pud. , resztę rudy sprowadzono z zagranicy. Handel okolic pozbawionych przemysłowo fabrycznych centrów ogranicza się na niewielkim stosunkowo zbycie produktów rolnych i wyrobów rzemieślniczych. Handel sklepowy znajduje się przeważnie w rękach żydowskich. W 1885 roku patentów gildyjnych I klasy rocznych na handel wydano 60, za co wraz z karami wpłynęło do izby skarbowej 33, 900 rs. Wszystkie patenty handlowe i przemysłowe w gubernii przyniosły, w tymże 1885 roku rządowi 187, 582 rs. 18 kop. Oprócz tego wydano 92 świadectw bezpłatnie. Znaczną pomocą w interesach handlowych są dla guberni 4 oddziały banku państwa w Piotrkowie, Łodzi, Częstochowie i Tomaszowie Rawskim, oraz prywatny bank handlowy egzystujący w Łodzi. Kredyt z powyższych źródeł w 1885 roku wynosił 12, 153, 000 rs. , z czego otrzymali kupcy 7, 004, 000 rs. , przemysłowcy 4, 789, 000 rs. , rolnicy 360, 000 rs. Lud. ność stała gubernii piotrkowskiej w dniu 1 stycznia 1886 roku, według ksiąg ludności, wynosiła 927, 761 osób w czem mężczyzn 451, 183, kob. 476, 578. Najwięcej zaludnionym jest pow. łódzki 158, 616 mk. , dalej idą piotrkowski 144, 101 mk. , będziński 127, 133 mk. , noworadomski 122, 699 mk. , częstochowski 120, 869 m. , łaski 101, 755 mk. , brzeziński 86, 206 mk. i rawski 68, 382 mk. . Z ogólnej liczby jest szlachty 4734, tojest 0, 50 włościan 663, 411, t. j. 71, 50, mieszczan 254, 803, 27, 47, urzędników i innych 4, 813, t. j. 0, 52. Według religii katolików jest 699, 709 75, 42; prawosławnych 1495 0, 16, protestantów 114, 903 12, 38, innych wyznań chrześcijańskich 1277 0, 47, żydów 110, 376 11, 90. Ludności niestałej w gubernii znajduje się 133, 340. W ciągu 1885 roku wydaliło się za pasportami 4, 893 osób, z czego za granicę wyjechało 4083. Cudzoziemców mieszka 28, 705, tak że istotne zaludnienie gubernii wynosi 957, 466 mk. Cudzoziemców w stosunku do ogólnej ludności jest w pow. będzińskim 9, 48, w łódzkim 6, 74, w brzezińskim 1, 76, w łaskim 1, 34, w częstochowskim 0, 81, w noworadomskim 0, 64, w piotrkowskim 0, 62, rawskim 0, 34. W ogóle cudzoziemcy stanowią 3, 20 całej ludności gubernii. Oprócz Łodzi liczącej il3, 4l3 mk. , znajduje się w gub. 5 miast mających przeszło 10, 000 mk. , a mianowicie Piotrków, Częstochowa 21, 167, Tomaszów 16, 349, Zgierz 14, 533 i Pabianice 11, 894. Mieszkańcy miast 11 w gubernii stanowią też 1 4 część ludności gubernii. Prócz tego znajdują się tu takie osady fabryczne, jak Sosnowiec i Sielce liczące po 12, 000 mk. , jak Zawiercie mające 10, 000 mk. Obzor petr. surowca 1, 072, 000 pud. , żelaza 3, 412, 000 gub. 1886 r. . Podatki podymne z miast wymym łódzkim przemysł ten głęboko się zakorzenił wśród ludu i jest dla niego jednym z ważniejszych środków utrzymania Obzor petrokowskoj gubernii, za 1885 r. . Produkcya węgla kopalnego w 26 czynnych kopalniach gubernii piotrkowskiej w ciągu 1885 r. wynosiła 109, 282, 497 pudów, w czem węgla kamiennego 108, 075, 009 pud. a brunatnego 1, 207, 488 pud. , przyczem pierwsze miejsce pod względem produkcyi zajmowały kopalnie towarzystwa przemysłowogórniczego von Kramsta, , Jerzy i Ignacy, z których pierwsza wydała 26, 591, 565 pudów a druga 11, 755, 799 pud. węgla. Najmniejszą produkcyą miała kopalnia Sylwester bo zaledwie 465 pud. Przegląd Techniczny za r. 886. Przeróbka żelaza dokonywaną była w Hucie Bankowej w Dąbrowie, Pankach i Raszowicach. Fabryki żelaza lanego w Mijaczowie i Zagórzu; cynk wydobywa się około Będzina i Siewierza. Obszerne pokłady wapienne, ciągnące się wzdłuż brzegu Pilicy, służą za podstawę kopalniom koło Sulejowa i Inowłodza. Pod względem przemysłowofabrycznym gubernia P. zajmuje pierwsze miejsce w królestwie. Najpierwsze miejsce w rzędzie fabryk nietylko królestwa ale i cesarstwa zajmuje to warz. akcyjne wyrobów bawełnianych K. Scheiblera w Łodzi, z produkcyą roczną na 15 milionów rubli Goniec ministeryum skarbu, zeszyt listopadowy, za rok 1886. Głównym przedmiotem handlu gubernii są materyały potrzebne do fabryk i przerobione przez nie produkty. Materyałów surowych dla fabryk obrabiających włókna kupiono w 1885 r. krajowych za 15, 014, 000 rs. , zagranicznych za 24, 200, 000 rs. , razem zatem za 39, 214, 000 rs. Fabryki obrabiające inne produkty roślinne zakupiły surowych materyałów krajowych za 6, 745, 000 rs. , zagranicznych za 432, 000 rs. , razem za 7, 177, 000 rs. Dla przeróbki produkcyi zwierzęcych zakupiono materyałów krajowych za 198, 000 rs. , zagranicznych za 11, 000 rs. , razem 209, 000 rs. Fabryki przerabiające ciała kopalne, po wyłączeniu zakładów metalurgicznych i kopalni, wydały na tenże cel w kraju 604, 000 rs. , zagranicą 993, 000 rs. , razem 1, 597, 000 rs. Wogóle zatem surowy materyał krajowy kosztował 22, 561, 000 rs. a zagraniczny 25, 636, 000 rs. , razem 48, 197, 000 rs. Charakterystyczny jest fakt, że zagranicę wysłano w 1885 roku za 6 milionów rubli więcej niż w 1884 r. , na zakup zaś materyałów krajowych wydano w tymże czasie o 10 milionów rubli mniej. Różnica ta ujawnia się prawie całkowicie w budżetach fabryk tkackich i przędzalnianych. Obroty handlowe przemysłu żelaznego tak się przedstawiają wydobyto rudy 461, 000 pud. , dokupiono w kraju 276, 000 pud. , otrzymano

Piotrków