podróży po Polsce w końcu XVII w. widział tu gmach Collegium canonicorum, piękny z grubemi murami i wieżami Liske, Cudzo ziemcy w Polsce, 109. W 1704 r. P. był widownią ważnego epizodu z wojny, jaką toczył August U ze Szwedami. Król ten cofając się przed gener. szwedzkim Reuschildem, prze prawił się po ustawionym moście przez Wisłę pod Solcem i przy pomocy swej artyleryi zdo łał następnie most rozebrać i zająć bezpieczne stanowisko w P. W kilka dni potem, 9 kwie tnia, wybuchł w obozie tak gwałtowny pożar, iż 33 ludzi a w tej liczbie lekarz nadworny, marszałek dworu i radca gabinetowy Vitzleben i szambelan Pflug stracili życie, a cała kancelarya królewska, część taboru i 90 koni spłonęło. Dnia 2 wrześ. 1787 r. Stanisław August w podróży do Kaniowa zatrzymał się dla obejrzenia kościoła. Obecnie prócz kościo ła wzniesionego przez Oleśnickiego, przecho wała się jeszcze starożytna kaplica, wzniesiona, wedle tradycyi, na grobie wskrzeszonego Pio tra, którego grobowiec z zatartym napisom po kazują w kaplicy. W kaplicy tej znajduje się obraz noszący cechy szkoły bizantyńskiej a przedstawiający w trzech częściach sceny z ży cia świętego. Naprzeciw Piotrowina, na prze ciwnym brzegu Wisły, uboga mieszkanka Sol ca Józefa Lichocka, wzniosła kościołek św. Stanisława, w miejscu dawnej kaplicy. P. ja ko majątek poduchowny, przeszedł na wła sność rządu i został sprzedany około 1870 r, Cywińskiemu za 60, 800 rs. Obszar wynosił 1524 mr. P. par. , dek. nowoaleksandryjski, 3010 dusz. Dobra P. poduchowny składały się w 1885 r. z fol. Piotrowin i Kępa Piotrowińska, rozl. mr. 1347 fol. P. gr. or. i ogr. mr. 534, pastw. mr. 60, lasu mr. 45, w odpad kach mr. 93, nieuż. mr. 180, razem mr. 912; bud. mur. 7, z drzewa 12; fol. Kępa Piotrowińska gr. or. i ogr. mr. 233, łąk mr. 164, nieuż. mr. 38, razem mr. 435; bud. z drzewa 4, las nieurządzony; płodozmian 6 i 10 polowy. O P. pisał Konstanty Wolicki Bibl. Warsz. , 1841, t. III, 229. Br. CT. Piotrków, w dok. z 1233 Petrecow i Petrcov, 1241 Potrcow, 1291 Petrkovia, w języku urzęd. Petrokow, miasto gubernialne i powiatowe, nad rzką Strawą dopł. Luciąży, dopł. Pilicy, pod 37 3 dlg. a 51 4 szer. g. , śród bezleśnej wyżyny, wznies. 654, 5 stóp npm. a 45, 5 stóp nad poziom wód Strawy. P. zabudowany po obu stronach linii drogi żelaznej warsz. wiedeń. , której stacya odl. 152 w. od st. Granica a 136 w. od Warszawy i 49 w. od Łodzi. Na wschód od linii drogi żel. rozsiadło się miasto właściwe, na zachód dopiero od lat kilkunastu rozwijać się zaczęło przedmieście. Gleba okolic P. jest gliniastopiaszczy sta; powierzchnia falowata. Przy kopaniu fundamentów natrafia się na wyraźne ślady znacznie niższego dawniej poziomu miasta; na półtora łokcia pod brukiem dzisiejszym znajdują bruk dawny, na łokieć znowu pod nim drogę faszyną nawożoną. Strawa przepływa przez miasto w północnowschodniej jego stronie, zaś Strawka dopływ Strawy prze pływa południową stronę. Obszar miasta wynosi 328 mr. , z czego na ogrody i sady wypada 120 mr. Pod budowlami znajduje się 98 mr. ; gruntów orn. jest 34 mr. , łąk 20 mr. , reszta przypada na pastwiska, wody, kanały, ulice. W trójkącie utworzonym przez linią drogi żelaznej oraz koryta Strawy i Strawki strona zachodnia najwyżej jest wzniesioną, zdrową i dobrze zabudowaną. W bliskości podstawy tego trójkąta, t. j. drogi żelaznej, koncentrują się instytucye rządowe; w okolicy wierzchołka trójkąta mieści się stara, ciasna część miasta, przeważnie przez ludność starozakonną zamieszkała i tu skupił się ruch handlowy. Dzielnica południowa Krakowskie Przedmieście, pobudowana na dawnych błotach i moczarach, złożona przeważnie z domków drewnianych, jest siedzibą mieszczan rolników. Południowowschodnią część miasta zajmuje Wielka Wieś, dzielnica zamieszkana wyłącznie prawie przez najuboższą rzemieślniczerolniczą ludność. Szybko rozwijające się przedmieście na zachód drogi żel. warsz. wiedeń. , zamieszkane przez urzędników kolei i ludność koło tejże pracującą, zarówno jak prawie pusta dotąd południowowschodnia, granicząca ze stacyą towarową część miasta, przedstawiają miejscowości zdrowe, w kierunku których rozwijać się powinno miasto na przyszłość. W P. znajduje się 9 placów, z których 6 brukowanych, 45 ulic, także po większej części brukowanych, z chodnikami przeważnie asfaltowemi, 3 1 2 wiorsty szosy miejskiej, dwa publiczne ogrody i dość znaczna liczba prywatnych, w których około 11, 000 drzew owocowych. Zamiejskich przechadzek brak zupełny. Miasto oświetla 190 latarń naftowych. Oprócz 20 stawków i sadzawek, znajduje się tu 19 miejskich i około 300 prywatnych studzien. Z miasta rozchodzą się cztery drogi bite do Bełchatowa, Łodzi, Tomaszowa i Kielc. Ta ostatnia do niedawna bardzo ożywiona, podupadła znacznie z powodu otwarcia drogi żel. iwangrodzkodąbrow skiej. Nieruchomości znajdowało się w P. w 1882 r. 564, w czem budowli mieszkalnych 962. W ciągu 11 lat od ostatniego spisu 1871 przyrost tych ostatnich wyniósł 40. W ogólnej tej liczbie budowli mieszkalnych przypada murowanych 47, drewnianych 53, parterowych 63, jedno i dwupiętrowych 37, trzypiętrowe są tylko dwa domy, przyczem jedna trzecia budynków pokryta

Piotrków