wś, odl. o 11 w. od Ciechanowa, ma 3 dm. , 38 mk. , 89 mr. W 1781 r. było 36 mk. P. Króle, wś, odl. 13 w. od Ciechanowa, ma 7 dm. , 93 mk. , 326 mr. obszaru. P. Rzyski fol. , pow. ciechanowski, gm. Gołymin, par. Pałuki, odl. o 11 w. od Ciechanowa, 2 dm. , 22 mk. 119 mr. obszaru. W 1781 r. nie istniał jeszcze. P. Szwelice, wś drobnej szlachty, odl. o 10 w. od Ciechanowa, ma 6 dm. , 61 mk, , 226 mr. W tem jeden większy fol. ma 116 mr. P. Wielkie, wś i fol. , odl. o 11 w. od Ciechanowa, ma 11 dm. , 110 mk. ; fol P. rozl. mr. 392 gr. or. i ogr. mr. 374, łąk mr. 2, pastw. mr. 2, nieuż. mr. 14; bud. mur. 2, z drzewa 8; płodozmian 8 i 10polowy; wiatrak. Wś P. Wielkie os. 18, z gr. mr. 68. 2. P. Szlachta i P. Włościańskie, dwie wsie, pow. mazowiecki, gm. Stelmachowo, par. Tykocin. W 1827 r. P. Szlachta ma 10 dm. , 50 mk. , a P. Włościańskie 24 dm. , 164 mk. Wś ta leży w dawnej ziemi bielskiej, wspominana w dokumentach z 1449 r. Br. Ch. Pajęczno, w dok. Payaczno, os miejska, fol. , majorat i leśnictwo rządowe, pow, noworadomski, gm. i par. Pajęczno. Leży śród równiny, nad rzeczką, dopływem Warty, prawie na połowie drogi z Radomska do Wielunia, pomiędzy Brzeźnicą a Działoszynem, z którym je łączy droga bita, odl. 28 w, od Radomska, 8 w. od Działoszyna, st. p. w Brzeźnicy. Posiada kościół par. murowany, sąd gra. okr. I, urząd gminny, szkołę początkową, 207 dm. , 2326 ink. , 1995 mr. ziemi należącej do mieszczan. Ludność trudni się przeważnie rolnictwem. Odbywa tu się 12 jarmarków w ciągu roku. W 1827 r. było tu 178 dm. , 1215 mk. ; w 1860 r. było 195 dm. i 2057 mk. 793 żydów. Są tu pokłady kamienia wapiennego, użytkowane przez mieszkańców. P. jest starożytną osadą, pierwotnie wsią a następnie miastem królewskim. Musiał tu zdawna istnieć dworzec królewski, jak o tem wnosić można zarówno z założonego tu folwarku królewskiego jak i z datowanego w Pajęcznie dokumentu Kod. dypl. Mucz. i Rzysz. , I, 88, którym Leszek Czarny w 1265 r. nadaje 42 łanów lasu, Brzeźnicą zwanego, niejakiemu Martinowi i Przybysławowi, dla założenia wsi na prawie niemieckim dziś wieś Stara Brzeźnica, pod osadą Brzeźnicą, niedaleko Pajęczna, Trądycya zapisana już w kronice Kromera, przypisuje fundacyą kościoła Piotrowi Duninowi w 1140 roku. Wprawdzie kościół w Pajęcznie był drewnianym aż do 1753 r. , w którym staraniem ks. Dziurkiewicza, plebana, stanął dzisiejszy murowany, jednakże istniała tu murowana kaplica, która mogła hyc owym pierwotnym kościołkiem duninowskim. Kościół jest pod wezwaniem św. Leonarda. Prawo patronatu posiadała akademia krakowska. Według Lib. Ben. Łask. I, 529 proboszczem w początku XVI w. był Marcin z Wolborza, profesor a w 1509 r. dziekan wydziału filozoficznego. Uposażenie proboszcza składało się z łanów roli, łąk, trzech sadzawek i dziesięcin. Łany miejskie zamiast dziesięciny dawały stale po 6 korcy żyta, jęczmienia lub owsa i kolędę po groszu i pół grosza z domu. Osada miejska była zawsze małoludną i ubogą. Według re gestr. pobor, w 1552 r. płaci P. szosu 4 zł. 24 gr. Piotrków 80, Radomsk 64 flor. W 1562 r. 10 rzemieślników mieszkających w P. płacą 14 zł, 12 gr. Pawiński, Wielkop. II, 271, 309. W P. pochowany został Mar cin Bielski, przemieszkujący w odległej o pół mili Biały. Konstytucyą sejmową nadano w 1717 r. P. wraz ze starostwem brzeźnickim ks. paulinom w Częstochowie na utrzymywa nie w dobrym stanie warowni. Kiedy twier dza w obecnem stuleciu została zniesioną, do bra te stały się ponownie własnością rządową. W 1810 r. wielki pożar zniszczył miasto i uszkodził kościół, który w 1823 r. został od nowiony i doprowadzony do porządku. Pożar ten wraz z aktami kościelnymi zniszczył też i grobowce Bielskich. Dobra P. , przeszedłszy na własność rządu, tworzyły tak zwaną eko nomią, z której w 1837 r. ukazem cesarskim wydzielono klucz Kiełczygłów i nadano na prawach majoratu generałowi Neselrode, po którym przeszedł na szambelana Muchanowa, ożenionego z córką tegoż generała. Następnie drugą połowę ekonomii, złożoną z fol. Barany i Pajęczno i os. leśnych Siedlec i Zajączki, ogólnego obszaru 1718 mr. , otrzymał generał Giecewicz. Własnością rządową pozostało tyl ko leśnictwo obejmujące 3600 mr. lasu i w 4 osadach 112 mr. roli. Obszar należący do probostwa P. poduchowne rozdany włościanom, ma 181 mr. P. par. , dek. noworadomski, 4192 dusz. P. gmina, należy do sądu gm. okr. I w miejscu, st. poczt. w Brzeźnicy, ma 1380 mr, obszaru i 4794 mk. Br. Ch. Pajki, rzeczka bierze początek w pow. maryampolskim pod Pajkiszkami, o kilka wiorst na zachód Maryampola, płynąc w kierunku zachodniopółnocnym, wchodzi w pow. wyłkowyski, płynie przez Pajki i pod Rudą wpada z praw. brzegu do Rowsi. Długa przeszło 8 wiorst. J. Bliz. Pąjki, wś, pow. przasnyski, gm. Krzynowłoga Mała, par. Krzynowłoga Wielka, odl. o 16 w. od Przasnysza, ma 13 dm. , 88 mk. , 329 mr. obszaru. Fol. P. z przyległ. Kamionka, od dzielony został w 1871 r. od dóbr Krzynowło ga Mała. Pajki, wś, pow. wyłkowyski, gm. i par. Giże, odl. 8 w. od Wyłkowyszek; ma 2 dm. , 17 mk. , 106 mr. obszaru. Wchodziła w skład dóbr Giże. Pajki, wś, pow. rossieński, par. taurogowska.

Pajęczno

Pajki