bitych szosowych 1go rzędu, Z tych przypada na trakt mławski ze stacyą Bielskiem w. 38; na odnogę od Goślic w kierunku Płońska ze stacyą Staroźreby w. 24; na odnogę od Bielska do Sierpca w. 12. Prócz tego jest jeszcze 7 wiorst szosy na trakcie poczt. od Płocka do msta Wyszogrodu, dokąd doprowadza droga gruntowa długa w. 32, oraz około 2 w. w kierunku msta Dobrzynia. Gleba przeważnie gliniasta, mocna, bielicowata, w niektórych miejscach ma warstwę pulchnego czarnoziemu, ztąd zdatna do uprawy pszenicy; 3 5 obszaru przy racyonalnem gospodarstwie może iśc pod zasiew pszenicy. Gatunki ziarna uprawiane przeważnie sandomierka, w mniejszej ilości kostromka i zelandzka. Tutejsze grunta żytnie co do gatunku swego są szczerkowate; słabsze grunta, lekkie, żytnie położone są w zachodniej części powiatu, gdzie mała część tylko nadaje się pod pszenicę. Grunta włościańskie w większych osadach w połowie obsiewane są żytem probstajnoskiem, t. z. trzcinowem a w połowie pszenicą; rośliny okopowe, a zwłaszcza buraki, plantuje całe powiśle dla cukrowni w pow. ciechanowskim i Duninowa w pow. gostyńskim. Nader urodzajnemi są ziemie w okolicach Płocka, przeszło 250 włók obejmujące, oraz w okolicach Wyszogrodu, które i dziś jeszcze, pomimo tak znacznego obniżenia szacunku ziemi, od 2500 do 3200 rs. za włókę są cenione. W innych miejscowościach powiatu, w majątkach zagospodarowanych, cena włóki waha się obecnie od 1200 do 1500 rs. Kultura ziemi znacznych postępów nie czyni; większość rolników, zwłaszcza włościanie, według starego zwyczaju, trzymają się uporczywie trzypolowego systemu. W niektórych tylko miejscowościach zaprowadzono 4polowy system, a w bardzo niewielu znajdujemy gospodarstwa płodozmienne. Łąk w powiecie mało; siano w wielu miejscowościach jest nader poszukiwane; w znacznej mierze zastępuje je uprawa traw pastewnych. Dla tej głównie przyczyny słabo jest rozwinięta hodowla inwentarza; zarodowych stad i chlewni nie napotykamy tu wcale. Ziemi ornej należy do dworów 155, 612 mr. kl. 1ej 25, 052 mr. , 2ej 83, 418 mr. , 3ej 528 mr. , 4ej 8140 mr. i 5ej 38, 494 mr. na które przypada podatku gruntowego głównego i dodatkowego 52, 848 rs. i 62, 489 mr. do włościan klasy 1ej 5841 mr. , 2ej 44, 624 mr. , 3ej 2940 mr. i 4ej 9, 094 mr. opłacających 20, 026 rs. gruntowego i dodatkowego podatku. Osad z serwitutami 3862, w tej liczbie tylko przy pastwiskach 1217, przy paśnikach i serwitutach leśnych 2603; z ogólnej liczby odseperowano z paśników 142, z paśników i lasów 758. Majątki donacyjne zajmują 10, 521 mr. , a mianowicie fol. Brwilno, Trzepowo, i Draganie sukcesorów Fuhrmana 2406 mr. ; Kowale i Wierzbie Berdiajewa 583 mr. ; Mąkolin gen. Chomętowskiego 2431 mr. ; Aleksandrów gen. Hagemeistra 1000 mr. ; Dochturówka jen. Dochturowa 1001 mr. ; Górki Nabokowa 1003 mr. ; Gotowcewo r. t. senatora Gotowcewa 515 mr. ; Młodochowo r. s. Grygoryewa 686 mr. ; SzebrugWrogo cin r. t. Perel 946 mr. Leśnictwo rządowe P. złożone z jednej tylko straży P. obejmuje 2815 mr. lasu. Ciężary, jakie w r. 1886 ponosiły gminy na utrzymanie zarządów, szkół, sądów, wydatki specyalne oraz poczynione z uchwał gminnych wyniosły Brwilno podatku 2787 rs. z 26, 203 mr. ; Bielino 1306 rs. , z 8827 mr. ; Rogozino 2079 rs. , z 18, 582 mr. Majki 1133 rs. , z 13, 020 mr. ; Lelice 1585 rs. , z 8754 mr. ; Kleniewo 2118 rs. , z 18, 047 mr. ; Zągoty 1183 rs. , z 12, 586 mr. ; Góra 1304 rs. , z 8736 mr. ; Staroźreby 1380 rs. , z 14, 146 mr. ; Drobin 2157 rs. , z 12, 832 mr. ; Łubki 1334 rs. , z 11, 452 mr. ; Kleniewo 2219 rs. , z 15, 000 mr. ; Ramutówko 1279 rs. , z 13, 596 mr. ; Rębowo 1072 rs. , z 7571 mr. ; Święcice 2018 rs. , z 17, 852 mr. Ogółem 24, 950 rs. , z 207, 204 mr. W r. 1885 wysiano ozimin 62, 562 czetw. a zebrano 400, 143 czetw. ; jarzyn 40, 716 czetw. , zebrano 274, 946 czetw. , kartofli 61, 504 cz. , zebrano 320, 184 cz. Zbiór oziminy przewyższa znacznie ilością zbiory pozostałych powiatów, najrozleglejszy nawet pow. lipnowski ustępuje mu pod tym względem; natomiast pow. płocki ustępuje co do ilości zbioru kartofli pow. lipnowskiemu i mławskiemu. Produkty ziemne w surowym stanie są podstawą bytu ludności i handlu. Zboże z powiatu głównie dowożone do Płocka, zkąd je drogą wodną kierują do Prus lub też dostawiają do Włocławka, zkąd idzie koleją do Austryi unikając opłaty cła; małoznaczna część jego koncentruje się w Wyszogrodzie. Tylko w wschodniej części powiatu sąsiadującej z pow. płońskim, idzie do stacyi dr. nadwiślańskiej. Rozwój przemysłu nader słaby. To samo można powiedzieć o przemyśle drobnym domowym u włościan. W powiecie prócz browaru pod Płockiem i małoznacznego w m. Wyszogrodzie nie ma ani jednej gorzelni lub browaru; młynów wodnych o 4ch gankach 4, przy których 26 robot. , a 220, 000 rs. obrotu, drobniejszych młynów wodnych 26, wiatraków 119, z których każdy w przybliżeniu może mieć 3000 rs. obrotu; olejarni 9 z produkcyą 16, 000 rs. ; cegielni 18 z prod. 130, 000 rs. i fabryk kafli 2 z prod. 12000 rs. ; zakładów handlowych i tych przemysłowych, w których więcej niż 2 pracowników 345. Produkcyą fabryczną w powiecie płockim wraz z mtem Płockiem obliczać można na 740, 000 rs. , co stanowi 1 3 część ogółu produkcyi gubernii. Wyrazem oświaty w

Płock