przed 1568 r. umi zczone zostały. Miejsce to miało juz wtedy farę, której nieznaną jest bliżej data erekcyi. Ale o 1 w. od tej pierwszej osady, na lewym brzegu Niewiaży, przy końcu XVI w. zaczęła się wznosić nowa w dogodniejszem położeniu, która z czasem urosła w dzisiejsze mto P. , zwane Nowem Miastem po lit. Naujamiestis. Na sejmie warszawskim 1601 r. polecono sśeie upickiemu zbudować dom sądowy oraz skład na księgi aktów ziemskich ob. Vol. Leg. II, 1530, co też przyprowadził do skutku ssta gener. żmujdzki a zarazem upieki Jarosz Wdłowiez w 1614 r. , wymurowawszy budowlę odosobnioną na wzgórku, nad samym brzegiem Niawiaży. Ta więc był gród czyli zamek, gdzie się odbywały sądy ziemskie i grodzkie, oraz sejmiki, gdzie b ł skład ksiąg czyli aktów powiatowych i wieża na wi niów. W 1641 r. cały ten gród przyłączono do sstwa npickiego, z warunkiem, żeby obywatele rujnujący się naprawiali. Około t o czasu Zygmunt III uposażył trzema wioskami fundusz fary w Starym P. znajdującej się, bo w nowym nie było dotąd kościoła. Dopiero 1782 r. proboszcz kapł. św. Kazimierza w katedrze wileńskiej i kanonik tej katedry ks. Mikołaj Tyszkiewicz, kazawszy wyciąć bór między Starym a Nowym P. rozciągający się i łączący się z puszczą Wobolnicką, o 4 mile stąd odległą wybudował kościół, do którego przeniósł parafią ze Starego P Przy nim zaraz zabudowały się Łośń gęsto domy i utworzyły na prawym brzegu Niewiaży mko nazwane od założyciela Mikołajew, które można uważać za przedmieście Nowego P. , chociaż praw miejskich nie otrzymało. W drugiej połowie XVIII w. Krzysztof Dębski, ssta bernatowski, fundował w no wem mieście pijarów, których fuadiKZ pomnożony został nadanemi wprzód plebanii wioskami, na mocy uchwały sejmowej z 1775 r. , z obowiązkiem utrzymywania szkoły publicznej. Zresztą P. niema swej historyi, bo i sam jest późniejszą osadą. W 1796 r. P. zdstał mtem powiat, pow. upićkiego namitótnictwa wileńskiego w 1797 r. mtöÄ pow. gub. litewskiej a w 1842 r. mtem pow. gub. kowieńskiej, przyczem nazwa powiatu zmienioną została z upickiego na poniewieski. D. 30 marca 1831 r. zajął P. oddział powstańców pod wodzą Truszkowskiego i Przeoiszewskiego. Oprócz tego zaszła tu d. 5 lipca i r. potyczka DembińskiegOj idącego z Wiłkomierza, który w kilka dni później 13 lipca zajął mto. W pobliżu P. , naprzeciw ujścia rz. Jofity do Niewiaży, rozkopano wielką mogiłę, w której znaleziono zwłoki ze sprzętami i monetp. mi odnosaącemi się do XVI w. W dwudaestu kurhanachnieco dalej również nad Niewiaża położonych, odkryto mogiły poległych w boju; są to zapewne ślady pobojowiska ze Szwedami, którym hetman Gosiewski w 1656 r. niebardzo stąd odległe Birże odebrał Opis P podat Suszyński Brzegi Niewiaży, str, 101 St. dr. żel. lipaworomeńskioj, na przestrzeni LipawaKałkuny, pomiędzy st. Łabą o 26 w. a Subocz o 23 w. , odległą jest o 228 w. od Lipawy a 136 w. od Kałkun. Dekanat poniewieski, dyecezyi telszewskiej źmujdzkiej obejmuje 12 parafii Poniewież, Wobolniki, Foswol, Kryniczew, Birże, Podbirże Nowemiasto, Pompiany, Remigołą, Trusków, Brnuowiszki i Anciszki al. Wysoki Dwór, mających 9 filij, 30 kaplic i 68, 347 wiernych. FoniewiesM pomiata przemianowany w 1842 r. z dawniejszego powiatu upickiego, znajduje się w północnej części gub. kowieńskiej, ograniczony pow. nowoaleksaüdrowakim od wschodu, wiłkomierskim od południcw. schodu i południa, kowieńskim od połuduiozachodu i szawelskim od zachodu, północną zaś granicą przylega do Kurlandyi. Powierzchnię powiatu stanowi przeważnie równa nizina, zaledwo w niektórych miejscach nieco wzniesiona. Najwyższa wyniosłość w powiecie pod mkiem Linków dochodzi zaledwo 273 stóp 39 saż. npm. Jezior znajduje się w pow. bardzo mało i wogóie zajmują one niewielką przestrzeń. Najważniejsze z nich jezioro BirżańsMe długie do SYa w. a szerokie P w. Podczas upałów letnich silnie paruje i wywiera szkodliwy wpływ na zdrowie. Z pozostałych jezior zasługują na wzmiankę Marysinowo, mające Ys w. w średnicy i Ryli al. Erymajckie, długie 1Y a szerokie Ys Obok nieznacznej liczby jezior znajduje się w po wiecie mnóstwo bagaisk i przestrzeń zajęta przez nie zajmuje prawie Y20 część ogólnej przestrzeni 240 w. kw. al. 25, 937 dzies. , od tym względem pow. poniewieski zajmuje drugie miejsce po szawelskim pomiędzy powiatami gub. kowieńskiej. Błota i bagniska skupiają się przeważnie w dorzeczu rzek Niewiaży i Ławeny, i j. w południowej części powiatu. Najważniejsze z nich Remigolskie pomiędzy mkiem Remigołą i Truskowem, zajmujące do 120 w. kw. , dalej błoto Mołońskie, ciągoące się pod mkiem Upitą i zajmujące do 25 w. kw. Żałość między mkami Trnskowem i Surmiliszkami, mające do 20 w. kw, , oraz nieznaczne błoto Niedry w pobliżu Ponie wieża. W ogóle jednak przestrzeń błotnista poprzerzynaną jest przestrzeniami uprawnemi. Z powodu błotnistości położenia wielce jest rozgałęziona w powiecie sieć rzeczna. Rzeki powiatu należą przeważnie do systemu rzeki Aa. Główna z nich Musza, z licznemi swemi dopływami zajmuje cały prawie powiaty w południowej tylko części przepływa rz. Niewiaża, dopływ Niemna. Pod względem geognostycznym grunt powiatu należy do formacyi dewońskiej, w części zaś do jurajskiej.

Poniewież