W kościele paraf. Jest nagrobek położony w 1555 r. przez Stanisława i Katarzynę Pileckich córce Katarzynie. Dobra pileckie przechodzą w końcu XVI w. do Padniewskich. Według wizytacyi kościelnej Radziwiła, bisk. krak. , jest właścicielem P. w 1599 r. Wojciech Padniewski, ssta oświęcimski. Od niego zapewne nabywa P. Zbaraski Jerzy, magnat z Rusi, który piastując godność kasztelana krakowskiego, uważał za potrzebno zespolić się z Małopolską i jej rodami przez nabycie stałej siedziby. Po śmierci Zbaraskiego 1632 roku, nabył P. Stanisław Warszycki, kasztelan krakowski. Zniszczona w czasie wojen szwedzkich P. przeszła w XVIII w. w ręce Wesslów. Marya Józefa Sobieska z domu Wessel, wdowa po Jakubie, sprzedała P. synowcowi swemu Teodorowi Wesslowi, generałowi i podskarbiemu w. koronnemu. Następnie dobra należały do Skorupków, fabrykanta Moesa i wreszcie do Leona Epsteina. Koleje osady samej nie przedstawiają nic godnego uwagi. Nie posiadała ona warunków samoistnege rozwoju, żyła życiem zamku. Data założenia miasta nieznana. Według regestrów pobor. z 1581 r. , było tu 4 szewców, 3 tkaczów, 2 kowali, 1 ślusarz, 2 krawców, 2 kuśnierzy, 2 rzeźników, 3 piekarzy, 1 bednarz, 0 komorników, 1 piła, 1 koło stempne, 8 kół zakupnych, 4 koła doroczne, 1 1 2 łana roli miejskiej. Suma poboru wynosiła 54 fl. 24 gr. , w tem 32 zł. szosu Pawiński, Małop. 160. Według wizytacyi Radziwiłła było poprzednio przy kościele par. 4 wikarych i bra ctwo kapłanów. W 1599 r. były tylko opu stoszałe domy i ogródki wikarych, bractwo literackie i szpital dla ubogich Bukowski, Histor. reformacyi, I, 664. Kościół parafialny prawdopodobnie wzniesiony i uposażony przez Pileckich za czasów ich świetności w XIV w. , podupadł w XVI wieku i dopiero podnieśli go Padniewscy, Wspomniany już Wojciech wzniósł w 1601 r. kaplicę przy kościele a Stanisław Padniewski w 1612 r. ufundował przy kościele kolegiatę, osadzając kanoników regularnych. Fundacya ta trwała do 1819 r. Zbaraski Jerzy zbudował przy szpitalu kaplicę p. w. św. Jerzego i szpital uposażył. Marya Józefa Sobieska założyła w 1739 r. na obszarze przyległej wsi Biskupice klasztor reformatów, z kościołom ukończonym w 1746 r. Z pamiątek przeszłości, prócz owej starożytnej chrzcielnicy, przechowały się w kościele paraf. grobowce Katarzyny Pileckiej, Mikołaja i Agnieszki Padniewskich, Anny Warszyckiej 1683 i kilka innych. W zakrystyi znajdują się sprzęty i aparaty z daru Jana III. W kościele reformatów spoczywają zwłoki Teodora Wessla. Zamek pilecki, odbudowany w 1610 r. przez Stan. Padniewskiego, zniszczony przez Szwedów w 1655 r. , przekształcony, został na pałac przez Teodora Wessla. Do podniesienia P. w bieżącym stuleciu przyczynił się głównie nowy jej nabywca przemysłowiec Moes, który za przykładem Steinkellera uczynił z cichej osady ognisko przemysłowe. W przyległej osadzie Sławniów wystawił on wielką fabrykę sukna i kortów, w drugiej osadzie, Werbka zwanej, wielką papiernię, która w 1862 r. zatrudniała 300 robot. i produkowała za 873, 000 złp. Zamek opuszczony odbudował i uczynił mieszkalnym. Pożary w 1876 i 1878 r. , w którym spłonęła fabryka sukna, zadały ciężką klęskę osadzie, która oprócz tego postradawszy stanowisko miasta, utraciła urząd miejski i sąd pokoju, jakie tu się mieściły. Ostatni nabywca p. Leon Epstein odnowił i upiększył z wielkiem nakładem i staraniem pałac; urządził na nowo park i ogrody z oranżeryami. Opis i widoki P. podał Tyg. Illustr. z 1870 r. t. I, str. 6, 16, 28. P. par. , dek. olkuski, ma 5398 dusz. P. gm. , należy do sądu gm. okr. III, ma 14582 mr. obszaru i 9200 mk. Dobra P. składały się w 1870 r. z fol. Bergerówka, Gulzów, Owczarnia, Werbka, Dobra, Nowosiłki, Czarny Las, Szamoszyce, Biskupice, Sławniów, Mokrus, Kocikowa i Zarzecze; rozl. ogólna mr. 3745 gr. or. i ogr. mr. 2024, łąk mr. 154, pastwisk mr. 52, wody mr. 38, lasu mr. 1299, nieuż. mr. 178; bud. mur. 60, z drzewa 40; płodozmian 7, 8 i 10 polowy; las urządzony; wody stanowią stawy. W skład dóbr wchodziły dawniej wś Dobra os. 60, z gr. mr. 558; wś Werbka os. 70, z gr. mr. 464; wś Szamoszyce os. 6, z gr. mr. 163; wś Biskupice os. 30, z gr. mr. 332; wś Sławniów os. 60, z gr. mr. 1065; wś Mokrus os. 33, z gr. mr. 649; wś Kocikowo os. 41, z gr. mr. 498; wś Wola Kocikowska os. 54, z gr. mr. 142; wś Zarzecze os. 12, z gr. mr. 108; wś Cisowa os. 21, z gr. mr. 312. 2. P. , wś nad Pilicą, pow. grójecki, gm. Konary, par. Ostrołęka. Leży na krawędzi wyniosłego lewego brzegu doliny Pilicy, przy drodze bitej między Warką a Mniszewem, odl. 25 w. od Grójca, ma 202 mk. W 1827 roku było 23 domy, 187 mieszkańców, W 1885 r. fol. P. rozl. mr. 680 gr. or. i ogr. mr. 442, łąk mr. 46, pastw. mr. 49, lasu mr. 66; w osadach wieczystoczynszowych 33, nieuż. mr. 44; bud. mur. 9, z drzewa 18; płodozmian 11 polowy; las nieurządzony, wiatrak. Wś P. os. 20, z gr. mr. 69. Wieś ta była w zeszłym wieku własnością Moszyńskich a następnie nabytą została przez ks. Maryą Wirtemberską, która zachwycając się w przejazdach do Puław trakt szedł na Pilicę i Rożniszew malowniczem położeniem tej miejscowości, urządziła tu sobie siedzibę. Ona to zbudowała piękny kościołek, do którego użyto

Pilica