poboczną strugą rzeki Pasmar, 8 klm. na zach. od Iławki, st. poczt. , tel. i kol. żel. Obszaru 291 ha. Pilzenkrug niem. 1. karczma, pow. rybacki, st. poczt. Drugehnen. 2. P. al. Szwentiszken, wś na prus. Litwie, pow. stołupiański, st. poczt. Mehlkehmen. 3. P. , os. , zwana także Karczmą leśną Waldkrug, na sambijskim półwyspie, nad zatoką, 9 klm. od st. poczt. , tel. i kol. ż. Piławy. 4. P. , folw. , pow. królewieAd. N. cki, st. poczt. Uderwangen. Pilźnionek, wś, pow. pilzneński, na lewym brzegu Wisłoki, tuż przy mieście Pilznie, w stro nie półn. , przy drodze prowadzącej do Zassowa, na wznies. 197 mt. Ma 32 dm. , 153 mk. , 65 męż. i 88 kob. . Na obszarze więk. pos. Ludw. Kozubowskiej, jest 5 dm. i 64 mk. 36 rzym. kat. , a 28 izrael. . Z całego obszaru 496 mr. należy 380 mr. do pos. więk. 312 roli, 25 łąk i ogr. , 16 past, 27 lasu, a 116 do pos. mn. 106 roli, 3 łąk i 7 pastw. . P. należy do par. rzym. kat. w Pilznie. Mac. Pilzno, w dok. Pylszno i Pylsna, mto powiatowe, na lewym brzegu Wisłoki, u ujścia do niej Dołczy, w okolicy podgórskiej i lesistej. Samo mto zajmuje małe wzniesienie 217 mt. npm. , najbliższa okolica stanowi równą dolinę Wisłoki 209 do 212 mt. npm. . Zato ku wschodowi po praw. brzegu Wisłoki i ku połud. wzniesienia sięgają 346 mt. , ku północy zaś rozciąga się sapowata, borami sosnowymi pokryta nizina nadwiślańska, w pow. kolbuszowskim i mieleckim. W skutek obfitości budulca P. , z wyjątkiem rynku, w którym stoją przeważnie piętrowe kamienice, składa się ze schludnych, ogródkami otoczonych dworków drewnianych. Według spisu z 1880 r. było tu 238 dm. i 2128 mk 1010 męż. , 1118 kob. , mianowicie 1574 rz. kat. , 2 gr. kat. , 551 izraelitów i 1 akat. Szematyzm król. Galicyi za 1886 r. podaje rz. kat. 1634 a izrael. 491. P. odl. jest 12 klm. od st. dr. żel. arc. Karola Ludwika w Dębicy a 7 klm. od st. w Czerny. Gościńce łączą mto w kierunku płnd. wsch. z Brzostkiem 14 klm. , półn. wsch. z Dębicą 12 klm. , półn. z Zassowem 19 klm. i półn. zach. z Tarnowem 21 klm. . Mto otaczają na płn. Pilźnionek, na zach. Dolczówka a na płd. Strzegocice. Jest tu c. k. starostwo i połączony z niem oddział budowniczy i podatkowy, sąd powiatowy, rada powiatowa, rada szkolna okręgowa na powiaty pilzneński i ropczycki, urząd podatkowy, poczta i tel. , par. rz. kat. , klasztor ks. karmelitów, szkoła etatowa mieszana czteroklasowa, apteka, kilka sklepów korzennych i bławatnych, lekarz, chirurg i notaryusz. Instytucyą finansową jest wydział okręgowy towarzystwa kredytowego ziemskiego, celom zaś humanitarnym służy fundusz ubogich, posiadający dom murowany, 46 mr. roli i 3821 zł. kapitału. Tym funduszem zawiaduje gmina. Urząd gminny składa się z burmistrza, zastępcy jego, trzech urzędników i chirurga. Stan czynny majątku gminnego wynosi 26134 zł. 54 ct. , bierny 5698 zł. a dochód roczny 7000 zł. Ozdobą mta jest starożytny kościół parafialny, niewiadomej erekcyi, który dawniej był prepozyturą, mającą czterech mansyonarzy, z nich zaś trzech uposażył Wawrzyniec Grucki, 28 lipca 1607 r. a czwartego Primaristę Mikołaj Oborski, administrator biskupstwa krak. , 1680 r. , trzech prebendarzy fundacyi Krzysztofa Kamińskiego, wojskiego sandomierskiego z żoną Jadwigą z Drozdowa, dziedziców wsi Lipiny w 1623 r. , bractwa różańcowe, literackie, utworzone przez mieszczan, archiprezbiteryalne, zatwierdzone 1481 r. przez bisk. krak. Jana Rzeszowskiego, w 1639 przez Jakuba Zadzika i bullą Urbana III z 1642, bractwo św. Anny i osobny kaznodzieja. Za miastem, przy drodze do Strzegocic, stał drewniany kościół a w mieście murowany p. wez. św. Ducha, połączony ze szpitalem, i trzeci murowany kościół augustyanów. Prepozyturę zniesiono w 1800 r. i połączono z urzędem parafialnym, w tymże czasie zniesiono także kościół św. Ducha a klasztor i kościół augustyanów po supresyi tego zakonu w Galicyi, nadał gubernator arcyks. Ferdynand d Este ks. karmelitom w 1841 r. Ten kościół ufundował i wymurował Władysław Jagiełło w 1403 r. , ale uległ w 1474 r, zupełnemu zniszczeniu i dla tego odbudował go wraz z kościołem parafialnym Zygmunt I. Lecz gdy później zgorzał znów klasztor, augustyanie postawili już teraz tylko drewniany dom, w którym przebywali do zniesienia zakonu. Ostatni raz zniszczył ten kościół pożar w 1865 r. , w skutek czego niema w niem żadnych zabytków przeszłości. odnowił go przeor karmelitów ks. Ludwik Zieliński. W 1848 r. wybudowano przy nim murowany klasztor, w którym przebywa teraz trzech zakonników. Parafia należy do dyec. tarnowskiej, dek. pilzneńskiego i obejmuje Pilznionek, Strzegocin, Lipiny, Kozią Wolę, Zajączkowice, Rzędziny, Bielowy i Slotową, z ogólną liczbą 5610 rzym. kat. i 1156 izraelitów. Obszar więk. pos. , gminy miejskiej, ma 31 mr. roli; pos. mn. 567 mr. roli, 26 mr. łąk, 46 mr. pastw. i 5 mr. lasu. P. zdawna stanowiło własność klasztoru w Tyńcu. W przywileju opata Michała, wydanym w Tyńcu w 1328 r. Cod. dypl Małopol, wyd. Piekosiński, str. 211 powiedziano, że zasiągnąwszy rady całego zgromadzenia, pozwolił niejakiemu Ursowi założyć sołtystwo Pilsno, na prawie średzkim, na obszarze wisłockim vislocensi, dając mu dwa łany wolne in funiculo et virga longitudinis et latitudinis iure fran

Pilzenkrug

Pilzenkrug

Pilźnionek

Pilzno