23, 211 rs. , po 60 kop. za pud. Wyjątkowe przedmioty wywozu chleb pieczony, herbata, mydło i t. d. Na kanale Ogińskiego ładuje się rocznie w przecięciu 100 statków na sumę do 400, 000 rs. , przychodzi z górą 300 statków, z ładunkiem na 500, 000 rs. Główne przedmie ty wywozu drzewo, pszenica, żyto, smoła, łój, makuchy, spirytus; przywozu, głównie mąka żytnia. Soli część pozostaje na składach w P. , reszta idzie na handel zewnętrzny. Łój w większej części idzie do miejscowej fabryki świec stearynowych, w mniejszej do Warszawy. Tytuń, wełna, skóry, miód, wosk w części także do Warszawy, a w części przez komorę Radziwiłłowską lądem do Austryi. Wódki i smoły najwięcej wysyła się do Kremieńczuga, sól, narzędzia rolnicze w rożne punkta gub. mińskiej i grodzieńskiej. Ryba a nawet mięso do Warszawy. Co się tyczy handlu lądowego, jakkolwiek nic pewnego o nim powiedzieć nie możemy, jest on jednak dość znaczny. P. otrzymuje z Moskwy i Warszawy wyroby łokciowe oraz towary kolonialne, herbatę, kawę i t. p. Do Petersburga zaś, Wilna, Mińska i do bliższych miast powiatowych wysyła miejscowe wyroby sukno, świece stearynowe, mydło i t. d. Na kołach idą transporty wielkie w różne strony. Kontrym Wycieczka z Pińska do Dereszewicz, litografowana, a potem drukowana w Poznaniu, mówi, że tu sto tysięcy najmniej przewija się podwód, i nie powiedział nadto. Rząd kazał wykopać dwie przystanie dla statków wodnych w P. , dał przywilej na dwa jarmarki po 3 tygodnie trwać mające, ale jarmarki te jakoś się tu nie przyjęły, dwa tylko jednodniowe jeszcze się trzymają; jeden w piątek przed 10tą niedzielą po Wiejkiejnocy diesiatucha, drugi na Zielone święta. Przywóz w czasie tych jarmarków szacować można na 20, 000 rs. , zbyt 9090 rs. Targi są każdej niedzieli, a także we środy i piątki i kiedy pogoda piękna a droga dobra, targi te bywają znaczne. Dawniej przed 1863 r. corocznie 12 czerwca odbywały się tu kontrakty, na które obywatele z kilku powiatów gub. wołyńskiej, grodzieńskiej i mińskiej, kupcy także z War. szawy, Wilna, Kijowa licznie przybywali. P. gorączkowo się ożywiał. Obroty pieniężne były znaczne. Zjawiały się dwie księgarnie zWilna, jedna a czasem dwie truppy aktorów, niekiedy cyrk konny. Trwały te kontrakty i zabawy często szumne od 10 dni do 2 tygodni. Teraz ledwo ślad dawnych kontraktów pozostał w zjeździe kilku obywateli z bliższych okolic przybywających. Chociaż F. jest miastem obszernem i handlowem i liczy niemało bogatych mieszkańców, nędzny jednak przedstawia pozór. Domy z niewielkim wyjątkiem, są prawie wszystkie drewniane, a chociaż miasto leży na miejscu wzniesionem, z naturalną pochyłością ku rzece, ulice są błotniste i brudne. Ogrodu publicznego ani bulwaru P. nie posiada; miejscem letnich przechadzek jest długie, znacznie nad poziom wody wzniesione nadbrzeże Piny. Wody czystej, zdrojowej nie ma w całem mieście, we wszystkich studniach znajduje się słona i niesmaczna. W samym środku miasta, przy byłem kolegium jezuickiem a obecnie monasterze prawosławnym, nad rz. Piną, jest obszerne, rowem i wałem opasane wzgórze. Był tu zamek książąt pińskich, którego szczątki fundamentów jeszcze teraz widnieją a lochy murowane, oddawna zawalone, daleko, bo podług podania miejscowego, na dwie czy trzy wiorsty za miasto wychodziły. Herb P. , przedstawiający w polu czerwonem łuk złoty z napiętą strzałą o ostrzu stalowem, nadany został miastu w 1581 r. przez Stefana Batorego. Ukazem z d. 22 stycznia 1796 r. herb ten został zatwierdzonym. Opisy P. znajdują się, pomiędzy innemi, w Podróżach historycznych Niemcewicza str. 399 413, Tygodniku ilustrowanym z 1863 r. t. VIII, str. 260 i Kłosach z 1886 r. 1080. Nadto o P. wydał bardzo dokładne dzieło po rossyjsku Janson p. t. Pińsk i jego rajon Petersburg 1869. Parafia katolicka pińska, przy kościele Wniebowzięcia N. Maryi P. , z drzewa wzniesionym w 1396 r. przez Zygmunta Kiejstutowicza a w 1510 r. z muru na nowo wystawionym przez Zygmunta I, należy do dekanatu pińskiego i w 1881 r. miała 5399 wiernych, Filie Pokomunistów, Łunin, Ossów i Telechany; kaplice Zawidczyce, Żytnikowicze, Stoszany i na cmentarzu. Dawniej też Miastkowicze, Chrystynów, Biżerewicze, Tyrnowicze, Piaseczna, Berduny, Koszewicze, Krasiejów, Podhacie, Duboja, Krotów, Pińskie starostwo grodowe mieściło się w wdztwie brzeskoli tewskiem, pow. pińskim. W 1509 r. wedle metryk litew. obejmowało dobra F. , Kleck, DawidówHorodek, Rohaczew i Wiado. Podług spisów podskarbińskich z 1766 r. większą prawie połowę całego powiatu posiadał Michał Ogiński, w woda wileński, i posiadłości jego stanowiły ośm starostw i dóbr narodowych w oddzielnych nomenklaturach, jako to P. z miastem, Chojno, Stytyczów, Kuźeliczyn, Krzywica, Łohiszyn, Kołońsk, Motel, Weleśnica z wszystkiemi miastami i przyległościami, z których Ogiński opłacał kwarty złp. 20, 601 gr. 25, a hyberny złp. 29, 783. Stany Rzpltej, uznając całą ważność wybudowanego przez Ogińskiego kanału, na sejmie z 1768 r. podarowały mu na własność dobra Łohiszyn i wś Myszkowce z przyległościami, dla dokończenia tak użytecznego dla handlu dzieła. Starostami grodowymi pińskimi od 1539 do 1794 r. byli Kurzeniecki Jan h. Bogorya z odmianą 1539, Zbaraski Jerzy Korybut 1548,

Pińsk