północ, zasilając się licznemi strugami. Po wyżej kościoła uchodzi z prawego brzegu do Opora. Długi 3 3 4 klm. Br. G. Podoliniec, łaciń, Podolinum, niem. Pudlein, węg. Podolin, miasto w hrabstwie i powiecie spiskim, dystrykcie lubowelskim, w dolinie Popradu, na lew. jego brzegu, pod 38 12 8 wsch. dług. a 49 15 30 póln. szer. , przy gościńcu nadpopradzkim, ż Kieżmarku do Lubowni. Za wierne usługi podczas pierwszego napadu tatarskiego Bolesław Wstydliwy, książę krakowski i sandomierski, nadał roku 1244 sołtystwo Podolin, wykarczowane i osadzone, lecz spustoszone, sołtysowi Henrykowi Fejer, IV, cz. 1, 353. Ten ściągnął nowych osadników na prawie niemieckiem; wzniesiono także kościół. Zdaje się, że przy powtórnym napadzie Tatarów 1287 osada ta uległa zupełnemu spustoszeniu, przyczem i kościół zgorzał z wszystkiem, co do niego schroniono. Zatem r. 1289 księżna Kunegunda ponowiła sołtysowi Henrykowi dawniejsze nadania Fejer, t. V, cz. 3, str. 463 i dodała mu 1288 las między Podolińcem a Gniazdami Fejer, t. V, cz. 3, str. 425. Cztery lata później 1292 Wacław, król czeski, ks. krakowski i sandomierski, obdarzył wójta Henryka nowemi swobodami Fejer, t. VI, cz. 1, str. 230, jak dochodem z jatek, szlachtuza, łaźni i z młynów na przestrzeni pół mili. Ormiański arcybiskup jerozolimski Bazyli 1298 r. wszystkim tym, coby się przyczynili do budowy kościoła N. P. Maryi w Podolińcu, nadał odpusty. Nadanie to zatwierdził Jan Muskata, bisk. krakowski Fejer, t. VI, cz. 2, str. 172. Bela IV wraz z swoją córką Kunęgundą i jej mężem Bolesławem Wstydliwym wystawił tu zamek. Według podania Kunegunda miała krokami wyznaczać obszar, jaki zająć ma miasto i w miejscach, którędy szła, wyschła pod jej stopami trawa. Rowy i reszt ki murów miejskich i zamku Kunegundy świadczą jeszcze dziś o starożytności miasta. Dziś jeszcze wskazują okno skierowane ku Lubowni, przy którem siadywała Kinga, zajęta robotą, podczas pierwszego napadu tatarskiego. Zygmunt r. 1412 podnosi F. do rzędu uprzywilejowanych królewskich miast, z prawem miecza jus gladii. Kary śmierci wykonywano tu jeszcze r. 1692. W r. 1442 otrzymuje P. od Władysława Warneńczyka prawo składu towarów, które to nadanie zatwierdza Zygmunt I, król polski, z dodatkiem że wszyscy kupcy z jakiemikolwiek towarami, mogą zakładać składy i sprzedawać. Lustracya z r. 1569 mówi w thim mieszczie y zamku, prze wielkie zapowiethrzenie revisorowie bicz nie mogli, alye na sprawe P. Wacława Gnoyenskiego Podstharoszczego y pathrząc na inwentarz po nieboscziku Bonerze Caszt. Bieczkim de an. 1562, dochodi thego miasta popysali. Podług tejże lustracyi znajdowali się w zamku urzędnicy i czeladź, podstarosta, borgrabia, pisarz, pnszkarz, klucznik, kucharz, piekarz, piwowar, trębacz, glaznych nocnych 2, drabów 30. Lustratorowie zaś 1569 r. po dają dawali sprawe Richtarz z Burgrafamy pod przisiegamy isz placą na kaszdy rok czinszu myesczanye na Swyąthky flor. 63 gr. 2, a na s. Marczyn takze flor. 63 gr. 2. W zam ku wszythkye drewyane pokoye byl wyatr polamal y muru czescz. The sthrone obalyoną dal p. starostha wymurowacz. Druga strona stoy nienaruszona z drzewyanym zlym budowanym, ktorąby tesz thymze sposobem potrze ba zbudowacz. Brama w zyemye wlyaszla y ktemu z drzewa budowana y zgnyla. Ruiny zamku wznoszą się za miastem. W XVII w. sławę P. rozszerzało kollegium pijarskie, za łożone przez Stanisława Lubomirskiego, z go dłem Religioni et litteris sacrum 1642 Po czątkowo 13 księży udzielało naukę szlachec kiej młodzieży, później korzystała z nauk także młodzież nieszlachecka. Przy wejściu do kościoła p. w. św. Stanisława, nad bramą, znajduje się dość dobrze zachowany portret założyciela. W korytarzach obszernego bu dynku porozwieszane są portrety papieży, kardynałów i przełożonych pijarskich. Jest tu także cenna biblioteka. Szkołą pijarską w la tach 1642 1782 kierowali polscy i węgierscy pijarzy. Tu był nauczycielem 1717 1721 Stanisław Konarski, , reformator wychowania w Polsce. Język wykładowy polski zniosła Marya Teresa i wprowadziła niemiecki. W r. 1848 liczyło to pijarskie gimnazyum 6 klas i kształciło licznie napływającą młodzież; sa mych Polaków było 600. Po r. 1848 szkoła upadła z powodu zniesienia dochodów i dzie sięcin. Dopiero r. 1866 utworzono zakład z pierwszą klasą; w r. 1869 było klas cztery z 6 profesorami pijarskimi i jednym świeckim profesorem rysunków i gimnastyki. Miasto prowadziło znaczny handel. Na mocy przy wilejów, dysydenci nie tylko nie mogli żadnego urzędu miejskiego sprawować, ale na wet chwilowy pobyt byt im wzbroniony. W 1880 r. liczył P. 268 dm. , 1535 mk. naro dowości niemieckiej i słowiańskiej; obszar zaś gm. podolinieckiej obejmował 5878 katastr. sążni kwadr. Urząd podatk. i sąd pow. w Lu bowni Starej, st. p. w miejscu. Kościół paraf. z r. 1295, p. w. Wniebowstąpienia N. M. P. , posiada metryki od r. 1648. Według szem. duch. dyec. spiskiej z r. 1878 liczyła parafia dusz rz. kat. 1622, gr. kat. 6, prot. 7, nieun. 182, żyd. 28, razem 1845. Na cmentarzu ka plica p. w. św. Anny. Br. G. Podoliszki, zaśc. włośc, pow. święciański, w 2 okr. pol. , gm. i dobra skarbowe Daugie

Podoliniec

Podoliniec

Podoliszki