Podbereż al. Podbereże, rus. Pidbereż, wś, pow. doliński, 12 klm. na płn. zach. od Doliny, 7, 5 klm. na płd. wsch. od sądu pow. , st. kol. , urz. poczt. i tel. w Bolechowie. Na płn. leżą Czołhany, na wsch. Jakubów i Sołuków, na płd. Tiapcze, na płd. zach. Hoszów, na zach. Huziejów. Wś leży w dorzeczu Dniestru za pośrednictwem Świcy, Wchodzi ona tu od płd. zach. z Hoszowa, a podzielona na liczne ramiona, rozlewa się szeroko w zach. stronie obszaru i płynie na płn. do Czołhan, przyjmując w obrębie wsi od praw. brzegu Sadzawę, nadpływającą z Tiapcza. Wzdłuż granicy wschod. płynie pot. Łuszczawa, również prawoboczny dopływ Świcy. Zabudowania wiejskie leżą na płd. zach. , na płd. wsch. od nich podmokle pastwisko, a na płn. wsch. las Wielka Dąbrowa. W płn. stronie wsi wznosi się wzgórze do 374 mt. Własn. większa rządowa ma roli or. 1; wł. mn. roli or. 429, łąk i ogr. 1010, past. 952, lasu 14 mr. W r. 1880 było 106 dm. a 630 mk. , 14 rz. kat. , 594 gr. kat. , 22 izrael. ; 25 narod. niemiec. , 10 polskiej, i 595 ruskiej. Par. rz. kat. w Bolechowie, gr. kat. w miejscu, dek. bolechowski, archidyec. lwowska; do tej par. należy wś Tiapcze. We wsi jest cerkiew p. w. św. Trójcy i szkoła jednokl. Za czasów Rzpltej wś należała do ststwa dolińskiego. W lustracji z r. 1661 i 1662 Rkp. Ossol. , 137 czytamy Ta wieś zasiadła na łanach 12, teraz osiadły tylko łan jeden. Poddanych bywało 100, teraz tylko 7. Czynszu z łanu dają zł. 40, owsa z łanu po mac 2 15 gr. 1 zł. , gęsi z łanu po 2 à gr. 6 12 gr. , trzecia na pana Podstarościego. Kur z łanu po 4, dwie z osobna na pana Podstarościego. Jajec z łanu po kopie. Drew wozów z łanu 6. Za stróżą i hajduka zł. 30. Dziesięciny owczej dziesiątą owcę dawać powinni; teraz owiec nie mieli. Pszczół też nie mieli. Dziesięciny świnnej od świń 9 po gr. 3 27 gr. Sarnę jedną dać powinni. Kolendę z łanu po gr. 24. Stóg siana ze wsią Huziejowem zrabiać powinni. Pop na półłanku siedzi, daje zł. 2. Summa prowentu tej wsi facit 75 zł. 3 gr. W lustracyi z r. 1727 Rkp. Ossol. , 1420, str. 38 czytamy Ta wieś osiadła na łanach 2 1 2. Osiadłych poddanych wymieniono po nazwisku 33, a mianowicie 18 wołowych i 15 pieszych. Oto nazwiska niektóre Dyczkow, Dziakow, Kusik, Puhaczow, Kułabow, Korpanow, Prystajko, Raczkow. W tej wsi jest wielka nowopostawioną karczma wjezdna, z oknami w ołów oprawionymi, komorą tak przy izbie jako i w sieni dla trzymania likworów. Tamże młyn nowy ze wszystkiem funditur erygowany, winiarnia i folusz, do arendy zamkowej wszystko należące. Powinności poddanych tej wsi Pieniędzy czynszowych z łanów 2 1 2 złp. 100, owsa mac 5, gęsi 5, kur 10, jajec 2 1 2 kopy; osobliwie p. Podstarościemu na sustentament z łanu jednego gęś 1, kur 2 i drew na opał, co potrzeba. Item drew wo zów 10. Za stróża i hajduka zł. 60. Za stóg siana zł. 60 albo go zrobić powinni. Osobliwie na rozchód dworski stóg siana. Za dwie sarny zł. 4. Rybackich pieniędzy zł. 10. Kolendnych pieniędzy zł. 2 gr. 14. Z gruntu do cerkwi na leżącego zł. 12. Spisnego ogółom 2 zł. 15 gr. Z pustych pól płacą 180 zł. Osobliwie ta wieś za robociznę płaci 120 zł. W lustr. z r. 1758 Rkp. Ossol, 1419 wymienieni są na str. 27 i 28 poddani tej wsi po nazwisku w liczbie 36. Ci mieli wołów 34, byków 7, krów 29, ja łówek 7, koni 7, świń 6. Według tabeli intrat i powinności str. 34, 35 przynosiły czynsze zł. 300 gr. 24, hiberna zł. 80, pogłówne zł. 22, smolackie zł. 44 gr. 15, świąteczne zł. 23, wieprzowe zł. 12; owsa należało się 15 osmaczek, soli wywozili do Lwowa beczek furnych 180. Podług dawnego zwyczaju po winni nadto do sadzawki pańskiej dawać pstrą gów kopę jedną. Młyn jest o dwóch kamie niach i stęp dwoje do tłuczenia prosa. Karcz ma wjezdna, gontami pobita. Na str. 46 poda ny jest kontrakt na arendę tej wsi, dany w r. 1758 starozakonnemu Markowiczowi na rok jeden, za sumę złp. 1300, którą to sumę dwo ma ratami wypłacić powinien. Kontrakt ten dano z tym dodatkiem, aby arendarz przepojami gromady nie obciążał, ani wołów za długi sobie od gromady należne nie zabierał, przepitek zaś gromadzki u arendarza pomienionego ma być karbowany, a drugi u atamana gro madzkiego karbowany być powinien. Przyka zuje się także w tym kontrakcie, aby ataman do odbierania myta arendarzowi był pomocny, tudzież pomoc dworska do odbierania długów. Pozwala się wartownika do pilnowania karcz my jednego, który żadnych innych robót czy nić nie ma. Pod koniec wieku XV nazywa no tę wś Poberezie ob. Summaryusz doku mentow, Rkp. w Bib. Ossol. , 2837, str. 133 i 147. Lu. Dz. Podbereże z Adamówką, wś, pow. źydaczowski na praw. brzegu Dniestru, odl. 1, 5 klm. na płn. od Żurawna. Granice wschd. Dniestr, płd, Źurawno, zchd. Mazurówka i Lu brza, płn, Dniestr i wś Smuhów. P. stanowi z Żurawnem jedną gminę katastralną. W 1870 r. 791 mk. ; w 1880 r. w gm. 789 w P. 489, w Adamówce 300, na obsz. dwor. 4. Wedle szemat. kośc. rz. kat. w Adamówce 21, w P. 19; gr. kat. w P. 486, w Adamówce 207. Oby dwie par. w Źurawnie; tamże sąd pow. , st. poczt. i tel. P. należy do klucza żurawicńskiego. B. R. Podbereżce al. przez skrócenie Bereźce, mko nad wielkim stawem, pow. krzemieniecki, o 5 w. od Krzemieńca ku Radziwiłłowowi, w glebie Podbereż Podbereż Podbereże z Podbereżce