mieńsk, Klementyn ów, Kleszczowice, Koźniowice, Kociszewo, Komorniki, Krzyżanów, Kuców, Leonów, Lubiec, Lutosławice, Łęczno, Łobudzice, Łękińsko, Maleniec; Meszcze, Mierzyn, Mikorska Wola, Młynary, Majkowice, Milejów, Michałów, Niechcicka Wola, Osiny, Parzno, Pawłowo dwie szkoły, Porajska Huta dwie szkoły, Pawłowice, Polichów, Psary, Ręczno, Rękoraj, Rozprza, Rogowiec, Rechfeld, Sobakówek, Srocko, Stok, Stanisławów, Sulejów, Trząs, Wiaderno, Woźniki, Wolborz, Włodzimierzów, Witów, Wygoda, Zdzieszulice, Zwierzyniec, Żerechów. Pod względem kościelnym powiat stanowi część dekanatu piotrkowskiego i zawiera parafie P. , Bęczkowice, Bogdanów, Chabielice, Drużbice, Gomulice, Gorzkowice, Grocholice os. . Grzymalina Wola, Kamińsk os. , Kaszewice, Kociszewo, Krzepczów, Łobudzice, Mierzyn, Milejów, Moszczenica, Parzno, Ręczno, Rozprza os. , Srocko, Suchcice, Sulejów os. , Witów i Wolborz. Pod względem sądowym stanowi powiat 6 okręgów sądów gminnych, należących do Igo okręgu sądów pokoju; w Wolborzu, Kamocinie, Bełchatowie, Kleszczowie, Rozprzy i Łęcznie. Pod względem administracyjnym dzieli się na 21 gmin Bogusławice, Podolin, Golesze, Uszczyn, Szydłów, Woźniki, Grabica, Wadlew, Bełchatówek, Bujny, Łękawa, Kleszczów, Kluki, Chabielice, Kamińsk, Rozprza, Gorzkowice, Krzyżanów, Parzniewice. Ręczno i Łęczno. Osad jest w powiecie 6 Wolborz, Sulejów, Rozprza, Grocholice, Kamińsk i Bełchatów. Miasto jedno Piotrków. Piotrkowska gubernia utworzona została w r. 1867 z części dawnych gubernii warszawskiej, kaliskiej i kieleckiej. Na obszarze królestwa polskiego stanowi ona długi lecz wąski pas, ciągnący się od płn. wschodu ku płd. zach. , między gub. kaliską od zach. a radomską i kielecką od wschodu. Długość jej od granicy gub. warszawskiej pod wsią Gołyniem powiat rawski do Niwki, przy zbiegu granic Galicyi i Szląska, wynosi około 189 wiorst, szerokość zaś największa od granicy gub. radomskiej pod Nowem Miastem do granicy gub. kaliskiej pod Ozorkowem, około 91 w. , najmniejsza przy granicy galicyjskiej 14 w. Obszar gubernii obejmuje 222 45 mil kw. albo 10, 763 wiorst albo 12, 249 klm. W 1885 r. obszar ten zwiększył się przez przyłączenie od gub. kieleckiej gm. Kromołów. Granice gubernii stanowią na płn. pow. łęczycki gub. kaliskiej, oraz pow. skierniewicki i łowicki gub. warszawskiej; na wsch. pow. grójecki gub. warszawskiej, oraz pow. opoczyński i konecki gub. radomskiej, oraz włoszczowski i olkuski gub. kieleckiej; południową granicę stanowi Galicya; zachodnią Szląsk, oraz pow. wieluński, sieradzki a w części i łęczycki gub. kaliskiej. Naturalne granicę gubernii tworzą rz. Pilica od wsi Kuźnica pod Koniecpolem do wsi Łęgonice pod Nowem Miastem; rz. Warta od Pstrokoń do Siemiechowa w powiecie łaskim, i pod Więcami w powiecie częstochowskim; rz. Prosna na niewielkim kawałku około Krzepic; dalej zaś od wsi Zendek aż poniżej Sosnowca Brynica; od Sosnowca do Niwki Czarna Przemsza; na płd. od Niwki do Granicy Biała Przemsza oddziela gub. piotrkowską od Galicyi. Pod względem geologicznym południowo zachodni kąt gubernii pow. będziński, stanowiący jak gdyby przedłużenie Szląska, przedstawia wyżynę utworzoną przez górne piętro formacyi węglowej. Piętro to składają przeważnie piaskowce i gliny łupkowe, pomiędzy któremi spoczywają pokłady węgla kamiennego, odznaczające się niekiedy wielką grubością. Według sprawozdania zarządu górniczego w Dąbrowie z 1873 r. pojedyńcze pokłady węgla, w których wówczas były prowadzone kopalnie, posiadały grubości Cieszkowski 54, 6 st. ang. z upadem 44, Ksawery 44 st. ang. z upadem 12, Nowy 40, 6 st. ang. z upadem 18, Łabęcki 35, 0 st. ang. z upadem 44, Reden 31, 5 st. ang. z upadem 8, Staszyc 7, 0 st. ang. z upadem 8, Hieronim 7, 0 st. ang. z upad. 8 i Szumann 3, 5 st. ang. z upad. 8. Podkładem jest tu po większej części glina łupkowa, a stropem czyli nadkładem piaskowiec. Według danych dostarczonych przez badania geologiczne i prace górnicze z wszelkiem prawdopodobieństwem można przyjąć, że formacya węglowa w pow. będzińskim i olkuskim zajmuje 11 mil kwadr. , choć pas dziś eksploatowany ma zaledwie 2 1 2 mil długości i 2 mile szerokości. Pokłady węglowe dosięgają najwyższego poziomu w okolicy Będzina, na stoku góry t. zw. ;, Doroty, szczyt której stanowi komórkowaty dolomit. Konglomeraty formacyi permskiej występują także w pow. będzińskim tworząc z tufami porfirowemi w okolicy Dąbrowy, koło Gołonoga, wąski pas, ciągnący się ku płn. zachodowi i odcinający niejako obszar formacyi węglowej od całej masy tej ostatniej mapa W. Kosińskiego w Encykl. roln. . Zagłębie węglowe łącznie z formacyą permską otoczone jest w koło przez pokłady wapienia muszlowego, który ciągnie się ku płn. zach. od Wielkich i Małych Strzemieszyc do granicy Szląska, gdzie leży już bezpośrednio pod galmanem. Około Będzina znajduje się także huta cynkowa, produkująca rocznie do 100, 000 pud. cynku. Obszar górnego biegu rz. Warty, zraszającej wraz z dopływami swemi całą połudn. część gubernii, a mianowicie pow. będziński, częstochowski i noworadomski, przedstawia formacyą Jura i formacyą Kajpru. Dwa te pokłady leżą pra

Piotrków