scowość falista, bezleśna. 2. P. , wś, pow. prużański, w 3 okr. pol. , gm. Linowo, o 6 w, od Prużany. Połonna L rzeczka w pow. kobryńskim. 2. P. , rzeczka w pow. rówieńskim, lewy dopływ Stubła, przepływa w dobrach klewańskich. Połonna 1. al. Połonne, w dokum. Połona Gasztoltowa, wś nad rzeką Połonką, pow. łucki, na płd. zachód od Łucka, posiada cerkiew Woskresieńską. Jako należące do włości połońskiej wymienione są w dokumentach Bajewo, Górka al. Nagóreckie, Horodyszcze, Korszew, KuszczycówZaścianek i Ozdow. Podług lustr. zamku łuckiego z 1545 r. należała do podczaszego Mikołaja Gasztolda. O P. znajdują się liczne wzmianki w dokumentach, ob. Skorowidz Nowickiego str. 637. 2. P. al. Połonka w dokum. Połona, Palona Władczyna, wś cerkiewna nad rz. Połonką, pow. łucki, okr. pol. Torczyn, gm. Połonka, o 7 w. na płd. za chód od Łucka a o 13 w. od Radomyśla, własność niegdyś biskupów łuckich. Wspomniana w dokum. ogłoszonych w Pamiat. Kij. Arch. Kom. i w Arch. J. Z. R. 3. P. , ob. Połonne. Połonne, os. , pow. sejneński, gm. Krasnowo, par. Puńsk, odl. od Sejn 14 w. , ma 7 dm. , 38 mk. Połonne, w dokum. także Połonna, P. Wiel, kie, P. Nowe, mko przy ujściu Chomorca do Chomora i nad wielkim stawem, uformowanym z rozlewu rzeki, pow. nowogródwołyński, na płd. od Nowogrodu Wołyńskiego, ma do 1000 dm. , 6682 mk. w 1879 r. , 9 cerkwi, kościół katol. ; mieści zarząd 4 okr. pol. , zarząd gminy i kancelaryą sędziego pokoju. Mto rozrzucone i jakby z siedmiu oddzielnych części złożone, w których naprzemian odbywają się jarmarki. Około 1850 r. przeniesiono tu z Nowogrodu Wołyńskiego szkołę powiatową, lecz i to nie wpłynęło na podniesienie mka. Dopiero zbudowanie drogi żel. kijowskobrzeskiej, która ma stacyą o 2 w. od mka, ożywiło ruch handlowy i przemysłowy a nadzwyczaj żyzna okolica, sławne lasy połońskie, przypierające do toru drogi żel. , dozwalają wnosić, że P. będzie z czasem jednym z więcej ożywionych punktów handlowych na Wołyniu. Dziś nie ma tu jeszcze żadnych prawie fabryk, oprócz dawniejszych i słynnych niegdyś fabryk posadzek, które i dziś się prowadzą lecz na daleko mniejszą skalę. Nadto jest tu niewielka fabryka powozów, browar i smolarnia a młyny płońskie liczą się do lepszych w powiecie. Kościół katol. p. w. św. Anny, wzniesiony został z muru w 1607 r. przez ks. Lubomirskiego. Parafia katol. , dek. zasławskiego, ma 5286 wiernych, filię w Baranówce i kaplicę na cmentarzu paraf. , w Nowosielicy i w Brażnicy. Okrąg pol, połoński obejmuje gminy polońską, miropolską, romanowską i nowoczartoryjską. W dokumentach Arch. J. Z. R. , cz. VI, t 1 290, 414, jako należące do włości połońskiej wymienione są wsie Baranowce, Bielicka, Boryskowce, Bortniki, Dawydówka, Chrubowna, Derewicze, Derki, Gleznów, Hołubica, Horoszkiwce, Jabłonówka, Jewłuchowszczyzna, Kaliczyńce, Kamionka, Kichanówka, Kopyczyńce, Kotelewna, Kustowce, Łaszkowce, Mandroniki, Mrylewszczyzna, Napiła, Nowosielce, Odnakowce, Pierawałówka, Reszów, Reszniówka, Swiechry, Świnia, Skarpowce, Stremce, Trawołyń, Wołyna, WyszniePole, Żeżudki, Żytyniec. Do dóbr połońskich należą wsie Adamówka, Annusin, Horoszki, Izabelin i Nowe Miasto, w ogóle 11, 480 dzies. ziemi dworskiej. Jest to dość stara osada. W XI w. stanowiła własność cerkwi Diesiatinnej w Kijowie. W latopisach ruskich wspominane jest P. pod 169 r. oraz pod 1172 r. w skutek najścia Połowców. Za książąt ruskich istniał tu w XIII w. zamek, sztuką i położeniem miejsca warowny. Kazimierz W. zmieniając układ z ks. włodzimierskim Lubartem w 1366 r. , wymienia ustąpione mu grody, a w tej liczbie i P. Następnie stanowi jakiś czas własność koronną, poczem nadane zostało w nagrodę zasług Lubomirskim; z tych Stanisław, wwoda krakowski, około 1640 r. obwarował je murami i wałem, umocnił działami i wszelkiemi do obrony potrzebami, oraz 400 ludźmi załogi, i zaopatrzył w żywność dla załogi na lat trzy. Mimo to wszakże wzmocnienie zamku połońskiego było za słabe by się oprzeć w 1648 r. napadowi Kozaków pod wodzą Maksyma Krzywonosa, albowiem po rozpaczliwej obronie miasto się zdało, zebrana szlachta konno uciekła, załoga w pień wyciętą została a do 10, 000 ludzi, przeważnie żydów, zginęło pod nożem kozackim. W liczbie zabitych znajdował się uczony kabalista Samson Ostropolski, uważany za człowieka świątobliwego. Od tego czasu P. nigdy już do kwitnącego stanu nie przyszło. Przywilej królewski pod d. 11 grudnia 1766 r. pozwala ażeby Marcin Lubomirski, miecznik koronny, w mieście swojem P. Wielkie, , zaprowadził jarmarki podług kalendarza ruskiego nazajutrz po Przewodniej Niedzieli i po Narodzeniu N. M. P. , każdy 4 niedziele trwać mający. Zamek tutejszy jeszcze w 1761 r. uważany był za fortecę i zaszczycony dnia 23 t. r. listopada wizytą króla Stanisława Augusta, powracającego z Kamieńca i podejmowanego przez ówczesnego dziedzica ks. Kaliksta Ponińskiego, kawalera maltańskiego. Następnie włada Połonnem Tadeusz hr. Walewski, od którego drogą spadku przeszło na hr. Dunina Karwickiego, w ręku którego do dziś pozostaje. Z dawnego zamku pozostało obecnie trochę obronnych wałów, w wielu Poł Połonna Połonna Połonne