkich świętych i św. Walentego, rozsiadły się za Ciemną Bramką; Czapniki stały w miejscu dzi; siejszych Zielonych ogrodów, a Półwieś w miej scu ulicy Półwiejskiej, od bramy wrocławskiej do rogu ulicy Długiej; Nowe Ogrody, w miejscu ulicy Ogrodowej, istniały już w XV stuleciu i należały do jaryzdykcyi miejskiej; Piekary, w miejscu dzisiejszych Piekar, łączy Ij Nowe Ogrody z przedmieściem św. Marcina; Wymykowo, przy rogu ulic Małej Rycerskiej i Wałowej, było w XVI w. wioską, mieszczącą w sobie browar, cegielnią i dworce różnych rodrin wielkopolskich, jak np. Szamotulskich, Górko w, Potulickich i innych. Lubo wieś ta wybudowaną była na gruncie miejskim, przecież miasto kupiło w r. 1560 część ej od Jana Swidwy Szamotulskiegoj a innych części nie chciało zwrotu, lecz tylko wymagało od ich posiedzicieli, aby juryzdykcyą miejską nad sobą uznawali. Ztąd wynikły dwuwiekowe prawie zatargi. W r. 1580 było na Wymykowie 40 zagrodników, 20 komorników, i kupiec i i 2 rzemieślników. W pierwszej połowie XVH w. nabyły benedyktynki poznańskie znaczną część Wymykowa i na niej wystawiły kilkadziesiąt domków. Resztę Wymykowa wraz z cegielnią nabyło miasto w r. 1677 od Elżbiety Latalskie, za 1700 złp. i przyłączyło do przedmieścia św. Marcina. Wenetowo rozciągało się od kościoła św. Marcina ku zachodowi i było własnością szpitala św. Łazarza. Mmza Góra Muszinska Góra, w miejscu dzisiejszego placu Wilhelmowskiego, liczyła w 1580 r. 30 zagrodników, 25 komorników, 7 kupców, 2 piekarzy i jednego. rzemieślnika; około r. 1780 stało tam 5 domów drewnianych i cegielnia miejska. Glinki przy placu Sapieźyńskim, w stronie południowej, mieściły strzelnicę miejską. Grudzieniec, przy dzisiejszej ulicy Magazynowej, na południe od cmentarza św. Maryi Magdaleny, składał się około r. 1780 z 6 domków drewnianych. Nazwa Grodzieńca przechowała się dotąd w domostwach nad Bogdanką, za stokami fortecy pod Jerzycami. Przedmieście św. Wojciecia, tak nazwane od kościoła parafial. , sięgało od północy popod bramę Wroniecką. W r. 1244 Przemysław I przygotowując założenie nowego miasta na lewym brzegu Warty, przeniósł oo. dominikanów z Środki do kościoła Iw. Gotarda i. nadał im tam kawał ziemi; paraną zaś kościoła tego przekazał kościołowi św. Wojciecha. Przedmieście to stało pierwotnie pod juryzdykcyą nowo założonego miasta, z czasem atoli przywłaszczyli ją sobie proboszczowie św. Wojciecha, a Zygmunt I przywilejem z r. 1510 zatwierdził tę zmianę. Rządząc się prawem niemieckiem, miało swego burmistrza, rajców i ławników i odbywało posiedzenia swoje w kuryi proboszcza. Około r. 1551 stało na tem przedmieściu 150 dm. w roku zaś 1779 było tylko 13 dm. drewnianych, kilka placów pustych miasta i 31 dm. pod juryzdykcyą proboszcza. Resztę placów dawniej zabudowanych, obrócono na ogrody klasztorów Teresek i karmelitów bosych, tudzież osób prywatnych. W r. 1580 płaciło przedmieście to 19 złp. 24 gr. soszu i 22 złp. 9 gr. czopowego, było tam wówczas 8 rzemieślników i 13 komorników; Ostrorogowie, Krotoscy, Gajewscy i inni mieli tam swoje dworce. Kondor, dok. Cokundorff, niem. Kufidorf, nad Bogdanką, między ulicami Magazynową a Frydrychowską, , rozciągało się ku zachodowi aż do bramy królewskiej, gdzie dotąd niektóre domostwa tak jeszcze są zwane. Nadana w r. 1253 miastu Villa Onulfi nie jest Kondorfem, jak przypuszczają niektórzy, lecz Umółtowem. W r. 1373 bisk. Jan pozwolił Mrokocie, prob. przy kościele św. Ducha, założyć winnicę na roli, w pobliżu Kondorfu. Spory o tę osadę, jakie toczyły się między miastem a proboszczem kościoła tego, rozstrzygnął w r. 1555 król Zygmunt, przysądzając ją miastu na wieczne czasy. W r. 1580 było na Kondorlie 33 zagr. i 12 komorn. ; r. 1780 stało tam 29 dm. drewn. z ogrodami; do przedmieścia tego liczono wówczas strzelnicę miejską i cmentarz żydowski. Przedmieście iw. Marcina ciągnęło się pierwotnie od kościoła tej nazwy do bramy Wrocławskiej, należało częścią do juryzdykcyi miasta, częścią do proboszczów świętomarcińskich; w r. 1580 płaciło 21 złp. 4 gr. soszu; było tam wówczas 20 wolnych zagr. , 32 komor, i 4 rzeuiicślo. w jednej części, a w drugiej, własności woj. Piotra Potulickiego, 30 zagr. , po 2 kupców, szynkarzy i szewców, jeden kowal, woźnica, kołodziej i 16 komorn. W r. 1780 liczyło to przedmieście 7 tylko dm. ; w czasie wojen szwedzkich spalone było dwukrotnie. Rybaki al. Rybitwy rozłożyły się nad odnogą Warty, zwaną Strugą Karmelitańską, między Półwsią a Fiaskami. J. Łukaszewicz cofa starożytność Rybaków do r. 1267, opierając się na przywileju Bolesława z 8 listopada t. r. , którym książę pozwala rybakom swoim łowić na Starej Rzec pol warunkiem, że dostarczać będą ryb w dni postne na zamek. Nowsze badania wykazały, że wspomniany przywilej mówi o rzece, która odgraniczała pierwotny Ostrów od póznieyszego Chwaliszewa. Mieszkańcy Rybaków mogli uzyskać podobny, nieznany nam przywilej, na mocy którego uważając się za poddanych książęcych, nie chcieli uznawać juryzdykcyi miasta. Ztąd wynikały zatargi, któro królowie uśmierzali, nakazując milczenie Rybakom. Między innemi wydał w r. 1496 Jan Olbracht rozkaz, który ich poddaje pod zwierzchność

Poznań