do kanalizacyi rz. Wici. Współcześnie przebito kanały odprowadzające wody z obszernych bagnisk zwanych Długie Błoto i skanalizowano rz. Zakowankę. W roku następnym przerzucono kanalizacyą na drugą stronę Prypeci w dolinie rz. Słowecznej. W ten sposób osuszono czworobok, mieszczący w sobie 1 16 całej powierzchni P. , to jest 546 klm. kw. 500, 000 dzies. . W 1878 i 1879 r. osuszono doliny Żerdzianki i posunięto się ku zachodowi ku rz. Tremli, a przedtem jeszcze, bo w 1874 r. wykonano szczegółowe osuszenie nad Oresą. W trakcie tych wszystkich robot zajmowano się także okolicą jez. Kniaź. Jednocześnie wykonano na prawym brzegu Prypeci dość obszerne roboty osuszające w dolinach rz. Świhy, Sinowody i Uborcia. Następnym punktem ku zachodowi były okolice Łunińca niedaleko od rz. Cny. Stąd już prace przeniosły się do doliny Jasiołdy, stanowiącej najbardziej zachodnią okolicę Polesia. Takim sposobem prace około osuszenia Polesia szły głównie środkiem tej prowincyi, trzymając się mniej więcej brzegu Prypeci. Do końca 1879 r. na północy dokonano tylko niewielkie roboty. W pobliżu mianowicie linii drogi żel. lipaworomeńskiej, pomiędzy Ptyczą a Berezyną, uregulowano i dopełniono kanałami część rz. Brożki, Kobylankę, część Sinej i Cytówki i Kradówkę. Roboty tutaj prowadzone są ważne, jako przygotowawcze do ogólnego osuszenia. Prócz tego osuszono doliny Dzisieńki i Bielicy w pow. homelskim i rohaczewskim. Ogólna długość kanałów wykopanych do końca 1879 r. wynosiła około 950 klm. a całkowity obszar zajęty przez kanalizacyą doszedł do 928, 6 klm. kw. 850, 000 dzies. . Rezultaty osuszenia już dzisiaj zasługują na uwagę a obliczone z nich materyalne korzyści wielokrotnie przewyższają koszt robót około osuszenia. Jako przykład może posłużyć ta okoliczność, że gdy przed osuszeniem błot średnia cena gruntu na Polesiu nie przewyższała 4 rs. za dziesięcinę, w 1880 r. dochodziła od 15 do 25 rs. Kanały, oprócz głównego swego zadania, spełniają jeszcze ważną czynność jako drogi komunikacyjne. Ale nie tylko komunikacya wodna wygrała na osuszeniu, i drogi lądowe zyskać musiały przez osuszenie nieprzebytych topieli, które przedtem dzieliły najbliższe sąsiędztwa i zmuszały je do szukania długiej okalającej drogi W ogóle do końca 1879 r. zbudowano na Polesiu 112 klm. nowych traktów. Nakoniec niepodobna zamilczeć o jeszcze jednem ważnem zjawisku. Kanalizacya zmienia o tyle poprzednie własności gleby i klimatu, że już po 5 do 6 latach znika dawniejsza błotna roślinność, złożona z sitowia, trzciny i turzycy, a natomiast ukazują się miękkie trawy i rośliny groszkowe, właściwe prawdziwym łąkom. Oprócz przytoczonych powyżej dzieł, opisujących P. , należy wymie nić Eremicza Oczerki białorusskaho Polesia Wilno 1868; Pienkina, , Polesje Petersburg 1883; a przedewszystkiem cenną pracę dra Rehmana p. t. Kotlina Prypeci i błota pole skie pod względem przyrodniczym, pomiesz czoną w Ateneum z 1886 r. t. II, str. 57 74 i 499 516, oraz i IV, str. 151 162, streszczenie której oraz wspomnianej powyżej pra cy inżyniera Choroszewskiego jest podstawą niniejszego artykułu, J. Krz. Polesie 1. chutor, pow. dzisieński, w 1 okr, poi. , gm. Plissa, okr. wiejski Hołubicze, o 10 w. od gminy a 55 w. od Dzisny, przy b. drodze poczt. połockiej, miał w 1864 r. 6 dum rewiz. ; należy do dóbr Alojzberg Bujnickich. W spisie z 1866 r. podany jako zaśc. żydówski, mający 1 dm. i 7 mk. żydów. 2. P. , wś i dobra, pow. święciański, w 1 okr. pol, gm. Łyntupy, okr. wiejski Polesie, o 7 w. od gminy, ma 13 dm. i 169 mk katol. w 1864 r, 69 dusz rewiz. . Była tu kapl. katol. par Łyntupy. W skład okręgu wiejskiego wchodzą wsie P. i Pietrucie, razem 97 dusz rewiz. Niegdyś własność Poźniaków, od których nabył Wincenty Borkiewicz z żoną swą Rozalią z Sulistrowskich, następnie przeszły na własność Hrehorowiczów, obecnie hr, Józefa Tyszkiewicza. 3. P. , wś nad rz. Serwecz, pow. wilejski, w 2 okr. pol. , gm. Budsław, okr. wiejski P. , o 1 2 w. od gminy a 48 w. od Wilejki, ma 29 dm. , 253 mk. w 1864 r. 107 dusz rewiz. ; należy do dóbr Budsław Oskierków. W skład okr. wiejskiego wchodzą wsie P. , Borsuczyno, Kolagi, Nowina, Oleszki i Rewiaczka, w ogóle 226 dusz rewiz. włośc. uwłaszczonych. 4. P. , zaśc. rząd. nad jez. Rals, pow. wileński, w 1 okr. pol. , o 14 w. od Wilna, ma 1 dm. , 8 mk. katol. 5. P. , dwa pobliskie zaśc. włośc, pow. wileński, w 1 okr. pol. , gm. i okr. wiejski Rzesza, o 3 w. od gminy a 15 1 2 i 16 w. od Wilna; jeden z nich ma 2 dm. i 14 mk. katol. , drugi zaś 1 dm. i 14 mk. katol. w 1864 r. 5 i 9 dusz rewiz. ; należą do dóbr skarbowych Kapituła, 6. P. , dwór, pow, rossieński, par. girtakolska, własność Medekszy. 7. P. Stare, wś, pow. mohylewski, gm. Pawłowicze, ma 18 dm. i 121 mk. , z których 18 kobiet zajmuje się tkactwem. 8. P. Nowe, wś, tamże, w pobliżu błota Chołnickiego al. Nowińskiego, długiego do 20, a szerokiego od 2 do 4 w. i zajmującego 5350 dzies. Ma 16 dm. i 110 mk, z których 16 kobiet zajmuje się tkactwem. 9. P. , wś cerkiewna, pow. rohaczewski. gm. Polesie, ma 91 dm. i 513 mk. , z których 1 zajmuje się krawiectwem, 1 stolarstwem, 2 bednarstwem, 2 wybijaniem oleju konopnego, 1 kowalstwem. Gmina Polesie ma 4497 mk. 1160 męż. , 1240 kobiet i 2397 dzie

Polesie

Polesie