Skały, na których wsniesiony jest Kamieniec i nich zbudowany, należą do formacyi syluryjskiej, przedstawiają wapienie zbite, barwy ciemnoszarej. W tym to wapieniu odkryto wapień drobno krystaliczny i przyjmujący bardzo piękną politurę po odszlifowaniu, i dla tego poczęto go eksploatować jako marmur. Rzeźbiarz Stelik z Krakowa a obecnie Bertolini mający swoją pracownię w Kamieńcu, wyrabia z niego wielkiej wartości rzeźby, pomniki i różne cenne przedmioty. Marmur ten spotyka się także w rzeczkach wpadających do Dniestru, koloru zwykle ciemnego lub żółtawego. Margiel spotyka się w wielkiej ilości między słojami kredy i niżej, nie ma znaczenia w przemyśle; w pow. Winnickim, za Bohem, używają go w miejsce wapna, robią z niego także cegłę, lecz jej nie wypalają. Piasek do fabrykacyi szkła wydostaje się w okolicy Jarmoliniec, we wsi NowymŚwiecie i w innych miejscowościach nad brzegami Uszycy. Glina jest podstawą czarnoziemiu, a także leży pod formacyami wapiennemi, bywa różnych kolorów żółta, biała. Glina biała, zwana kaolinem, znajduje się we wsi Pałana w pow. bałckim. Glina białożółtego koloru w mku Zińkowie pow. latyczowski używa się do wyrobów garncarskich, znanych w całej okolicy i sąsiednich guberniach. Żółta i czerwonawa służy do ubijania podłóg; używają ją także włościanie do murowania zamiast wapna z piaskiem. W Sitkowcach, w BerlińcachLasowych wyrabiają włościanie różne, nawet dosyć piękne przedmioty z gliny. Glina fajansowa ma się znajdywać w 01czydajowie pow. mohylowski, a także w Meczetnej pow. bałcki, w Wapniarce i w innych miejscowościach. Glina zdatna do mycia, zwana górne mydło według Marczyńskiego znajduje się w Iwanowcach, Serwatyńcach, Kuzelowie i Łuczyńcu. Torf znajduje się w wielu miejscowościach w pow. proskurowskim, także w winnickim i hajsyńskim, dotąd jednak nie ma zastosowania. Rudy żelazne, według Andrzejewskiego, mają się znajdywać także na Podolu. Siarka daje się czuć w niektórych wodach, chociaż właściwych wód siarczanych, jak również i słonych na Podolu nie ma. Marczyński wspomina, że koło Jahorłyka jest węgiel kamienny, dotąd jednak próby robione w różnych miejscowościach, nie odkryły go. Barbot de Marny miał znajdywać wegiel kamienny brunatny na powierzchni prawie, warstwami dość cienkiemi, rozrzucony na polach wsi Humińce w pow. kamienieckim i u podnóża gór Miodoborskich. Inżynier Żebrowski przed kilku laty miał to stwierdzić, dotąd jednak niepostarano się to gruntowniej zbadać. Według Marczyńskiego mają być także na Podolu rudy ołowiu i cynku w Topale, w pow. bałckim, w Windyczanach, Czarnokozienicach, Wyswarowcach i Krzyczanowej. Fosforyty podolskie mają zawierać największy procent fosforu w Europie 72. W ciągu ostatnich 10 lat stały się przedmiotem handlu wywozowego i eksploatacya ich do 1886, roku, to jest do czasu nałożenia cła po 10 kopiejek w złocie, przybierała coraz większe rozmiary. Znajdują się one nad brzegami Dniestru, a przeważnie na brzegach rz. Uszycy dopł. Dniestru i rzeczek do niej wpadających, leżą na pokładach szarego łupku w postaci kul różnej wielkości, do 22 fun. wagi. Największa kopalnia w Dżurdzówce Zurzówka w pow. uszyckim, następnie w Borbuchach, Bednarówce pow. proskurowski, w Sutkowcach, Otrokowie, Hrehorówce, Werbie Murowanej, w Nagórzanach, Ladawie i innych. Fosforyty wywożone są albo wodą do Anglii, albo drogą żelazną do Niemiec, gdzie przerabiają się na superfosfaty; na miejscu zaś, z przyczyny wysokiego cła od kwasu siarczanego, żadna fabryka utrzymać się nie może. Właściciele na miejscu sprzedawali po 10 do 13 kop. za pud, dziś cena spadła o połowę. W Dżurdzówce rocznie wywożono do 200, 000 pudów, w Borbuchach. do 100, 000, w Bednarówce do 20, 000, w Werbie do 50, 000 pudów. Skamieniałości znajdują się w wielkiej ilości kości przedpotopowych zwierząt, drzewa, osobliwie w Żerebiłówce, Jurkowcach, Demszynie, Krzywczyku i innych. Kości mamuta znalezione były we wsi Czarnej i Chrzanówce. Do zjawisk natury należy zaliczyć trzęsienia ziemi w 1738, 1753, 1830 i w 1869 lekkie w Kamieńcu. We wsi Uwsiu znajdują się, ślady wulkanów Marczyński. Klimat Podola umiarkowanie ciepły, sprzyjający rolnictwu, ogrodownictwu, jedwabnictwu, częste tylko posuchy i suche południowozachodnie wiatry duże szkody przynoszą. Brzoza rośnie tu przeważnie w północnych i środkowych powiatach, poniżej dąb. Sosna pielęgnuje się tylko w ogrodach i szkółkach w Szarogrodzie u ks. Sanguszki. Buk, przeniesiony z górnej Bessarabii, łatwo się chowa na Podniestrzu. Na pochyłościach zwróconych ku południowi dojrzewa winograd, osobliwie nad Dniestrem, a także morele i brzoskwinie. Szczegółowych badań meteorologicznych o klimacie Podola nie mamy; założone obecnie stacye meteorologiczne w Sokołówce, Tarasówce, przy fabrykach cukru, i Kamieńcu pod opieką dra Rollego, zbiorą potrzebny materyał. W ogóle zima zaczyna się od listopada, trwa do marca, wyjątkowo bywa krótsza. Mrozy dochodzą od 15 do 27 R. a w 1870 r. przewyższały 30 R. Zima zwykle niestała, przerywana odwilżami; śnieg i sanna rzadko trwają całą zimę. W lutym zdarzają się ostre wiatry i

Podole