meteorologiczna, st. poczt. , dr. żel. i telegr. międzynarodowa. Podług rękopismu Bunt mta Pińska, w pierwszej połowie XVII w. P. liczył około 6000 dm. i z górą 30000 mk. Napady Tatarów, wojny kozackie i szwedzkie, zabiły na długo jego pomyślność, ale od ostatniej wojny szwedzkiej, a więcej jeszcze od otwarcia kanałów Królewskiego i Ogińskiego, podnosić się znowu zaczął. W 1860 r. liczono w nim 8600 mk. , w lat sześć 13060, w 1870 r. 18000, obecnie zaś 22967, t. j. 11847 męż. i 11120 kob. Ludność ta podług stanów tak się rozdziela szlachty dziedzicznej i osobistej 266 męż, i 275 kob. , duchownych prawosławnych 49 męż. i 37 kob. , katolickich 3, kupców i obywateli honorowych 208 męż. i 224 kob. , mieszczan i cechowych 10806 męż. i 10439 kob. , wojsko wych 325 męż. , włościan 190 męż. i 145 kob. Podług religii było prawosławnych 2848 ob. pł. , katolików 1082 ob. pł. , ewangielików 20 ob. pł. , żydów 19017. W 1887 r. urodziło się 318 chłopców i 205 dziewcząt, w tej liczbie 15 nieprawnie narodzonych; zaślubiono 147 par; umarło 185 męż. , 159 kob. Domów w P. liczą 1550 drewnianych i 48 murowanych; sklepów 89 murowanych, 176 drewianych. Pińsk słynął oddawna z błotnistych ulic. Konie się w nich topiły, ludzie często z przepaścistego błota wybrnąć niemogli. Niedawno podniesiouo niektóre ulice gruzem z rozwalin zamku ks. Wiszniowieckich; trzy ulice wybrukowano w części, inne, ważniejsze zwłaszcza, brukować się także mają. Ulic z zaułkami liczy się sześćdziesiąt kilka. Trotoary drewniane, na każdym kroku grożą załamaniem i kalectwem przechodzącym, groźba ta spełniła się już nieraz, niewidać jednak w trotoarach zmiany na lepsze. Ruch ludności, zwłaszcza na wiosnę z otwarciem żeglugi i latem, jest bardzo znaczny. Do obsługi sanitarnej znajdują się w P. dwa szpitale chrześcijańskie i tyleż żydowskich, 8 lekarzy, 2 apteki publiczne i jedna filialna, oraz 2 składy materyałów aptecznych. Nad bezpieczeństwem miasta czuwa straż ogniowa, składająca się z 27 ludzi i 8 koni z potrzebnemi narzędziami. Pińsk jest siedzibą zwykłych urzędów powiatowych, nadto znajduje się tu naczelnik stacyi meteorologicznej, oraz urząd komunikacyi wodnych. Samo położenie P. rozwojowi handlu sprzyja. Żydowski ten gród, ciągnący się brzegiem skanalizowanej rzeki Piny, o 20 wiorst powyżej od połączenia się tej rzeki naprzód z Jasiołdą a potem z Prypecią, leży na skraju ogromnej przestrzeni błot, przerżniętych rzekami Styrem, Strumieniem i innemi; w południowowschod, kierunku ma komunikacyą z Wołyniem. Na zachód do Brześcia, a na północ ku Słonimowi idą dwa sztuczne systemy wodne; kanały Królewski i Ogińskiego. Tym sposobem P. , jako centralny punkt połączenia DnieprowskoBugskie go i Ogińskiego systemów wodnych, ma z jednej strony urodzajny Wołyń i Małorossyą, z drugiej Królestwo polskie i niemiecką granicę i jest głównem miejscem przywozu i eksportu produktów rzeczonych prowincyi. Handel jego do czasu otwarcia dróg żelaznych poleskich był głównie tranzytowy wodny, z tego powodu niektórzy z kupców pińskich mieli własne parochody do przewozu znacznych ciężarów, oraz do holowania bajdaków i berlin naładowanych. W pińskiej przystani ładuje się corocznie od 500 do 670 statków, a ładunek ten cenią dziesięć milionów rs. , jeżeli nie więcej. Pierwszą i najważniejszą gałęź przywozu stanowi sól, potem idą łój, pszenica, żyto, wełna, drzewo, tytuń i t. d. W 1887 r. przywieziono soli 1, 200, 000 pudów, pud po 57 60 kop. , co stanowi 720, 000 rs. ; łoju do 100, 000 pudów, pud ceni się od 4 1 2 do 5 rs. , przeto wartość jego wynosi około 500, 000 rs. ; pszenicy 540, 000 pudów, po rublu, wynosi 540, 000 rub. sr. ; wełny lepszej przeszło za 300, 000 rs. ; żyta 800, 000 pudów, po 60 kop. , uczyni 480, 000 rs. Tytuniu z miasta Nieżyna czernihowskiej gub. sprowadza się w części sanną drogą, a w części bajdakami 200, 000 rs. , pud po 1 rs. 30 kop. ; krupa różnych gatunków, siemie lniane, rzepaki, jęczmień, owies, wyroby metaliczne, miód, wosk, smoła, potaż, żelazo, szkło, narzędzia rolnicze, skóry, w ogóle na 500, 000 rs. rocznie szacować można. Wódki 600, 000 garncy corocznie kupcy pińscy zakupują, garniec po 90 kop. , co czyni 660, 000 rs. Ważnym także artykułem handlu pińskiego jest drzewo towarne, to jest, brusy sosnowe, dębowe i klepka. Wychodzi na to oocznie około 600, 000 rs. Wyjątkowemi przedmiotami przywozu są mydło, tytuń turecki, cygara, mączka cukrowa, cukier, melasa, olej, wełna prosta, szerść, różne wyroby z drzewa, pieńka, len, fajans, porcelana, herbata, kawa i t. d. Niepodobna jednak dokładnie oznaczyć cyfry przywożonych towarów, bo nawet urzędy komunikacyi wodnej, przy pobieraniu podatków, muszą poprzestawać bez kontroli nadeklaracyi kupców, których interesem jest zmniejszać ilość i wartość towarów Cyfry zatem prze; nas podane uważać trzeba za przybliżone. Pod względem wywozu towarów podajemy następujące cyfry żyta 484, 651 pud. , na 291, 990 rs. , licząc po 60 kop. za pud; pszenicy 91, 139 pud. , po 1 rub. pud; makuch 182, 308 pud. , na 76. 569 rs. , po 42 kop. za pud; sukno fabryczne za 49, 422 rs. ; świec stearynowych 4491 pud. , na 49, 143 rs. , po 10 rs. 94 kop. za pud. , różne wyroby leśne na 48, 104 rs. ; tytuń 28, 572 pud. , na 42, 059 rs. , po 1 rs. 30 kop. za pud; mąka gruba, 27, 310 pud. , za 30, 783 rs. , po 1 rs. 12. kop. za pud; soli 38, 865 pud. , na

Pińsk