nieszawski, gm. i par. Piotrkowo. Dla odróżnienia od Piotrkowa, miasta gubernialnego, zwane P. Żydowskie. Leży na samej prawie granicy od w. ks. poznańskiego, odl. 40 w. od Włocławka, 37 w. od Nieszawy, posiada kościół par. murowany, szkołę początkową ogólną, przykomórek celny; urząd gminny, dystylarnią, 3 wiatraki, około 70 dm. , 1012 mk. 730 żyd. . W 1827 r. było 60 dm. , 643 mk. ; w 1862 r. 62 dm. , 548 mk. Tradycya przypisująca wzniesienie koscioła w P. mniemanemu bisk. kruszwickiemu Lucidusowi, nie ma żadnych podstaw. Budowla sama, tak jak się dziś przedstawia, nie posiada cech odległej starożytności, a za to przypomina zębatymi szczytami, podłużnemi ostrołukowemi oknami, kościoły ostrołukowe ceglane z wieku XIV. Na froncie wznosiła się czworokątna wieża, która uległa ruinie i została w połowie rozebrana w obecnem stuleciu. Pierwotny kościół podług wizyt bisk. Rozdrażewskiego z r. 1594 i 1599 w czasie najazdów krzyżackich na Kujawy w r. 1331 zgorzał, a po odbudowaniu również uległ pogorzeli. Kościół ten miał dwóch kollatorów, ponieważ dwie były erekcye i dwóch proboszczów, albowiem dziedzic dóbr Piotrkowa nadał na uposażenie swego plebana połowę wsi Piotrkowa, dziedzic zaś Lubszyna wś Palczew z poddanymi na uposażenie swego plebana przeznaczył. Lecz już w początku XVIII w. dziedzic dóbr Piotrkowa i dziedzic dóbr Lubszyna jednego proboszcza prezentowali, który obu dotacyi używał. Teraźniejszy kościół murowany wystawiony został w XVI w. przez Piotra Piotrkowskiego, kanonika włocławskiego, dziedzica i proboszcza w Piotrkowie, p. w. Bożego Ciała i św. Jakuba. Do tego kościoła przyłączony został kościół w sąsiedniej wsi Kaczewo, niegdyś parafialny. W 1677 r. nadał Jan III osadzie przywilej na 4 jarmarki, do których August II dołożył 2 jeszcze w 1706 r. Liczba jarmarków doszła stopniowo do 12, by opaść znowu do 6. Dopiero jednakże w 1738 r. Bartłomiej Głębocki, podkomorzy brzeskokujawski, uzyskał od Augusta III przywilej na erekcyą miasto na prawie magdeburskiem. Nieobdarzona ziemią osada ściągała tylko żydowską ludność. P. par. , dek. nieszawski, 2520 dusz. P. gmina należy do sądu gm. okr. III w Radziejowie, ma 13, 720 mr. obszaru, w tem dominialnych 10997, włościańskich 2, 723 mr. i 4623 mk. 2. P. , wś i prob. , stanowią dalszy ciąg osady miejskiej, ma trzy wiatraki, 205 mk. W 1827 r. było 44 dm. , 360 mk. Według reg. pobor. pow. radziejowskiego z r. 1557 1566 wś Piotrkowo była własnością Szymona Piotrkowskiego, miała 8 łan. Pleban miał 3 łany, 6 zagr. , 1 rzem. Pawiński Wielkop. , II, 29. Pol P. rozl. w 1886 r. mr. 777 gr. or. i ogr. mr. 680, łąk mr. 69, past. mr. 1, w osadach mr. 7, nieuż. mr. 20; bud. mur. 11, z drzewa 2; płodozmian 6 i 8polowy. Z obszaru dóbr odłączono nomenklaturę Łepkówka mr. 135. Os. miejska P. os. 90, z gr. mr. 12; wś P. os. 19, z gr. mr. 14. 3. P. , wś i fol. , pow. lipnowski, gm. i par. Mazowsze, odl. o 25 w. od Lipna, ma 11 dm. , 134 mk. W 1882 r. fol. F. rozl. mr. 840 gr. or. i ogr. mr. 646, łąk mr. 90, past. mr. 8, wody mr. 73, nieuż. mr. 23; bud. mur. 10; płodozmian 7 i 10polo wyi pokłady torfu. Wś P. os. 27, z gr. mr. 70. Według reg. pobor. pow. lipnowskiego z 1564 r. Jakub Mazowiecki miał tu poddanego Jana na 1 łanie i 2 zagrod. Mateusz i Krzysztof Piotrkowscy mieli 6 osadu, na całych łanach Szmiech, Matys, Thaczka, Mikołajek, Jurek, Albert Thaczkowicz, Damzal. Poboru płacono 6 fl. 29 gr. Pawiń. Wielkop. , I, 321. W 1789 r. dziedziczka wsi Nasiorowska wysiewała tu 93 korce żyta, 6 kor. pszenicy. 4. P. , wś, pow. mławski, gm. Szczepkowo, par. Jano wiec, odl. o 21 w. od Mławy, ma 10 dm. , 88 mk. , 291 mr, obszaru, w tem 51 mr. nieuż. Mieszka tu drobna szlachta. Br. Cl. Piotrkowo 1. niem. Peterkau, dobra ryc, w Pomezanii, pow. suski, st. poczt. , tel. i kol. i par. ew. Ząbrowo, 6 klm. odl. , kat. Iława. W 1868 r. 27 bud. , 15 dm. , 231 mk. , 6 kat. , 225 ew. Razem z fol. Sophienwalde obejmują 706, 79 ha roli orn. i ogr. , 77, 99 łąk, 42, 89 pastw. , 280, 66 lasu, 23, 06 nieuż. , 111, 68 wody, wogóle 1243, 06 ha; czysty dochód z gruntu 9331 mrk; cegielnia, hodowla bydła tucznego i owczarnia. Dawniej istniał tu kościół katolicki, który niezawodnie kapituła pomezańska ufundowała, bo do niej P. należało. Za czasów reformacyi został on jako filia przyłączony do Ząbrowa. Później zaniedbany, coraz bardziej podupadał, tak, że 1760 r. już nie istniał ob. Utracone kościoły przez ks. Fanki dejskiego, 132. 2. P. , wś, tamże, 466, 85 mr. obszaru. W 1868 r. 53 bud. , 23 dm. , 320 mk. , 1 kat. , 319 ew. W 1389 r. nadaje kapituła wsi tutejszej nowy przywilej na 70 włók na prawie chełm. , z których 4 należą do proboszcza, a 7 do sołtysa. Tenże pobierać ma trzecią część kar sądowych, będzie miał wolne rybo łóstwo w jez. Gr. Czirsen niem. małemi na rzędziami dla własnego stołu i wolne pastwi sko dla 200 owiec albo tyluż sztuk bydła. Re szta posiedzicieli będą od każdej wł. rocznie 16 skojców płacić na M. B. Gromniczną, karcz marz zaś 1 1 2 grzywny. Proboszcz będzie pobierał od każdej wł. 1 2 korca żyta i tyleż owsa. Przy wilej zawiera zarazem opia granic. Dan w Kwi dzynie ob. Cramer. Gesch. d, Bisth. Pomesanien str. 50. 4. P. , dok. 1408 Peterkow, Petrindorf, Peterndorf, wś zaginiona pod Mełnem, pow. grudziądzki, istniała jeszcze w XVII w. ob.

Piotrkowo

Piotrkowo