168 past. 162, lasu 1699; własn. mn. roli or. i 1084, łąk i ogr. 701, past. 172, lasu 1 mr. W 1880 r. było 319 dm. , 1709 mk. w gm, , 21 dm. , 131 mk. na obsz. dwor. W tej liczbie 655 rz. kat. , 1097 gr. kat. , 88 izrael. ; 664 Polaków, 1099 Rusinów, 76 Niem. Par. rz. kat. w miejscu, dek. brodzki, archidyec, lwowska. Fundował ją Leon hr. Rzewuski w 1861 roku. Należy do niej Chwałów, Hucisko Oleskie, Jasionów, Majdan Pieniacki, Zahorce i Żarków. Kościół paraf. p. w. Podwyższenia św. Krzyża stoi naprzeciw zamku, oddzielony od niego obszernym dziedzińcem i gościńcem. Zbudowany z ciosowego kamienia, wśród drzew, mały, ale nader ozdobny. Jestto budowla w stylu klasycznym, z kopułą zakończoną latarnią i krzyżem. Kopuła wznosi się na bębnie, opatrzonym w okna półokrągłe. Wystawę główną zdobi szereg podwójnych kolumn, a nad tymi wznosi się belkowanie o frontonie trójkątnym, na atyce zaś stoi ośmiu świętych, patronów rodziny Rzewuskich. Wnętrze malowane i bogato ornamentowane. W ołtarzu głównym obraz Czechowicza, przedstawiający św. Jozefa i Podwyższenie św. Krzyża. Wedle napisów z zewnątrz kościoła, założono fundamenta w 1756 r. a budowę ukończono w 1763 r. Wedle kroniki podhoreckiej, spisanej przez Leona hr. Rzewuskiego, wykonał plany na ten przybytek hr. Wacław Rzewuski. On również prowadził całą budowę, używając miejscowych robotników; do przyozdobienia zaprosił polskich malarzy Czechowicza i Smuglewicza. Do dziś znachodzą się w archiwum podhoreckiem kosztorysy i rachunki tej budowy Przewodnik z Krakowa do Lwowa, Podhorzec i t. d. Lwów 1886, str. 226. Par. gr. kat. w miejscu, dek. oleski. Do par. należą Zahorce. Cerkiew parafialna drewniana, p. w. św. Michała. Pierwotne założenie monasteru bazyliańskiego przypisują księżnej Helenie, córce Wszewołoda, ks. bełskiego, a żonie Kazimierza Sprawiedliwego. Miała ona około r. 1180 pobudować cerkiew p. w. Przemienienia Pańskiego i osadzić przy niej bazylianów. Monaster ten zburzyli Tatarzy wraz z starożytnem Pleśniskiem w 1241 r. ; ocalała tylko cerkiew drewniana w lesie, a przy niej przebywali czasami mnisi pielgrzymujący. Wieść niesie, że około 1583 r. starzec niejaki Szymon, rodem z Białego Kamienia, po odbytej podróży do góry Athos, gdzie został mnichem, osiadł przy dawnej cerkwi na Pleśniaku i tu przeżywszy lat 42, umarł d. 23 września 1625 r. , przeznaczając całe swe mienie na budowę nowej cerkwi, bo stara dłużej trwać nie mogła. W 1659 r. przybył tu w celu założenia stałej siedziby zakonnej o. Eliasz Hostysławski z Sozontym Łomikowskim, dyakonem ze Skitu Maniawskiego, a otrzymawszy z łatwością pozwolenie od ówczesnego dziedzica Podhorzec Stanisława Koniecpolskiego, starosty dolińskiego, wzniósł klasztor i cerkiew. Przywilej ten, wydany w Mikulińcach d. 16 paź dziernika 1663 r. , zapisany w kronice klasztornej podhoreckiej, ogłosił Stanisław Przyłęcki w Opisaniu pałacu w Podhorcach Dniestrzanka, Lwów, 1841, str. 31 i w Pa miętnikach o Koniecpolskich Lwów, 1842, str. 364; ks. Petruszewicz w Literat. sbornyku Lwów, 1872, 1873, str. 136, a ks. Barącz w artykule, , Monaster oo. bazylianów w P. Przegląd bibliograficznoarcheologiczny, Warszawa, 1881, t. I, str. 190. Dnia 10 grudnia 1663 r. potwierdził Gedeon Stopołk, bisk. łucki i Ostrogski, o. Eliasza na przełożeństwie i wydał ustawy dla monasteru. O. Eliasz umarł d. 15 gr. 1666 r. Po nim rządy monasteru objął Jow, a z kolei po nim następowali Joil Baczyński, Bartłomiej Wyszobrawka, Gedeon Hoszowski i Atanazy Bereza. Za rządów tego ostatniego Doroszenko zburzył monaster w r. 1675 i rozpędził mnichów. Przy końcu 1676 r. wrócili jednakże, a biskup Gedeon polecił im starca Sozona na ihumena. Za jego przełożeństwa wstąpił do zakonu w r. 1677 Paweł Łomikowski, rodem z Czyrzek z pod Oleska, przyjąwszy imię Parteniusza. Za jego czasów odwiedził cerkiew klasztorną Jan III z synami Jakubem, Aleksandrem i Konstantynem, tudzież z wieloma senatorami. Król dziwił się, że ta cerkiew wśród wojen tyle wieków przetrwała, a aktem, wydanym w Złoczowie dnia 15 października 1687 r. , zatwierdził przywilej Koniecpolskiego, a nadto pozwolił monaster restaurować i trzecią cerkiew p. w. św. Jana Chrzciciela pobudować i przyłączył do monasteru podhoreckiego cerkiew w Hołubicy wraz z dworzyszczem, gruntami i parochią Barącz, 1. c, str. 192 i 193; Petruszewicz, 1. c, str. 217. W 1689 r. wyprawiony został o. Łomikowski w poselstwie do Jana i Piotra Aleksiejewiczów i do carówny Zofii, tudzież do Joachima, patryarchy moskiewskiego. Po powrocie z tej podróży zajął się wybudowaniem monasteru. Dopomógł mu w tem Michał Demkowicz mielnik z Suchodół, który drzewo na budowę cerkwi Bogarodzicy darował. D. 12 lipca 1690 r. pozwolił Atanazy Szumlański, biskup łucki i Ostrogski, budować dwie cerkwie, pod warunkiem, żeby i stara cerkiew, wzniesiona przez księżnę Helenę, w całości została i żeby w niej także nabożeństwo odprawiano. Eustachy Bonakiewicz z Bełza i bracia jego Stefan i Michał darowali drzewo na budowę. W 1692 r. odprawiono już w obu cerkwiach pierwszą mszę soborną. D. 17 kwietnia 1694 r. przeniesiono słynący cudami obraz Najświętszej Panny z cerkwi hołubickiej do Podhorzec, co wpłynęło tak dalece na zamożność moną

Podhorce