bez dawania od niej dziesięciny Zamorski, l. c, str. 160, a w r. 1738 potwierdza i rozszerza donacyą Jana III dla kościoła pomorzańskiego w r. 1687 nadaną Zamorski, 1. c. , str. 161. Po śmierci Jakuba w r. 1739 d. l9 grudnia objęła w posiadanie wszystkie jego dobra 11 miast i 140 wsi, a więc i P. , jego córka Marya Karolina, księżna de Bouillon, a d. 11 marca 1740 r. sprzedaje je spokrewnionemu z Sobieskimi księciu Michałowi Kazimierzowi Radziwiłłowi. Za czasu Radziwiłłów idą P. dzierżawą i chylą się do zupełnego upadku. Mieszczanie ubożeją, ratusz uległ zupełnemu zniszczeniu, toż samo zamek; kościół stał niedokończony, dobra w najopłakańszym były stenie. Od Hieronima, ostatniego z Radziwiłłów dziedzica na Pomorzanach, nabył miasto, liczące wówczas 411 dymów, Stanisław Pruszyński, kasztelan owrucki, a później żytomierski, zrazu zastawą w r. 1765, a potem w r. 1788 na własność za sumę 409, 918 zł. Wraz z grodem pomorzańskim nabył on takie wsie Łapajówkę, Bóbrczany, Bohutyn, Kalne Rozhadów, Hodów, Żabiń, Chorobrów, Chrabużne, Sławnę, Pieśniany, Korobiec Kaplińce, Glinnę, Remizowce, Szpikłosy, Machnówce i Torhów. Z nastaniem rządów austryackich traci miasto prawo magdeburskie, Ostatnim wójtem, obranym podług dawnej elekcyi, był Jan Kozłowski, sprawujący swój urząd do r, 1784. Mieszczaństwo, oddane ostatecznie pod sądy mandataryuszowskie, zamienia się w poddańcze, a według inwentarza z r. 1788 ciężą na niem następujące powinności j, l Mieszczanie pomorzańscy i na przedmieściu zostający powinni są pańszczyzny na rok dni 9, to jest 7 dni w sierpniu, a 2 dni ciągłe wożenia z łanów pomorzańskich na folwark pomorzańaki odbyć powinni, ci którzy całe niwy trzymają, od czego ani żydzi niwy wzmiankowane posiadający wolnymi być nie mogą. 2 Każdy czynszu z gruntu więcej posiadanego nowo dobytych groszy 10 od sznura jedmego na rok płacić ma do dworu. 3 Dziesięcinę pszczelną, u kogo by się znajdować miała, pień dziesiąty oddawać do dworu obligowani, u kogo by nie zaszła dziesięcina, lub naddziesiątek zbywa, tedy po gr. 6 od każdego pnia płacić mają. 4 Każdy z mielników a młyna jednego czynszu na rok po zł. 25 ma płacić. 5 Podzamczanie zaś czynszu ogółem zł. 80. Po Stanisławie Pruszyńskim dziedziczy syn jego Józef, po nim Erazm, prezes ziem podolskich. Ten zrestaurował zamek i przyprowadził go do stanu mieszkalnego, ale skrzydło od południa runęło w gruzy, jako mocno zdezelowane. Po Erazmie dziedziczy syn jego Józef Pruszyński; Zrestaurował on zamek zupełnie wewnątrz, obił blachą, założył ogród, cieplarnią i przyozdobił siedzibę pięknym zbioSłownik Geograficzny Tom VIII. Zeszyt 94. rem obrazów olejnych. Zgromadził om takie przeszło 10, 000 sztychów, założył doborowy księgozbiór, kolekcyą monet, medali i starożytności, zbiór autografów królów polskich i t. p. O obrazach podaje Zamoraki w Kronice obszerniejszą wiadomość na str, 171 do 176 Po śmierci Józefa poszły wszystkie te zbiory w rozsypkę, przeważna ich część dostała się za granicę, a P. nabył w r. 1879 hr, Stanisław Potocki, od niego zaś przeszły w posiadanie hr, Romana Potockiego. Lu. Dz, Pomorze, jedno z większych jezior w pow. sejneńskim, leży śród pagórkowatej, przeważnie lesistej, mało zaludnionej okolicy, wzno szącej się około 460 st. npm. , w stronie płd. wschodniej od Sejn, w odległ, 8 w. w linii po wietrznej. Stanowi ono największy zbiornik wód śród całej grupy łączących się z nim je zior, jak Gerat od zach. , Kunis od wsch. a Zelwa i Wilkołuk od płd. Wody tych jezior uprowadza do Czarnej Hanczy rzka Marycha, płynąca od Sejn i przepływająca przez jez. Pomorze. Jezioro to w kierunku od zach. ku wschodowi ma przeszło 3 wiorsty długości a w najszerszem miejscu od płn. ku płd. prze szło wiorstę, średnio zaś pół wiorsty szeroko ści. Na płnwschodnim krańcu leży wieś Ku kle. Brzegi wyniosłe, w części lesiste. W od ległości 2 1 2 w. na północ od półnzacho dniego krańca jeziora leży wieś i leśnictwo rządowe Pomorze. Br, Ch Pomorze L wś, pow, nowoaleksandryjskl puławski, gm. i par. Opole. W 1827 r. 9 dm. , 50 mk 2. P. , wś nad rz, Sonią, pow. ciechanowski, gm. Opinogóra, par. Ciechanów, odl. o 6 w, od Ciechanowa, ma 22 dm. , 220 mk. , 741 mr. 3. P. Mole, wś i os. , pow. sejneński, gm. Pokrowsk, par. Borżniki, odl. od Sejn 30 w, ,, ma 6 dm. , 54 mk. W 1827 r. 4 dm. , 31 mk. 4. P. Wielkie wś, pow. sejneń ski, gm. Pokrowsk, par. Borżniki, odl. od Sejn 30 w. , ma 2 dm. , 14 mk. W 1827 r. 1 dm. , 13 mk. Pomorskie leśnictwo rządowe liczy 43, 018 mr. obszaru, z których 4033 w pow, augustowskim, 37, 475 w pow. , sejneńskim i 1510 mr. w pow. suwalskim; dzieli się ono na straże Głęboki Bród, Lejmiełowizna, Maćko wa Ruda, Wilkołak. Br. Ch. Pomorze. Nazwa ta pierwotnie, jako pojęcie geograficzne, oznaczała cale wybrzeże Bałtyku od Ejdery w Holsztynie, zaś jako nazwa historyczna objęła część wybrzeża między Wisłą a Odrą, Bałtykiem a Notecią leżącego. Obszary temi wodami ograniczone zwali kronikarze po łacinie piszący Pomerania al. ,, Pomeranica terra. Wypadki dziejowe nazwę tę więcej jeszcze ograniczyły, oddzielając losy jednej części P. od kolei drugiej. Stąd odróżnić należy P, zachodnie, nadodrzańskie, także niemieckiem zwana od Pomorza wschodniego, nad48

Pomorze

Pomorze