roku. Gdy wielki głód 1737 r. nawiedził P. i sprowadził niesłychaną drożyznę korzec żyta kosztował wtedy do 200 zł. i wielką śmiertelność, wśród której 6 deputatów utraciło życie, trybunał rozproszył się przed czasem. W 1749 r. niesłychanym dotąd przykładem zerwano trybunał. Ostatni odbył się w 1792 r. Oprócz sejmów i trybunałów w P. w miejscowej Farze odbyło się od 1455 do 1628 r. , 14 synodów. W 1455 r. za arcyb. Wojciecha Jastrzębca; około 1488 r. , na którym Zbigniew Oleśnicki, arcyb. gnieźnieński, ustanowił pobór z dóbr kościelnych na potrzeby korony; w 1497 r. Fryderyk Jagiellończyk, arcyb. , wyrobił opłatę 1 4 części dochodu na potrzeby kraju; w 1530 r. postanowiono czuwać, iżby się herezya do Polski nie wkra dła; w 1532 r. zabroniono czytania książek heretyckich, następny odbył się w 1539 r. a w 1542 Gamrat, arcyb. gnieźn. , polecił księżom przyczyniać się do utrzymania akademii krakowskiej. Synody w latach 1547 i 1551 zwołane były przez Mikołaja Dzierzgowskiego, arcyb. gnieźn. Na ostatnim obecny był i Hozyusz, za sprawą którego ułożono confessio fidei catolicae, potępiono Orzechowskiego, oraz odnowiono ustawy co do inkwizycyi duchownej. Na synodzie w 1552 r. Orzechowski z kościołem się pogodził. W 1577 r. przyjęto i zatwierdzono ustawy soboru trydenckiego i ustanowiono sobory prowincyonalne. W 1607 r. duchowieństwo wysłało do Zebrzydowskiego upomnienie, by rokoszem ojczyzny nie gubił. Na synodzie 1621 r. postanowiono opłatę od duchowieństwa na rzecz profesorów akademii krakowskiej, w 1628 r. nakoniec synod prowincyonalny wszystkie postanowienia dawniejszych synodów Jan Wężyk, prymas, w jedną księgę zebrał. Był to ostatni synod piotrkowski por. Synody piotrkowskie przez L. Rzeczniewskiego, Tydzień 1879 r. . Zdawałoby się, iż tyle sejmów, zjazdów trybunalskich i synodów, przez tak długi czas odbywanych w P. , uświetnionych pobytem tylu monarchów, panów świeckich i duchownych, jakoteż szlachty, powinny były przyczynić się do podniesienia miasta, wpłynąć na jego wzrost i bogactwo. Tymczasem już przywilej Zygmunta I w 1544 r. wydany, a uwalniający obywateli miasta od opłaty targowego i cła w całym kraju, nazywa P. miastem upadającem Z wybuchem drugiej wojny szwedzkiej za Jana Kazimierza, P. strasznych klęsk doznał. W 1656 r. Szwedzi pod dowództwem pułk. Pirona zajęli miasto i sposobiąc się do obrony, wzięli się zaraz do naprawy i wzmocnienia murów, w których 366 strzelnic wybili. Nadto, w trzech miejscach usypawszy okopy, mianowicie jedne na Tomiczczyznie, drugie w miejscu Chrzanowszczyzną zwanem, a trzecie ku Bugajowi, przez dwa miesiące wytrzymywali oblężenie Jana Ko niecpolskiego, który wyparł Szwedów a natomiast polską zostawił w F. załogę. Ta wszakże nie mogła się oprzeć sile Szwedów, a ci pod wodzą Karola Gustawa w d. 1 kwietnia 1657 r. podstąpiwszy pod mury, najprzód kościoły bernardyński i franciszkański złupili, a następnie 3 t. m. , po siedmiokrotnem wezwaniu o poddanie się, zajęli i samo miasto. W czasie ostatniej wojny szwedzkiej między Augustem II a Karolem XII, nowe klęski zwaliły się na miasto. W 1702 r. we wrześniu Stanisław Rzewuski, krajczy koronny, poraził Szwedów pod miastem przy Bugaju. W 1703 r. Szwedzi zajęli i złupili miasto. W 1705 r. szerzy się w mieście morowa zaraza. Pierwszy pożar, o którym wspominają akta miejscowe, był tu za Władysława Jagiełły, następne dotykają miasto w latach 1544, 1615, 1648 i 1731, nakoniec w ostatnim, jaki w 1786 r. d. 8 września nawiedził P. ,. spłonęły do szczętu ulice Nowe Miasto, Sieradzka, Kościelna, Żydowska, Szewcka, Przedmieście Rokszyckie, Jurydyka, a oprócz domów prywatnych, wieża na farnym kościele, kolegium jezuickie, wieża i dach na ich kościele i klasztor pp. dominikanek. Przychodząc w pomoc mieszkańcom Stanisław August wyznaczył 20, 000 złp. Jak ubogiem było miasto przed pożarem, świadczy inwentarz komisyi dobrego porządku, który w 1782 r. wykazał 17 ulic, 7 kościołów, 204 domów i 1361 mieszkańców. Dnia 12 października 1706 r. August II ratyfikował w P. pokój Altransztadzki, zrzekając się korony na rzecz Leszczyńskiego. Ostatnie sądy ziemskie dawnej Rzpltej w zamku królewskim odbyły się tu 1791 r. P. był siedliskiem kamery i regencyi pruskiej od 1793 r. do 1798 roku. W epoce od 1806 do 1814 r. , jako punkt środkowy dwóch głównych krzyżujących się traktów, doznał uciążliwego przechodu wojsk i ulegał rekwizycyom wczasie odwrotu wojsk francuzkich w 1813 r. W roku 1807, z rozkazu komisyi rządowej, wprowadzono tu sąd ziemiański, który istniał tylko do 1 maja 1808 r. Rada stanu księstwa warszawskiego, usunąwszy się ze stolicy, do P. przeniosła swoje obrady. Po utworzeniu teraźniejszego królestwa miasto zaczęło się znów dzwigać. W 1816 r. ustanowiono w P. obwód dla powiatów piotrkowskiego i radomskiego. W 1817 r. oczyszczone zostało z ruin, ulice świeżo zabrukoPrzeprowadzenie linii dr. żel. warsz. wane. wiedeńskiej, właśnie samym grzbietem wyżyny, stanowiącej dorzecze Pilicy, oddzielające doliny Warty i Wisły, podniosło znaczenie P. który staje się centrem komunikacyjnym a następnie i administracyjnym obszaru zajętego przez liczne osady i miasta fabryczne. Pożar

Piotrków