heim Bassenheim, komtura elbląskiego 1384 1396. W prowincyi nadreńskiej istnieje wś Bassenheim. W 1412 r. nadał, Henryk z Pławna w. mistrz Janowi Pacołtowi, sołtysowi pasymskiemu, 30 włók w Kamalwen na prawie chełm. , z czego powstała dzisiejsza wś Grzegrzółki Kukuckswalde, która jeszcze r. 1785 należała do miasta. W 1429 r. zapisał Konrad v. Baldersheim miastu młyn tuż pod miastem za roczny czynsz. Budowa kościoła, wówczas najpiękniejszego z okolicznych, zakończoną została r. 1391. Był przy nim pleban i wikary; pierwszym był r. 1481 Szczepan Herder, drugim r. 1485 Adalbertus Lem chen. Własnością kościoła były 4 włoki. W wojnie r. 1414 wpadło miasto, w skutek zdrady, w ręce nieprzyjaciół zakonu, ale tylko na krótki czas. W 1440 r. przystało miasto do tak zw. związku pruskiego; posłami jego byli r. 1451 na sejmiku w Elblągu Henryk Popelaw i Michał Kogeler. Z całym związkiem i P. poddał się w 1454 r. królowi polskiemu i pozostał mu wierny, choć od żołnierzy zakonu ciężkie poniósł szkody. W 1459 r. zaczął komtur zakonu Wilh. v. Helfenstein układy z burmistrzem miasta o poddanie tegoż. Mieszczanie oświadczyli gotowość swoją i żądali dostatecznej załogi; gdy jednak dowódzca żołnierzy Jerzy v. Loben Loebell z Wartemborka przybył z licznem wojskiem, wpuścili go wprawdzie mieszczanie z częścią wojska, ale zamknęli za nim bramy i wszystkich w pień wycięli, z wyjątkiem samego wodza i 24 żołnierzy. Reszta wojska, przed miastem jeszcze się znajdująca, także została rozbitą, a Jerzy v. Schlieben, przybywszy z Olsztyna w pomoc Lobenowi, został odparty Grunenberg, Gesch. d. Kr. Allenstein, pg. 33. Dopiero po zawarciu pokoju r. 1466 powrócił P. pod panowanie zakonu. Nastały teraz czasy spokojniejsze; w P. rozwinęła się fabrykacya sukna, konkurencya jednak sąsiedniego Szczytna i szlachty okolicznej, która samowolnie na swych dobrach targi urządziła, podatki, kontrybucye i wielki pożar sprawiły, że miasto do dobrobytu dojść nie mogło. Pierwszym duchownym po reformacyi był według Arnoldta Presbyterologie pewien Martinus, drugim dr. Andreas Samuel 1549, z Polski, dawniej mnich dominikanin. W 1668 r, przybył do P. jako kaznodzieja Jan Stefani a Silnice Loganowski ur. 1625, był przeorem opactwa szczyrzyckiego w Krakowskiem, potem notar. apostoł, i praepositus w Ludzimierzu, został 1666 ewangielikiem, którego jednak księża katoliccy na Warmii tak prześladowali, że już r. 1669 miasto opuścił Arnoldt, Presbyterologie. W 1602 r. liczyło miasto pomiędzy mieszkańcami więcej jeszcze Niemców aniżeli Polaków. Podczas wojny szwedzkiej 1654 60 ucierpiał wiele; mia nowicie w grudniu r. 1656 pojawili się Tata rzy przed miastem. Pierwszy szturm wpra wdzie mieszczanie szczęśliwie odbili, wkrótce jednak wtargnęli Tatarzy d. 19 grudnia do miasta, które spustoszywszy, spalili. Kościół tylko ocalał. Mieszkańcy po części wyginęli, po części poszli w niewolę. Późniejszy histo ryk Krzysztof Hartknoch przez rektora szko ły z okna domu szkolnego na dół spuszczony, ratował się ucieczką przez słabo jeszcze za marznięte jezioro; matka jego ciężko została zranioną, brata i siostrę zabrali Tatarzy w nie wolę. Mimo tych klęsk i strat w P. 1698 r. po siadał 140 dm. Stosunki narodowości we zmie niły się na korzyść Polaków; w 1667 r, uwa żał pastor Metner za potrzebne powiększyć liczbę polskich kazań. W 1785 r. było 170 dymów i około 900 mk. Liczba włók miej skich wynosiła 116. Podczas wojny r. 1806 sta ło w P. z kolei wojsko francuskie i rossyjskie, które na polu pasymskiem pułk francuskich dragonów w pień wycięło 1807; kontrybucye płacone Francuzom wynosiły razem 1103 talarów. W 1812 r. znów kwaterowało tu wojsko francuskie. W następnych latach znaj dowało się miasto, z powodu ciężkich czasów i braku pieniędzy, w bardzo smutnem położeniu; handel i przemysł prawie zupełnie ustały. Ceny produktów były nader niskie; w 1825 r. korzec pszenicy kosztował 25 trojaków, żyta 12 trojaków, owsa 8 trojaków, funt masła 3 trojaki, funt wołowiny 8 fen. Nadto wybuchła w październiku 1831 r. cholera i zmniejszyła liczbę mieszkańców z 1217 na 1069. W 1868 wielki pożar zniszczył prawie całe miasto. W tym samym roku został założony kościół katolicki ad S. Cor Jesu. Dnia 4 sierpnia 1886 r, obchodziło miasto uroczyście jubileusz pięćsetletniego istnienia. W Jabłonce o 2 mile od P. urodził się Krzysztof Hartknoch 1644, którego ojciec w tym samym roku został ka znodzieją w P. i tam umarł jako pleban r. 1657. Hartknoch był po odbytych studyach nauczycielem domowym w Kownie i rektorem przy szkole ewangielickiej w Wilnie przez 1 Yg roku; r. 1677 został profesorem przy gi mnazyum w Toruniu. Z P. pochodził Książek, nauczyciel gimnazyalny w Ełku r. 1812, który się był wykształcił u Pestalozziego w Yverdun. Niedaleko od miasta, nad jez. Kałwa, leży góra, gdzie w czasach pogańskich staropruskich składano ofiary bogom, o czem świadczą starożytności tam wykopane i znaj dujące się w muzeum Prussia w Królewcu. Że cała okolica już w staropruskich czasach była zaludniona, tego dowodzą obszerne cmen tarzyska pod Leleszkami, Tylkowem i Friederikenhain. J. K. Sem. Pasyncza Biesiada, uroczysko w Kijowie,

Pasyncza

Pasyncza