zmieniał panów swoich tak często, że historya I nawet nie zna imion wszystkich panujących tu książąt. Szczególny powab musiała mieć niegdyś Pińszczyzna, kiedy o nią dobijali się książęta i kiedy synom albo braciom wielkich książąt kijowskich najczęściej się dostawała, ale pamiętać trzeba, że dzielnica ta nie samem tylko ograniczała się Polesiem pińskiem, lecz że należał do niej Mozyrz z piękną swoją okolicą, także Dawidgródek, Dąbrowica, Polesie wołyńskie część powiatów teraźn. łuckiego, kowelskiego i rówieńskiego oraz cały prawie powiat kobryński. Był to czas, ze w każdem prawie mieście panował udzielny książę, który miał własne wojsko i władał ludem swoim samodzielnie, nikomu z czynności swoich nie zdając sprawy, rzadki zaś książę nie zazdrościł sąsiadowi swemu, u którego więcej było posiadłości i większe dostatki. Ztąd między sąsiadami ciągłe były spory, kłótnie i wojny. Pińskoturowscy też książęta wojowali często, to z wielkimi książętami kijowskimi, to z księstwami halickiem, włodzimierskiem, to z Litwą. Ale ta ostatnia już w XII w. przeważny wpływ wywierać zaczęła na sąsiadujące z nią księstwa. Już około 1140 r. książęta litewscy Kukuwojtis i Montwiłł spustoszyli okolice Turowa i Łucka, i chociaż wycieczki te nie miały jeszcze na celu podboju lecz tylko zdobycz i zadowolnienie namiętności wojowania, kazały jednak przewidywać, że się na podboju zakończą. Około 1220 r. ks. nowogródzki Skirmunt, syn panującego na Litwie Mingajły, zbił na głowę o 5 mil od Pińska pod Stoszanami majątek niegdyś jezuitów pińskich, obecnie Korsaków ks. włodzimierskiego i turowskiego Mścisława i dobył Pińska, panującego w nim jednak ks. Jerzego zostawił przy władzy. Około 1240 r. Szejbek, brat Batego, i wódz jego Kojdan, wiele miast a między niemi i P. w perzynę obrócili. Erdziwiłł, syn Montwiłła, ks. litewskiego, rozbił Tatarów, Kojdana zmusił do ucieczki i opanował całe Polesie. Książę pińskoturowski za przysiągł mu posłuszeństwo i tym sposobem został jakby hołdownikiera Litwy. W 1274 r. Pińszczanie z ks. halickim Lwem i innymi książętami ruskimi, posiłkowanymi przez Tatarów, wojowali przeciw Litwie. W XIII w. zaczyna się nowa epoka dla P. Po utworzeniu się nowego w. ks. włodzimierskiego nad Klazmą, wielcy ks. kijowscy utracili dawne swe znaczenie i jednocześnie wpływ ich na losy P. i Turowa zaczął upadać. Kraina ta stała się polem ciągłych walk ks. wołyńskich z litewskimi i przewaga zawsze prawie była po stronie ostatnich. Litwa w tym już czasie faktycznie poczęła władać Polesiem. Tutaj w klasztorze leszczyńskim przedmieście P. Wojsiełko, syn Mendoga, zostawszy chrześcianinem i mnichem, znalazł schronienie przed Towściwiłłem, zabójcą swego ojca. Latopisiec Ipatiewski mówiąc o bitwie Rusi z Litwą nad jez. Nobelskiem o 4 mile od P. , na Zarzeczu, wspomina pod 1262 r. książąt pińskich Teodora, Dawida i Jerzego, którzy po śmierci ojca swego Włodzimierza Iwanowicza panowali w P. Turów w tym czasie miał osobnego księcia. Ale byli to już ostatni niepodlegli książęta pińscy, w 1320 r. bowiem Giedymin, w. ks. litewski, przyłączył P. razem z Kijowem i całym obszarem południowozachodnim Wołyń, Podole, Ukraina do swych posiadłości. Księstwo pińskie jednak, chociaż na odmiennych warunkach jako lenność, nie zaś jak dawniej, allodialna dzielnica istniało jeszcze z górą dwa wieki. Giedymin oddał je we władanie synowi swemu Narymontowi Narymundowi. Narymont zginął 2 lutego 1348 r. w bitwie nad rz. Strawą, a w kilka lat po jego śmierci zaczyna występować kniaź piński Wasil Michałowicz Narymontowicz, niewątpliwie jego wnuk a syn Michała Narymontowicza. O Michale Narymontowiczu głucho w dziejach, kniaź zaś Wasil Michałowicz jest już więcej historyczną osobistością, znane są bowiem pochodzące od niego dokumenty. Kniaź Wasil umarł w końcu XIV w. Następcą i prawdopodobnie synem jego był kniaź Jurij, który w 1398 r. podpisał traktat pokoju Witolda z zakonem dux Jurgen do Pinske. Ten czy inny kniaź Jurij Piński, przezwany Nos, był około 1410 r. namiestnikiem pskowskim z ramienia Witolda. Synem tego kniazia z przydomkiem Nos, mógł być kniaź Aleksander Nos, gorliwy stronnik Swidrygiełły Szwitrigajły. W każdym razie kniaź Aleksander Nos nie panował na księstwie pińskiem, a nawet to ostatnie musiało za panowania w. ks. Zygmunta utracić swą samoistność. Za w. ks. Zygmunta namiestnikiem pińskim był jakiś Andrzej a za Kazimierza, jako w. księcia, takimże namiestnikiem pińskim był kniaź Jurij. Pod panowaniem Kazimierza kniaziowie pińscy powrócili do swej dzielnicy w osobie kniazia Jurja Semenowicza. Musiał on być ostatnim ze swego rodu i po jego śmierci P. spadł na króla, który zwolnił bojarów pińskich od pewnych służebności, nałożonych na ich ojców przez kniazia Jurja Semenowicza. Przywilejem z d. 27 kwietnia 1471 r. P. nadanym został wdowie Semena Olelkowicza, ks. kijowskiego, księżnie Maryi córce Iwana Gasztolda i jej potomstwu. Ci dali początek drugiej linii książąt pińskich z rodu Giedymina. Ks. Marya początkowo władała Pińskiem wspólnie z synem swym kn. Wasilem Semenowiczem zmarłym bezpotomnie w 1455 r. a następnie z córką Aleksandrą Oleną, która w 1498 r. zaślubiła kniazia Fedora Iwanowi

Pińsk