w pow. kossowskim, gro. Wierzbowiec, wznies. 425 mt. Perejampol, mylnie Petyjampol, wś, nad rz. Temną, dopł. Taszliczki, pow. hajsyński, okr. pol. i par. Tarnówka, gm. Chaszczewata, ma 187 dm. i cerkiew. Należała do hr. Jarosła wa Potockiego. X. M. O. Perejasław, w dok. Perejaslawle, Perejasłowle, Pereasław, Peryasław, mto pow. gub. połtawskiej, przy ujściu rki Iltycy al. Ałty do Trubieży, w pobliżu ujścia ostatniej do Dniepru, o 264 w. od Połtawy, ma 10835 mk. , 14 cerkwi, szkołę powiat. i duchowną, zakłady dobroczynne; st. poczt. Prowadzi wielki handel zbożem, posiada 11 fabryk, z których ważniejsze świec stearynowych, tytuniu i łoju; cztery jarmarki doroczne. Starożytne, wspominane w latopisach ruskich od 907 roku, od 1054 roku, stolica udzielnych książąt z rodu Jarosława, w. ks. kijowskiego; w 1239 r. zniszczone przez Tatarów, potem własność Litwy i Polski. Jeszcze przed królem Stefanem, ks. Ostrogski, wwda kijowski, ogłosiwszy dla przychodniów swobody, począł miasto z gruzów podnosić. Następnie starostwo. Podług lustracyi odbytej 1615 16 r. , pod przewodnictwem kasztelana kamienieckiego Humieckiego Było w tem mieście domów miejskich posłusznych Nr. 300, z których podatków nie dają żadnych, prócz służby wojennej, którą każdy z nich konno z orężem przy panu staroście swym albo namiestniku jego odprawować powinien. Inszych pożytków miasto to nie czyni, prócz arendy, do której należą karczmy, myta, skopne, młyny prócz trzeciej miary młynarskiej; co wszystko przez arendę czyni na rok fl. 1500. Wsi żadnych do starostwa tego nie masz, prócz futorów miejskich, których więcej zasieli kozacy, gdyż ich jest w liczbie więcej, aniżeli poddanych posłusznych, jednakże mają też i mieszczanie w nich części swe, ale z nich nie powinni nic prócz służby wojennej. Summa prowentu miasta tego czyni fl. 1500. Do sstwa należą mka Berezan, Jahotyn oraz słobody do tych miast i sstwa należące mka Gielmazów. Byków, Jabłonów pomijamy opis powinności każdego z nich. Summa prowentu sstwa tego fi. 1650. A wytrąciwszy na urząd podstarości ego, na czeladź zamkową, więc na prochy, ołowy, straż, szpiegi, bez których starostwo to jak o ukrainne być nie może fl. 550, zostaje fl. 1100. Przychodzi od tego fl. 220 Podług lustracyi z 1622 odbytej przez kasztelana bracławskiego Charlęskiego, , Powinnni mieszczanie na każdą ekspedycyą 200 koni pod swą chorągwią wyprawić i straż ustawiczną mieć. Arenda. Do tej arendy jest młynów Nr. 6, w których kamieni mącznych Nr. 18, foluszow Nr. 4, tak w Pereasławiu, jak w Jahotynie, w Ilmazowie, które czynią z gorzałką i karczmami na rok fl. 1000. Przy tem starostwie wsi albo futorów Nr. 25 wyliczone. W tych wsiach pomienionych jest poddanych posłusznych Nr. 280, ci żadnej powinności ani czynszów nie dają, tylko stacyą podstarościemu na wychowanie składają; między tymi poddanymi w siołach mieszkają kozacy, którzy gruntów i wszelakich pożytków zażywają, z których żadnego pożytku i posłuszeństwa niemasz, jest ich więcej niż tysiąc. Suma prowentu fl. 2000. Z której wytrąciwszy na podstarościego ratione jurgieltu fi. 800, restat in summa fl. 1700. Z tej przychodzi kwarty fl. 340. Podług lustracyi z 1686 r. posesorem sstwa był Łukasz Żółkiewski, sta kałuski, chmielnicki i t. d synowiec hetmana. Stwo czyniło prowentu 3400 fl. Podczas lustracyi, mieszczanie przedstawili obiatę w grodzie kijowskim 1621 r. uczynioną, na nadane sobie prawo magdeburskie, oraz przywilej króla Stefana z 1585 r. na trzy jarmarki doroczne na św. Semen, we cztery niedziele po Wielkiejnocy oraz na Wodochrzesyny, t. j. Bohojawlenie, ruskich świąt. Każdy z nich po dwie niedziele ma trwać i każdemu wolno go będzie odprawować. Także targi dwa wolne w tydzień, jeden w poniedziałek a drugi w piątek, z tą jednak kondycyą, aby cło zagraniczne od wszelkich kupi i towarów swoich płacili. Tymże przywilejem pozwala mieszczanom tego miasta miodów, piw i innych wszelkich napojów okrom samej gorzałki i rzeczy w domach ku żywności potrzebne, dzierżyć, szynkować i dobrowolnie wszelkiemi towarami handlować, komory kupieckie, sukiennice i jatki chlebne, mięsne, rybne i insze porządki mieć i odprawować z czego armatę miejską, proch, ołów, budowanie baszt oprawiać, także ratusz, ważnice, łaźnie, woskobójnię, słodownią, oznice pobudować i onych zażywać. Pomierszczyzmy miodowej, od każdego wiaderka miodu, także od kłody, miary kijowskiej, zbóż wszelakich po dwa pieniądze białe wójt pereasławski brać ma, browary też, słodownie, oznice na miejscach bezpiecznych, gdzie wójt ukaże im, wolne są, które będą pobudowane do zażywania ich, do których żydzi wtrącać się i zażywać ich nie mają. Nadto król rozkazywać raczy w tymże przywileju, aby żaden żyd arendą onych nietrzymał i żadnemi pretekstami nie trapił, gruntów ich wiejskich, folwarkmi i paszami wołów i koni swoich, także pasiekami własnemi, sianożęciami, stawkami nie zajmował, jako w sobie szerzej ten przywilej obmawia. Do którego prawa magdeburskiego z pewnemi jednak kondycyami żydzi są przypuszczeni ob. Jabłonowski, lustracye królewszczyzn, str. 106, 132 i 214. Starosta pereasławski Łukasz Żółkiewski fundował w 1635 r. w P. , misyą lub co najwięcej mm Perejampol Perejampol Perejasław