mi i ustawami na zawsze. Stanisław August pozwala 1775 r. , ażeby Fran. z Wielopolskich Myszkowski, marszałek nadw. kor. , zaprowadził jarmarki w wigilią św. Stanisława biskupa i d. 4 października. W tym czasie, przed 1794 r. , rynek murowane ma domy, wszystkie pod arkadami lub szerokiemi wystawami; w środku wytryska wysoko bijąca fontana; napis na marmurowej podstawie świadczy, iż wznieśli ją dziedzice dla wygody mieszkańców. Ciasno i licho zabudowane domy żydowskie, stekiem są nieczystości, ulice zaś podczas słotnej pory trudne do przebycia. Handel różnemi towarami dosyć jest ożywiony, składy zaś win węgierskich wielką mają sławę. Cały obręb miejski murem opasany; pozostałe dwie bramy znacznie są uszkodzone; nad krakowską dochował się z marmuru wykuty Jastrzębiec, herb Myszkowskich. Szkoły około 1720 r. zaprowadzone, stałym funduszem od dziedzica opatrzone, zostają pod opieką akad. krak. Na wysokiej wapiennokamiennej górze stoi okazały murowany zamek; wiszący niegdyś most drewniany łączył przyległą górę, na której znajduje się kształtnej budowy kaplica św. Anny z ciosowego kamienia. Oprócz kościoła z obszernym klasztorem paulinów, są reformaci, na przedmieściu Mirów zwanem, których sprowadził i zbudował im kościół Zygmunt Myszkowski w 1618 r. a klasztor wzniósł Stanisław Myszkowski w 1689 r. Tadeusz Czacki poszukując zabytków aryańskich w okolicach P. , otworzył kilka grobów i znalazł u każdego zmarłego blaszkę kruszcową w ręku, z napisem scio, cui credidi; przy boku zaś butelka szklanna dobrze zatkana, a w niej włożony opis życia. Zamek pińczowski rozebrany został około 1800 r. a klasztor paulinów zniesiony w 1819 r. Opis i widok P. podał Tyg. Illustr. z 1866 r. t. XI, str. 136. Kś. Władysław Siarkowski wydał Materyały do etnografii ludu polskiego z okolic Pińczowa, Kraków 1885. P. par. , dek. pińczowski, 4354 dusz. P. gmina należy do sądu gm. okr. I w Pińczowie, ma 12, 455 mr. obsz. i 2, 986 mk. Z zakładów przemysłowych znajdują się tu 2 młyny wodne Podłęż i Chruścice i łomy kamienia w okolicach miasta, na obszarze dóbr ordynacyi pińczowskiej. W 1885 r. dobra F. składały się z folw. Kopernia, Włochy i Pastarka; miasta P. ; wsi P. , Podmiejski folwark, Pasturka, Kopernia i Włochy. Właścicielem jest Zygmunt hr. Wielopolski margrabia Myszkowski. Rozległość dominialna mr. 1928. Fol. Kopernia gr. or. i ogr. mr. 348, łąk mr. 193, past. mr. 39, nieuż. mr. 27, razem mr. 607; płodozmian 10polo wy. Fol. Pasturka gr. or. i ogr. mr. 155, łąk mr. 83, past. mr. 22, w osadach mr. 19, nieuż. mr. 16, razem mr, 294; płodozmian 9polowy. Fol Włochy gr. or. i ogr. mr. 177, łąk mr. 21, past. mr. 40, lasu mr. 430, w osadach mr. 21, nieuż. mr. 16, razem mr. 705; płodozmian 10polowy. Pod obszarem miasta mr. 93, łąk mr. 81, past. mr. 35, nieuż. mr. 113, razem mr, 322; bud. dominialnych mur. 17, z drzewa 21, las nieurządzony. Miasto P. os. 471, z gr. mr. 443; wś P. os. 16, z gr. mr. 267; wś Pasturka os. 40, z gr. mr. 442; wś Kopernia os. 26, z gr. mr. 466; wś Włochy os. 27, z gr. mr. 339; wś Podmiejski folwark os. 27, z gr. mr. 314. Pińczowski powiat gub. kieleckiej graniczy od północy z pow. jędrzejowskim, na zachód ze stopnickim, na wschód z jędrzejowskim i miechowskim, na południe częścią z pow. miechowskim a w części z Wisłą, stanowiącą tu granicę od Galicyi. Obszar powiatu obejmuje 20, 96 mil kwadr. i stanowi część wyżyny krakowskosandomierskiej, rozpościerającej się na lewym brzegu Wisły jako wielki taras, na którym spiętrzyło się pasmo łysogórskie. Pod względem geologicznym obszar powiatu przedstawia utwory formacyi kredowej i trzeciorzędowej. Przedstawicielem pierwszej jest szary margiel, zwany zwykle opoką a należący do senońskiego piętra formacyi. Leży on w warstwach poziomych, tylko koło Buska występuje w nich pochylenie do 30. Trzeciorzędową formacyą reprezentuje tak zwane górne piętro śródziemne i młodsze od niego piętro sarmackie. Do pierwszego należy ił gliniasty szaroniebieski, leżący bądź na opoce, bądź przedzielony od niej warstwą gipsu, wapień trzeciorzędowy tworzący najwyższe części wzgórz i wreszcie gipsy, które stanowią charakterystyczną cechę obszaru zajętego przez powiat pińczowski. Gipsy te, podobnie jak wapienie tworzą najwyższe warstwy wzgórz i odznaczają się rozmaitością swej budowy. Leżą one w warstwach, z których najniższa, oparta na marglu piaszczystym ma do 7 stóp grubości i składa się z olbrzymich kryształów gipsu w postaci prostopadłych słupów obok siebie poustawianych. Nad nią spoczywa kilka cieńszych warstw zbitej masy gipsowej, poprzerastanej kilkocalowymi kryształkami gipsu. Te wzgórza gipsowe cechują okolice Buska. Poszukiwania soli robione w tej okolicy wykazały znajdowanie się pokładów gipsu krystalicznego w głębokości kilkudziesięciu stóp pod powierzchnią doliny a więc o sto stóp przeszło niżej od warstw występujących we wzgórzach. W tych pokładach około wsi Czarkowy nad Nidą znajduje się siarka. Pod względem układu poziomego jestto wyżyna, którą urozmaicają głęboko wrzynające się doliny rzek Nidy i Szreniawy, piętrzące się na niej wzgórza i splątana sieć drobniejszych zagłębień, wyżłobionych przez wody w połudn. zachodniej części powiatu. Najcharaktery

Pińczów