jest dotąd gontem i słomą. Budowli niemieszkalnych znajdowało się 105L Ogółem 2013 budynków, między temi 36 murowanych. Od 1882 do 1886 przybyło numerów nieruchomośoi 29. Wartość wszystkich budowli w P. podług taksy skarbowej z r. 1886 wynosi 4, 123, 716 rs. , dochód brutto z takowych wyniósł w tymże roku 403, 341 rs. Budynki drewniane znajdują się wyłącznie na przedmieściach; we właściwem mieście wyjątkowo się tylko spotykają. Podatki skarbowe w 1886 r. wyniosły 13, 559 rs. 57 kop. Specyalne drogowe i kwaterunkowe 14, 008 rs. 69 kop. , miejskie 20, 436 rs. 17 kop. Szarwarki, podwody w naturze, oceniono na sumę 2, 281 rs. 55 kop. Dochód kasy miejskiej za rok 1885 wyniósł 48, 621 rs. Kapitał zapasowy stanowi 53, 102 rs. Ludności stałej P. liczy 20, 086, w czem 9636 kobiet, 10, 450 mężczyzn; ludności niestałej wojsko, szpitale, więzienie jest 2960, razem więc P. liczy 23, 046 mk. Od r. 1871 do 1882 spisy jednodniowe przyrost ludności wyniósł 6, 697 osób. W ciągu ostatnich 100 lat ludność P. powiększyła się 7 razy. Z ogólnej liczby mieszkańców przypada na katolików 57, prawosławnych 3, 3, ewangielików 3, 3, starozakonnych 36, 4. Co do wieku najwięcej przedstawicieli posiada wiek od O do 5 lat, bo 15, 2 Osób w wieku 70 do 109 lat przypada 4. Podług narodowości Polacy stanowią 95, w tej liczbie urodzonych w P. 51, 7. Języka polskiego w rodzinie używa 62, 4 ogółu ludności, którego to języka, oprócz katolików, używa także 11 wszystkich prawosł. mieszkańców miasta, 66 ewang. i 9 starozak. Języka rossyjskiego używa oprócz prawosławnych 24 katol. , 23 ewang. i 3 starozak. Żydowskiego żargonu używa 1 3 mieszkańców. Cudzoziemskich 1, 5. Osób z wykształceniem wyższem znajduje się 8, t. j. 1 na 125 mężczyzn, z wykształceniem średniem jest 8, 2, z domowem i elementarnem 19, 6 ogółu ludności. Stosunek umiejących czytać i pisać podniósł się w ciągu 11 lat z 45 na 53, przyczem jednak 14 odchodzi na kształcących się w chederach 2000 osób i umiejących czytać jedynie po hebrajsku. Tak, że właściwą normą procentową dla umiejących czytać i pisać w P. będzie 39. Co do liczby mieszkańców P. zajmuje siódme miejsc w liczbie miast w królestwie. Pod względem sanitarnym miasto do najzdrowotniejszych zaliczyć można. Gdy w królestwie przecięciowo umiera 34, 4 na 1000, wykazy zbierane w P. i pomieszczane przez dr. Strzyżewskiego w czasopismach lekarskich za lata 1875, 76, 77, 1881, wykazują 17 do 24 na 1000, co przeciętnie wyniesie 20 58 na 1000. Przyczem połowa umierających przypada na dzieci do lat 10. Przemysł i handel nader słabo reprezentowane są w P. Przemysł w ogóle drobny, a handel ograniczony do potrzeb miasta i okolic. Większość mieszkańców P. stanowią urzędnicy, rzemieślnicy i uprawiający podmiejskie pola. Wszystkich zakładów przemysłowych i handlowych w P. jest 732, w tej liczbie przedsiębierstw gildyjnych 64. Z zakładów fabrycznych istnieją młyn i tartak parowy, fabryka narzędzi rolniczych, 12 cegielni, piec wapienny, 2 gorzelnie, 4 browary, 2 miodosytnie, 1 fabryka octu, 5 olejarni, 2 farbiarnie, 3 garbarnie, 4 mydlarnie, 2 fabryki świec łojowych, fabrykę kafli, 4 fabryki wód mineralnych, 15 warsztatów stolarskich, 1 tokarnia, 1 warsztat bednarski, 1 kotlarnia, 4 zakłady introligatorskie, 5 magazynów mód, 3 zakłady rękawicznicze, 2 fabryki pończoch, 2 warsztaty powroźnicze, 2 blacharskie, 16 mieszanych, 6 wiatraków, 1 bydłobójnia. Nadto wewnątrz lokalów mieszkalnych mieści się przeszło 300 rozmaitych zakładów rzemieślniczych przeważnie krawieckich i szewckich. Handlem prawie wyłącznie zajmują się żydzi, tak, że z ogólnej liczby osób trudniących się nim 600 82 przypada na żydów, 14 na katolików, 4 na osoby innych wyznań. Hurtowych składów, oprócz soli, żelaza, wina, cukru i nafty nie ma w mieście. Księgarni jest 2, cukierni 3, aptek 4 i 1 skład materyałów aptecznych. Nie ma tu ani jednego sklepu towarów łokciowych w ręku katolików. Rozwój w P. ścisłym pozostaje związku z przybywaniem władz rządowych. W r. 1865 P. według danych urzędowych miał 11, 410 mk. i 501 dm. W 1867 r. P. zostaje miastem głównem gubernii. Począwszy od tej chwili wzmaga się ruch budowlany. Umieszczenie licznych władz rządowych, jak rząd gubernialny z kancelaryą gubernatora, kasa gubernialna, komisya włościańska, drukarnia rządowa i redakcya Gubernialnych Wiadomości, sprowadza do P. całą falangę, w części krajowej, w części też napływowej ludności urzędniczej. W 1869 r. przybywa do miasta izba skarbowa. W 1871 r. zarząd pocztowy okręgowy na trzy gubernie i wtedy ludność miasta wynosi już 16, 945 mk. W 1876 r. przybywa znów sąd okręgowy, sąd pokoju i filia banku polskiego. W 1881 r. zarząd leśny okręgowy na cztery gubernie, oraz w 1882 r. dyrekcya szczegółowa towarzystwa kredytowego ziemskiego i otwarcie wydziału hypotecznego przy tutejszym sądzie okręgowym i 6ciu kancelaryi rejentów hypotecznych. W 1885 r. usuniętym został z P. zarząd pocztowy okręgowy, a 1886 r. zarząd leśny. Nadto 1885 r. filia banku polskiego zamienioną zostaje na filią banku państwa. Oprócz wyżej wymienionych władz i instytucyi rządowych w P. znajdują się urząd po

Piotrków