Pażełwa, ob. Pozelwa. Pażusie, wś włośc. nad jez. t. n. , pow. wileński, w 2 okr. pol. , gm. Szyrwinty, okr. wiejski Rubikańce, o 12 w. od gminy a 61 w. od Wilna, 10 dm. i 128 mk. katol 40 dusz rewiz. ; należy do dóbr skar. Szeszole. Pąchały, pustkowie i os. młyn, nad rz. Lizwartą, pow, częstochowski, gm. Kuźniczka, par. Danków, odl. 28 w. na płn. zach. od Częstochowy, przy szosie do Wielunia. Jest tu 1 dm. , 6 mk. , 51 mr. ziemi. W 1827 r. było 4 dm. , 30 mk. Pąchów, w dok. Fachowo, wś, kolonie i os, młyn, pow. koniński, gm. Wysokie, par. Kramsk, odl. 26 w. gm. na wśch. północ od Konina, od rz. Warty 10 w. ; powierzchni 1660 mr. Ludności mieszanej polskoniemieckiej 521 dusz. Grunt żytni; mieszkańcy, oprócz rolnictwa, trudnią się na wiosnę spławem drzewa. Istnieje tu szko ła ewangielicka kantorat, tudzież ewangielicki dom modlitwy. Są tu bogate pokłady torfu, dobywanego na miejscową potrzebę i na sprzedaż. Kolonia ta powstała z ziemi do dóbr Wysokie należących. Przy uwłaszczeniu włościan z obszaru dawnego folwarku pozo stało tylko 11 mr. Według Lib. Ben. Łask, I, 223 wś P. dawała z łanów kmiecych i folwarcznych dziesięcinę pleban. w Kramsku. Podług reg. pobor. pow konińskiego z. 1579 r. wś Pachowe, w par. Kramsko, należała w części do Jana Bieliczkiego 1 2 łan. , 2 zagr, bez roli, zaś Stanisław Bieliczki miał 1 2 łan. 2 zagr. bez roli, 3 komorn, bez bydła Pawiński Wielkop. , I, 232. Br. CK Pąchowskie Holendry al. Pucheńskie Holendry na mapie Chrzanowskiego al. Punkowo, niem. Punkow, holendry, pow. międzyrzecki, o 7 klm. na płn. wsch. od Trzciela; par. Pszczew, poczta w Lewicach, st. dr. żel. w Zbąszyniu o 18 klm. Mają 40 dm. , 331 mk. 263 katol. i 68 prot. . Należały niegdyś do biskupów poznańskich. Pączany, ob. Ponczany. Pączek 1 przysiołek Gorzyc, pow. tarnowski. 2. P. , przysiołek Dąbrowy, w pow. tarnobrzeskim. Pączewo, niem. Fonschau al. Ponczau, wś włośc. na Kociewiu, w pow. starogardzkim z kat. kośc. paraf. i st. p. , nad bitym traktem z Skurczą do Starogardu. Odl, 2 mile od Starogardu. W 1875 r. 111 dm. , 220 dymów, 937 mk; w 1868 r. 964 mk. , 933 kat. , 23 ew. i 8 żydów, 35 gburskich posiadeł i 75 zagród; 4118, 43 mr. obszaru. Włościanie mieszkają po większej części na wybudowaniach; trudnią się rolnictwem i rzemiosłami. We wsi znajduje się szkoła kat. o 3 klasach; dawniej była tu fabryka serów. Za wsią stoi wiatrak. Tutejszy kości p. w. Narodz. N. M. P. jest patronatu rządowego. Przy nim istnieje bractwo do Opatrzn. Boskiej, założone r. 1792, drugie bractwo Trzeźwości i szpital. Do par. należy oprócz P. tylko jeszcze Wolental; dawniej był tam kośc. filialny, stanowiący dziś osobną. parafią. W 1885 r. było 1426 dusz. Tutejsza parafia należy do dek. gniewskiego. Proboszczami bywali w 1667 r. Jan Babecki, zarazem prob. w Piasecznie; przed r. 1706 Andrzej Kitowski, który tu wystawił własnym kosztem szpital dla 4 ubogich; r. 1706 Michał Oczyński; 1714 Łęski, dziekan starogardzki 1730 Ustarbowski, 1740 Jan Gręza ob. Borek, Echo sepulcharlis, str. 456; wś 1848 r. Richter, 1864 Schlueter, 1872 Kunert. Około r. 1583 był kośc. tutejszy w ręku inowierców ob. Wizyt. Rozdrażewskiego, str. 61. Do prob. należą 4 włóki, do kościoła 1, za którą dzierżawa wynosi 670 mrk. Kościół stoi w środku wsi, na wzgórzu, tuż przy żwirówce. Jest on z cegły i kamieni w formie krzyża zbudowany; główna nawa pochodzi z XIV w. ; sufit jest z drzewa; poboczne ramiona, raczej kaplice, zostały dopiero r. 1702 przybudowane. Do zachodniej ściany głównej nawy przylega ciężka kwadratowa wieża o 4 piętrach. Powiadają, że ją wystawił jakiś włościanin własnym kosztem, za co go król Jan Kazimierz wyniósł do stanu szlacheckiego. W niej wiszą trzy dzwony; na największym jest napis Anno 1624, Da pacem Domine in diebus nostris. Divino auxilio fudit me Gerhard Benningó Gedani; na najmniejszym zaś Anno 1624 G. B. ob. Die Bau und Kunstdenkmaeler des kr. Stargard, 1885, str. 233 gdzie podano plan i widok kościoła pączewskiego. Jedna część wsi tutejszej leży na wzgórzu Dybowie zwanem, druga nieco niżej; przez środek wsi ciągnie się parów aż do Węgiermucy, tworzącej granicę między P. i Grabowem. Wzdłuż tej rzeki rozpościerają się żyzne łąki, , Staremi jeziorami zwane, bo tam dawniej były jeziora, które później spuszczone i osuszone zostały. Nad granicą bobowską wznosi się pagórek szubienicą zwany. Na północ od P. jest niedaleko szosy źródło, , księżym zdrojem nazwane. Z historyi P. mało szczegółów przytoczyć możemy. W dok. napotykamy tę osadę po raz pierwszy w r. 1352, gdzie jest wymieniona jako wś graniczna Wysoki. W wojnie 13 letniej zostało P. zniszczone i dopiero po dłuższym czasie znów odbudowane. W 1433 zaszła między P. a Czarnymlasem potyczka między Krzyżakami a Husytami. Za czasów Rpltej należało P. do sstwa gniewskiego. R. 1673 dostało nowy przywilej. Ks. Fr. Pączkowizna, fol. , pow. łomżyński, gm. i par. Szczepankowo. W 1827 r. było 2 dm. , U mk. Pączkowo, wś i fol. nad rz. Mławka. pow. sierpecki, gm. Stawiszyn, par. Szreńsk, odl.

Pażełwa

Pąchały

Pąchów

Pąchowskie

Pączany

Pączek

Pączewo

Pączkowizna

Pączkowo