żający N. M. P. trzymającą na prawej ręce Zbawiciela, po bokach zaś 7 świętych z napisami słowiańskiemi, złożyła ten upominek w cerkwi, gdzie wkrótce cudami słynąć począł; przyczem nadała klasztorowi pola i licznych poddanych. W 1602 r. zeznała w ziemstwie krzemienieckim zapis P. , Orli Urli i Kozina na rzecz swych siostrzeńców Jana i Jędrzeja Firlejów. Wkrótce potem umarła Gojska a Jędrzej Firlej, kaszt. bełski, odziedziczywszy dobra, różne uszczerbki funduszom zadawał, wskutek czego bazylianie o krzywdy swoje rozpoczęli proces. Obrażony Firlej nasyła w 1623 r. zbrojnych ludzi a zabrawszy ozdoby kościelne, przeniósł nawet obraz N, M. P. do Kozina; odebrał je dopiero na mocy wyroku trybunału 1647 r. Jan Żelizo, przełożony klasztoru. Około 1650 r. Teodor i Ewa z Bereżeckich Domaszewscy wymurowali okazalszą cerkiew z ciosu. W instrukcyi danej posłom kijowskim, jadącym na sejm 1701 r. , czytamy, aby, pomiędzy innemi, monaster ritus graeci Poczajowski, na gruntach szlacheckich ziemskich ufundowany, był deklarowany wolny od hyberny Arch. J. Z. R. , cz. III, t. 2 397. W 1720 r. bazylianie uniaci zajęli klasztor i tu rezydował prowincyał czyli protoarchimandryta prowincyi polskiej. Wspaniały kościół i klasztor wybudowany został przez Mikołaja Potockiego, sstę kaniowskiego, który tu zmarł jako pokutnik w 76 roku życia i z wielką okazałością 13 kwietnia 1782 r. był pochowany. Kamień węgielny pod świątynię, podług planu szlązaka Godfryda Hofmana, położony został d. 3 lipca 1771 r. Biskup łucki Lubieniecki Rudnicki ukoronował nakładem Potockiego cudowny obraz d. 8 września 1773 r. w kaplicy z drzewa przez Jana de Witte, komendanta twierdzy Kamieńca zbudowanej. Budowę kościoła ukończono dopiero w 1791 r. ; jest on w kształcie krzyża, długość wynosi 84, szerokość 50 łokci wiedeńskich; fronton ozdobiony dwoma wieżami, pośrodku zaś sklepiona kopuła; pod ołtarzem z prawej strony, szklanne antepedyum mającem, znajduje się skała ze stópką N. M. P. i naczynia, któremi wodę udzielają pobożnym. W wielkim ołtarzu wizerunek Bogarodzicy, po prawej stronie zakrystya, po lewej bogaty skarbiec. Opodal stoi stara cerkiew, przy niej kaplica ze szklanną trumną Żelizy, w 1651 r. zmarłego, a za nią mała pieczara, jego niegdyś mieszkanie. Od Firlejów P. przeszedł do Wiszniowieckich a następnie od 1740 r. do Radziwiłłów, jako posagowe ks. Urszuli Wiszniowieckiej, zaślubionej Michałowi Radziwiłłowi, hetm. pol. lit. W 1774 r. P. znajduje się w posiadaniu hr. Jana Amora Tarnowskiego, kasztelana konarskołęczyckiego, i w rodzinie tej pozostaje do ostatnich prawie czasów; dziś należy do skarbu państwa. D. 16 lutego 1832 r. zwinięto urząd prowincyałów bazyliańskich niedługo potem rozkazano zamknąć wszystkie nowicyaty i rozpuścić nowicyuszów a d. 17 lipca 1833 r. rozwiązano cały zakon bazyliański i zabrano na rzecz skarbu jego dobra. Wtedy i klasztor bazylianów w P. przestał istnieć. Już w 1618 roku była w P. drukarnia w której wyszło wiele ważnych dzieł religijnych i historycznych. W dzisiejszym monasterze poczajowskim znajduje się ciekawe archiwum pobazyliańskie indulgentiae, breve, dekreta, codex constitutionem 1791, cyrkularze, encykliki, akta odnoszące się do kapituł brzeskiej, uniejowskiej i in. . Opisy P. i cudownego obrazu są liczne, między innemi Gałatowskiego, Nowe Niebo i t. d. Lwów 1665; Góra Poczajowska i t. d. 1757; Przesławna Góra Poczajowska 1773; Baliński i Lipiński, Starożytna Polska t. II, 902 906 i 1422 4; Stecki, Wołyń t. II, 360386; Pieregowski w Wiestniku Zap. Rusi; Poczajewskaja ławra i jeja drewniaja światynia Chołmski Kalendar, 1887 r. ; Kijewskaja Staryna z 1882 r. ; Tygodnik Ilustr z 1862 r. , str. 60; z 1866 r. , t. XII, str. 49. Począjowice, po rus. Poczajewyczi, wś, pow. drohobycki, 6 klm. na płn. wsch. od sądu pow. , urz. poczt. , tel. i st. kol. w Drohobyczu. Na płn. zach. i płn. leżą Rychcice, na płn. wsch. Michałowice, na wsch. Marcinpol część Michałowic, na płd. Raniowice, na zachód Drohobycz. Wieś leży w dorzeczu Dniestru za pośrednictwem Tyśmienicy. Wychodzi ona tu z Drohobycza, a płynie środkiem obszaru na płn. wsch. do MichałowicW jej dolinie leżą zabudowania wiejskie. W północnej stronie obszaru najwyższe wzniesienie sięga 279 mt. Południową część wsi przebiega gościniec drohobyckostryjski. Przy nim stoi karczma Wygoda. Własn. więk. Juliusza Bielskiego ma roli or. 42, łąk i ogr. 88, past. 4 mr. ; własn. mn. roli or. 450, łąk i ogr. 211, past. 77, lasu 7 mr. W r. 1880 było 80 domów w gminie, 3 na obszarze dwor. ; 452 mk. w gminie, 19 na obszarze dworskim, między nimi 71 rz. kat. , 378 gr. kat. , 22 izrael. , jeden narod. polskiej, 452 ruskiej, 18 niemiec. Par. rz. kat. w Rychcicach, gr. kat. w Michałowicach. We wsi jest cerkiew p. w. św. Michała Archanioła. W r. 1409 nadaje Władysław Jagiełło Stanisławowi Korytce wsie Poczajowice i Gajo na własność z prawem dziedzicznem A. G. Z. , t. IV, str. 73, a w r. 1462 potwierdza Kazimierz Jagiellończyk, na prośbę Jana Korytki z Rychcic, tę darowiznę 1. o. , str. 180. W Summarium documentorum etc. rkp. Ossol. 2837, str. 129 czytamy A. 1517. Vilnae. Confirmat Sigismundus Rex actum dislimitationis granitialis bonorum scilicet ci

Poczajowice

Począjowice