Josepho II opus erectum. A. D. 1784. W r. 1788 zabrano z klasztoru broń klasztorną, a mianowicie 7 armat, 79 hakownic i 22 bagnetów, zabrano suknie z Matki Najśw. , Pana Jezusa, św. Józefa, św. Barbary i t. d. , razem 516 grzyw. srebra ważące. Zniesiono bractwa i majątek ich zabrano. Kaplicę Stopek Maryi oddano Rusinom uniatom za rozebraną cerkiew Spasa, która stała obok dużego kamienia. Aptekę klasztorną przeniesiono z woli rządu do Złoczowa. W obec tego przenieśli ojcowie studyum generalne do Pińczowa; liczba zakonników zmniejszała się z dniem każdym. Obawiano się nawet zniesienia klasztoru. Gdy jednak po śmierci Józefa II obawa ta minęła, zabrano się znowu do odnowienia i ozdabiania kościoła i klasztoru. W r. 1791 i 1792 przyprowadzono do skutku zakupno dóbr Gołogór, Zarudzia i Ponikowicy. W r. 1831 założono nowicyat zakonny, w którym po 10 a czasem i więcej bywało kleryków. Dnia 14 sierpnia 1855 r. odwiedził Podkamień arcyksiążę Karol Ludwik i nocował w klasztorze. W 1865 r. sprowadzono malarza Marcina Jabłońskiego, by odnowił obrazy kościelne i klasztorne. Na ścianach kościoła namalował on wodnymi farbami 8 dużych obrazów, przedstawiających tajemnice rożańcowe. Odnawiał też wizerunki ojców kościoła, kilkanaście starych obrazów i portretował wszystkich księży wraz z przeorem na jednym obrazie. W 1866 r. pokryto cynkiem jedną część klasztoru od zachodu. W r. 1878 przyozdobiono kościół i klasztor kolorowymi oknami. Kościół podkamieniecki z cudownym obrazem Matki Boskiej jest zawsze celem nabożeństwa licznych pielgrzymów. W P. jest szkoła etatowa dwuklasowa z językiem wykładowym polskim, założona w 1860 r. Dodatek do Gaz. Iwow. z r. 1857, 47 i 49 podaje przywilej Zygmunta III z r. 1626, którym tenże król potwierdza przywilej Zygmunta I z r. 1528, znaleziony w aktach kancelaryi a nadający Marcinowi z Kamieńca, wojewodzie podolskiemu, ze względu na usługi jego, w dożywocie dobra królewskie Podkamień, Narzecze czyli Nakwaszę, Popowce, Bydyń przysiołek Popowiec, Niemiacz, Palikrowy, Jaczymiska dziś Jaśniska, Sokolniki, Ściborowce, Wieleń i Łokotkowce. Dokumentem wydanym w Warszawie dnia 25 marca 1758 r. zezwala August III na odbywanie dwóch rocznych jarmarków w P. Archiwum Bernardyńskie we Lwowie, C, t. 579, str, 981 do 983. Por. Opis P. z ryciną, Lwowianin, 1841, str. 114; Klasztor OO. Dominikanów w P. z ryciną, przedstawiającą klasztor od strony zachodniej w dziele Stęczyńskiego Okolice Galicyi, Lwów, 1847, str. 34; Kościół i klasztor ks. dominikanów w P. p. L. K. , z ryciną, Przyjaciel Ludu, Leszno, 1849, str. 130 i 142; Zamek w P. z ryciną Przyjaciel domowy, Lwów, 1859, str. 340 P. w Galicyi, z ryciną, p. Wieniarskiego, Tygodnik ilustrowany, 1862, t. IV, str. 15, i 1866 r. , t. XIV, 196; Kościół i klasztor dominikanów z ryciną, Strzecha, Lwów, 1872 P. z ryciną, Kłosy, 1873, t. 16, str. 311 i 316. Obacz także zbiór rycin Pawlikowskie go we Lwowie, 4572, 4573 i 4574. Lu. Dz, Podkamień z Prybeniem, mczko, pow. rohatyński, odl. 11 klm. na płn. zach. od Rohatyna, przy gościńcu z Bóbrki do Rohatyna, w tak zwanych górach brzeżańskich. Granice wsch. Załanów i Czercze, połudn. Dochowa i Bieńkowce, zachod. Duliby, półn. Fraga i Dziczki. Na zachod, krańcu obszaru rozlewa się staw na rzece Świerz a na stromej górze wznosi się stary zamek, wyrestaurowany przez Leopolda hr. Starzeńskiego i zamieszkały. P. ma stacyą poczt. w miejscu a należy do sądu pow. w Rohatynie. Obszar dwor. 629 mr, , gmin. 1440 mr. W 1870 r. 1052 mk. ; w 1880 r. w gm. 1031 mk. , na obsz. dwor. 94, razem 1125; rz. kat. 527, gr. kat. 648, obydwie parafie w miejscu; rzym. katolickiej początek nieznany, jednak pewną jest rzeczą, że już przed 1615 r. istniała, choć uposażył ją dopiero 1772 r. Jan Jabłonowski, wojewoda ruski. Kościół murowany, poświęcony 1829 r. , p. w. Narodzenia N. P. M. Do tej par. należą Bieńkowce 2 katol. , Dechowa 69, Doliniany 28, Duliby 8, Dziczki 7, Fraga 85, Jahłuż 22, Kalinówka 6, Kniesioło 211, Knihinicze 58, Leszczy 2i, Lubrza 35, Mełna 9, Oryszkowce 47, Podborze 28, Pomonięta 8, Psary 108, Rusiatycze 27, miasto Strzeliska 63, wś Strzeliska 42, Wyspa 21, Zagórze 29, razem katol. 1461, izrael. 2000; w Psarach jest kaplica. Grekokatol. paraf, dek. Chodorów, obejmuje filię w Jahłużu 255 dusz, razem 903 gr. kat. ; szkoła etat. o 1 naucz. , kasa pożyczk. z kapit. 839 zł. 90 ct. , instytut ubogich, założony przez ks. Jabłonowskich, na 8 ubogich miejscowych. Przełożony każdoczesny rzym. kat. proboszcz miejscowy. Kuropatnicki w Geogr. Galicyi z 1786 r. pisze Podkamień miasto z pałacem ks. Dymitra Jabłonowskiego, starosty ko wolskiego, kawalera orderów polskich i św. Huberta, Stupnicki zaś podaje w P. 1130 mk. Starożytna Polska podaje treść aktu fundacyi. Zygmunt I przywilejem 1515 r. pozwala ażeby Fryderyk Herburt przy zamku swoim Podkamyencze zwanym, który świeżo z muru i cegły wystawił, założył miasto, podobnież zwać się mające. Osiadających obdarza król prawem niemieckiem, uchylając przeciwne temuż prawa i zwyczaje ziemskie polskie i ruskie; ustanawia targ we czwartek, jarmarki zaś na Zielone św. i Podwyższenie św. Krzyża. Później

Podkamień