26 stycz. 1699 r. , podpisanym przez wwodę poznańskiego Stanisława Małachowskiego za Augusta II. Za Stanisł. Augusta 29 lutego 1768 r. zawiązała się tu konfederacya w Barze, następnie liczne utarczki wojsk rossyjskich i polskich z konfederatami a 1792 r. cała prowincya zajęta została przez wojska rossyjskie, a dowódca sił zbrojnych generał en cheff Kreczeinikow 27 marca 8 kwietnia ogłosił manifest o wcieleniu południowych województw do Rossyi. Nowo wcielone prowincye podzielone zostały na gubernie mińską, z gubernatorem Neplujewem, bracławską, z guber. Bergmanem, i iziasławską, z guber. Szeremietiewem. W skład ostatniej weszło wwództwo podolskie; stolicą zaś owej gubernii naznaczony został Zasław na Wołyniu stąd nazwa. Nad trzema nowo utworzonemi guberniami stał Kreczetnikow a po nim Tutolmin. W 1795 r. po upadku powstania Kościuszki, ukazem 22 maja południowe prowincye rozdzielono na dwa namiestnictwa podolskie i bracławskie; dopiero cesarz Paweł połączył oba w jedną gubernię 1796 pod nazwą gubernii podolskiej, ze stolicą Kamieńcem. Podług ukazu cesarzowej Katarzyny II zaprowadzone zostały powiaty kamieniecki, bazalijski, dubieński, jampolski, krzemieniecki, latyczowski, proskurowski, starokonstantynowski, uszycki, wierzbowiecki, zińkowski. Do namiestnictwa bracławskiego należały powiaty bracławski, berszadzki, hajsyński, lipowiecki, lityński, machnowiecki, mohylowski, piatyhorski, skwirski, tulczyński, chmielnicki i winnicki. Cesarz Paweł ustanawiając dzisiejszą gubernią, ustanowił także podział na 12 powiatów, który przetrwał do naszych czasów. Po Tutolminie wielkorządcą został Gudowicz, następnie Rozenberg, EssenSt. Priest zastępca. Po przyłączeniu Bessarabii do Rossyi, gubernia podolska wraz z nowym nabytkiem stanowiła osobne generałgubernatorstwo, na czele którego stał Bachmetiew aż do 1820 r. , w którym Podole przeszło pod bezpośrednie zwierzchnictwo namiestnika królestwa polskiego, w, ks. Konstantego Pawłowicza. Od 1831 roku wchodzi w skład generałguber. kijowskiego; wielkorządcami jego byli Gurjew, Lewaszow, Bibikow, Wasilczykow, Anenkow, Bezak, Dundukow Korsakow, Czortkow i I renteln. Gubernatorami zaś podolskimi byli Wenderewski namiestnictwa, Józefowicz, Czewkin, Litwinow, St. Priest, Pawłowski, Grocholski, Lubianowski, Łaszkarew, Turczaninow, Łaszkarew powtórnie, Petrow, Füge, Radyszczew, Sotnikow, Anenkow, Wiazemski, Stepanow, Pfeler, Braunschweig, Suchotin. Goremykin, Meszczerski, Muchanow, HudymaLewkowicz, Miłoradowicz, Batiuszkow, Wal i dzisiejszy Glinka. Za czasów Rzpltej Podole składało się z 3ch powiatów kamienieckiego, latyczowskiego i czerwonogrodzkiego miało za herb słońce złote, okrążone 12 gwiazdami w polu białem; graniczyło na północ z Wołyniem, od wschodu oddzielała go rz. Murachwa od wwództwa bracławskiego. W 1772 r. powiat czerwonogródzki przyłączony do Austryi a granicą została rz. Zbrucz, zwana Podhorcem przez Austryaków. Mundur województwa był kontusz papużasty czyli żółtozielony, z wyłogami czarnemi i żupan biały. Ziemia podolska miała 3ch senatorów, t. j. biskupa kamienieckiego, wojewodę podolskiego i kasztelana kamienieckiego. Sejmiki odbywały się w Kamieńcu, gdzie obierano 6 posłów i 2 deputatów. Popis, czyli zbrojne okazywanie szlachty, uchwałą sejmu z 1563 r. naznaczono w m. Balinie 20 w. od Kamieńca. W 1772 r. wwództwo podolskie liczyło 25 starostw, na które składało się 12 miasteczek i 112 osad wiejskich, a które dawały rocznego dochodu 567, 571 złp. Starostwa były następujące dłuźeckie czyli kamienieckie, latyczowskie, Bakota, uszyckie, bachtyńskie z Laskowcami, proskurowskie, mukarowskie, smotryckie, karaczkowieckie, balińskie, czerwonogródzkie, jezierzańskie, skalskie, dźwinogrodzkie, salnickie, ułanowskie, chmielnickie, werbeckie, barskie, letniowieckie, olcho wieckie, matwiejkowieckie, wierzbowieckie, kopajgrodzkie i szarawieckie, darowane Pretficzom. Wszystkie te starostwa po większej części zostały rozdarowane przez cesarzowę Katarzynę II zasłużonym generałom i urzędnikom rossyjskim. Ststwo kamienieckie otrzymał generał Herakliusz hr. Morkow; latyczowskie brat poprzedzającego hr. Arkadiusz Morko w; chreptyjowieckie i wierzbo wieckie Troszczyński; chmielnickie Kuszelew Bezborodko; uszyckie i bakockie Szeremetiew; lityńskie Andrzej Altesti; laszkowieckie i kuckie Strekałow, gorczyczańskie Kaczerynow; cykowskie Czetwerykow. Szczęsny Potocki pozostał przy olchowieckiem i hajsyńskiem. Grodów w województwie podolskiem z jurysdykcyą sądową do XVI w. było dwa w Kamieńcu i Trębowli; w 1581 r. powstał za Stefana Batorego trzeci w Latyczowie, starosta jednak kamieniecki w latyczowskim sądy sprawował i zwał się generałem ziem podolskich. Szereg starostów kamienieckich od końca XIV w. był następujący Michał Buczacki, pierwszy według Kromera z ramienia polskiego starosta na Podolu. Teodoryk Buczacki za Władysława Warneńczyka, zginął 1450 r. Bartłomiej Buczacki od 14. 57 r. Jan Fredro, założyciel Fredrowiec pod Kamieńcem, f 1496. Stanisław Lanckoroński, w woda sandomierski, 1505. Maciej Włodek, za Zygmunta Augusta, bramę obronną w Kamieńcu wystawił. Brzeski h. Ciołek, za Pod

Podole

Pod