Epist. hisi fam. , III, 175, a 1704 r. Podlasie przez usta swego posła Jeruzalskiego zaprotestowało przeciw elekcyi Leszczyńskiego IV, 319. W tym roku przez Węgrów szedł Karol IV pod Pułtusk przeciw Augustowi II. W 1705 roku na Podlasiu pod Tykocinem schroniła się konfederacya sandomierska Deuhofa pod opiekę nadchodzącego Piotra W. W ogóle częsty na Podlasiu jest ruch Szwedów i Rosyan w tej epoce. W 1706 r. Rosyanie zajmują Tykocin, Karol XII przechodził ku Grodnu i Polesiu. Na jesieni 1707 r. wraca Piotr W. Konfederacya tarnogrodzka w październiku 1716 r. staje w Węgrowie, chcąc się bić z Sasami, zdobyć Tykocin i t. d. Doczekała się tu sejmu niemego. W 1726 i 1729 r. , jadąc do Grodna, stanął August II w Białymstoku, juz własności zięcia Czarneckiego, J. Kaź. Branickiego, chorąż. w. kor. W 1733 r. zwolennicy Augusta III cofnęli się przed stronnikami Leszczyńskiego z Warszawy do Węgrowa i doczekali się wejścia jenerała Lascy z Rosyanami do Tykocina tegoż roku. W 1736 r. ustanowiono alternatę obioru drugiego deputata z Podlasia. W 1744, 1752 i 1755 r. August III bawi w Białymstoku, a 1759 r. królewicz Karol, jadąc do Kurlandyi. Miasto zyskuje miano Wersalu podlaskiego, albo małego Wersalu Verdum. Od 1761 1786 r. dokonywają się ważne reformy włościańskie w Siemiatyczach Jabłonowskich, co daje początek wierszom Wszystkim chłopom i mieszczanom tego losu życzę, jaki mają Wysokie, Kock i Siemiatycze Krasicki. W 1767 r. hetmani Jan Kl. Branicki i Wacław Rzewuski protestują w Brańsku przeciw konfederacyi radomskiej. W 1768 r. nastąpiły zmiany w miejscach obioru deputatów trybunalskich z Podlasia, oraz sędziów ziemskich. Józef Pułaski z Pułaź należy do konfederacyi barskiej. Wiktor Sadkowski, episkop perejasławski i boryspolski wizytuje monastyry greckie na Podlasiu Aneksa do relacyi w materyi o buntach 1790 r. , str. 103, por. Lelewel Considerations. W 1780 r. w Węgrowie odbył się synod ewangielicki pod dyrekcyą A. St. Golcza z Golczewa, jen. lejtn. W tymże roku pod nazwą hr. Fulkenstejn przejeżdżał cesarz Józef II z Petersburga przez Białystok, kędy bawił Stanisław August. Po trzecim rozbiorze Rzpltej w 1795 r. , przeważna część P. przeszła pod panowanie pruskie i weszła wraz z częścią Żmudzi, wojew. trockiego i Mazowsza, w skład departamentu białostockiego. Departament ten miał w przybliżeniu 550 mil kwadr. obszaru i dzielił się na 11 powiatów okręgów Maryampol, Kalwarya, Wigry, Dąbrowa, Białystok, Bielsk, Drohiczyn, Suraż, Goniądz, Łomża. Stolicą był Białystok, mający w 1800 r. 459 dm. , 3370 mk. , gimnazyum z 50 uczniami, szpital, garnizon wojskowy i władze miejscowe z personelem złożonym z 200 przeszło osób. Powiaty wchodzące w skład dawnego Podlasia były białostocki, mający do 60 mil kwadr. , 10599 dymów i 55712 mk. Dobra królewskie dzieliły się na 5 ekonomii amtów, obejmujących 50 fol. , 194 wsi, 4376 dymów i 20723 mk. , dobra zaś szlachcckie 4023 dm. , 23649 mk. Miasta królewskie miały 1085 dm. i 4973 mk. , szlacheckie zaś 1025 dra. , 6368 mk. W pow. bielskim na 36 mil kwadr. były 3 ekonomie królew. z 25 fol. , 112 wsiami, mające 4651 dm. , 20974 mk. , zaś wsie szlacheckie 2450 dm. , 9980 dusz przeważnie drobnej szlachty; 691 dm. miejskich król. i 3296 mk. a 464 dm. szlacheckich i 1948 mk. ; w ogole w powiecie 8256 dm. i 36148 mk. Powiat drohiczyński miał 50 mil kwadr. , 1 ekon. dóbr król. z 9 fol. i 18 wsiami, w których 399 dm. , 2162 dusz, zaś w szlacheckich 7058 dm. , 39434 mk. ; w miastach królewskich 314 dm. , 1806 mk. , w szlach. 793 dm. , 6249 mk. ; w ogóle 8564 dm. , 49651 mk. Powiat suraski na 25 mil kwadr. 2 ekon. król. z 15 fol. , 54 wsiami, 1259 dm. , 6442 mk. , w szlachec. wsiach 5962 dm. , 30203 mk. , z tych 271 wsi drobnej szlachty mających często od 80 do 100 posiadaczy częściowych. W miastach król. 317 dm. i 1735 mk. , w szlach. 372 dm. , 2783 rak. ; w ogóle w pow. 7910 dm. , 41163 mk. Powiat goniądzki miał 60 mil kwadr. , 3 ekon. królew. 33 fol, 82 wsi, 1706 dm. , 11410 mk. ; szlach. 5789 dm. i 25973 mk. ; w miastach król. 1158 dm. , 6513 mk. i 374 dm. szlach. , 2760 mk; w ogóle 9027 dm. , 46650 mk. Por. Geografią Holsche go. Przy utworzeniu księstwa warszawskiego w 1807 r. departament białostocki został rozdzielony. Z większej połowy utworzony został departament łomżyński ze stolicą w Łomży, rozdzielony na 7 powiatów Łomża, Tykocin, Biebrza, Wigry, Kalwarya, Maryampol, Dąbrowa, z drugiej połowy utworzony został obwód białostocki 4 powiaty Białystok, Bielsk, Sokółka, Drohiczyn. W 1842 r. obwód białostocki włączony został do guberni grodzieńskiej. Część Podlasia zostająca pod panowaniem Austryi została także wcieloną do księstwa warszawskiego w 1809 r. , jako nowy departament siedlecki. Departament ten obejmował dwa austryackie cyrkuły bialski i siedlecki, utworzone z części dawnego woj ew. podlaskiego, miał 214 mii kwadr. Po utworzeniu królestwa kongresowego powstało województwo podlaskie, które w 1840 r. otrzymało nazwę gubernii a w 1844 r. wcielone zostało w skład gubernii lubelskiej. Województwo to w 1836 r. miało trzy obwody łukowski, bialski, radzyński, 9 powiatów, 466 gmin, 13 miast rząd. , 32 prywat. , 253 wsi rząd. , 1425 prywat. i 397944 mk. W 1867 r. z powiatów Pod

Podlasie

Pod