re z tych cechów składają się z pokrewnych sobie rzemiosł. Istnieją też w P. różne kasy i towarzystwa dobroczynności. W mieście odbywają się 4 jarmarki do roku, a pod miastem od czasu do czasu wyścigi konne, połączone z wystawą bydła. Czysty dochód z hektaru roli oblicza się na 11 mrk. Probostwo pieszewskie ma obszaru 58 ha, folwark 41 ha, a dwie większe posiadłości od 26 do 45 ha. Przy schyłku XVIII w. było w, P. 227 dm. , 1568 mk; 1811 r. 283 dm. , 1739 mk; w 1816 r. 2446 mk. ; 1837 r. 365 dm. , 4392 rak. ; 1843 r. 407 dm. , 4508 mk. ; 1861 r. 6182 mk. , 1871 r. 568 dm. , 5929 mk. ; około 1876 r. 6318 mk. 3753 kat. , 1636 prot. i 929 żyd. . Kościół paraf. p. w. św. Jana Chrzciciela istniał w P. jeszcze w XIV w. ; arcyb. gnieźnieński Wincenty Kot, ustanowił przy nim w 1447 r. mansyonarzy, a Zbigniew Tęczyński, dziedzic miejscowy, przyczynił się do tej fundacyi, która upadła w końcu XVI w. Od około 1560 r. był kościół pleszewski w ręku protestantów, którym go odebrał po 1600 r. Adam Czarnkowski, wojew. łęczycki, dziedzic ówczesny. Kościół stał się pastwą płomieni w r. 1606 i dopiero w r. 1616 18 zrestaurowany został kosztem patrona i parafian. Za staraniem obec nego proboszcza przystawiono r. 1873 do kościoła kaplicę św. Józefa, Przy kościele istniały aż do końca zeszłego wieku dwie altarye, mające osobnych prebendarzy; pierwsza p. t. św. Trójcy, a druga św. Barbary. Wprowadzone były do tego kościoła bractwa św. Trójcy, św. Anny, św. Barbary, N. Maryi P. Rożańcowej, św. Aniołów, św. Józefa i św. Krzyża. Ta znajdować się miał, jak twierdzi Treter w swoich Magnaliach, kamień nagrobkowy z napisem Hic jacet principissa Zdieszoviensis, t. j. księżna na Zdzieżu. Według innego podania spoczywać tam mają zwłoki jednej z Zborowskich. Prócz kościoła paraf. ma P. drugi kościół p. w. św. Floryana; w presbyteryum z cegły palonej, a w głównej nawie z drzewa. Nawę tę jako i dach. zerwane gwałtownym wichrem, odbudował r. 1745 Ludwik Pełka, kanonik chocki, pleban miejscowy. Kościół ten miał osobną dotacyą i swego prebendarza jeszcze r. 1811. Trzecim był kościół św. Ducha, fundowany w pierwszych latach XVII w. przez Annę ks. raciborską, która obok kościoła wystawiła szpital i budynki proboszczowskie. Wszystko to stało na przedmieściu i zgorzało w r. 1854. Dziedzic P. Adam Mikołaj na Otoku Załuski wybudował r. 1616 przy ulicy Jarockiej szpital i kościół, które rozebrano przed kilkudziesięciu laty. Kościół protestancki, na przedmieściu Maliniu, stanął r. 1844 48 w miejsce dawnego, drewnianego, założonego r. 1840. W 1283 r. Przemysław, ks, poznański i kaliski, poddając różne miasta pow. kaliskiego pod jurysdykcyą Kalisza, wymienia między niemi Pleszew. W 1458 r. dostawiło miasto 12 żołnierzy pieszych na wyprawę mąlborską. W końcu XV w. należał P. do Zbigniewa Tęczyńskiego, podkomorzego krakowskiego, którego córka Anna, poślubiwszy Mikołaja, ks. raciborskiego, wniosła mu dobra pleszewskie. Po śmierci tego Mikołaja, w 1506 r. wyszła wdowa po nim za Jana Kościeleckiego, wojewodę łęczyckiego. Między r. 1579 i 1618 opłacało miasto z 9 źrzebi roli miejskiej po 30 gr. soszu, z domów 32 złp. , od 30 komorników po 6 gr. , 20 sukienników po 15 gr. , 12 szewców po 15 gr. , 13 rzeźników po 15 gr. , 4 kowali po 15 gr, , 2 ślusarzów po 15 gr. , 2 bednarzów po 15 gr. , 6 garncarzy po 15 gr. , 4 kuśnierzy po 15 gr. , 6 krawców po 15 gr. , 4 czapników po 15 gr. , 2 płócienników po 15 gr. , 7 piekarzy po 15 gr. , 2 prasołów po 30 gr. i od jednego balwierza 15 gr. , czyli razem 90 złp. 15 gr. Około r. 1620 przeszły dobra pleszewskie w ręce Adama Czarnkowskiego, wwody łęczyckiego. W 1637 r. przywilejem z d. 6 września, sprowadził Piotr Sieniuta z Lachowicz, dziedzic P. , Niemców protestantów do miasta. Żydów niecierpiano w P. W końcu XVIII w. było w mieście 51 szewców, po 15 sukienników i rzeźników, 10 kuśnierzy, po 8 płócienników i garncarzy, po 7 krawców i kołodziei, po 4 piekarzy, bednarzy, stolarzy i kowali, 3 golarzy, po 2 wapienników, szklarzy i powroźników, rzeźbiarz, malarz, kotlarz, gwoździarz, ślusarz, mydlarz, rymarz, muzykant i aptekarz; później nieco założono tam potażnią, fabrykę tabaki i komorę solną. W 1839 r. uzyskał P. ordynacyą miejską, a około 1843 r. należał do Szwykowskich. W r. 1848 od d. 21 marca stało się to miasto jednem z głównych ognisk ruchu narodowego. Pod P. , w osadzie Dobrej Nadziei, odkryto cmentarzysko przedhistoryczne; w popielnicach znajdowały się różne przedmioty metalowe. Okrąg miejski zawiera w sobie, prócz miasta, folw. miejski o 4 dm. z 61 mk. folusz z 3 dm. i 28 mk. , młyny Kobyłkę o 1 dm. z 8 mk. i Żmiję o 5 dm. z 42 mk. Cały ten okrąg liczył w 1871 r. 585 dm. , 6106 mk. 3210 kat. , 1857 prot. i 1039 żyd; co do płci 2867 męskiej i 3239 żeńskiej; było wówczas 12 niewidomych, 16 głuchoniemych i 9 obłąkanych. Par. P. składają Dobra Nadzieja, Gorzeńskie Holendry, Kobyłka, Lasew, Ludwińskie Holendry. Malinie, Nowa Wieś, Pleszew, Zielona Łąka i Żmija. Dekanat pleszewski składa się z parafii, które częścią leżą w tym powiecie, częścią w pogranicznych Bronisze wice, Brzezie, Czermin, Gołuchów, Grodzisko, Jedlec, Karmin, Kotlin, Kowalew, Kretków, Kuczków, Lenartowice, Magnuszewice, Pleszew, Sośnica,

Pleszew