jeziorem t. n. , pow. nowoaleksandrowski, gm. i par. Antuzowo, o 20 w. od Nowoaleksandrowska, z kośc. fil. Podwyższenia ś. Krzyża, wzniesionym z drzewa w 1817 r. przez obywatelkę Kamińska. W 1859 r. było tu 6 dm. i 68 mk. Obecnie jest 767 dzies. ziemi dworskiej. Własność niegdyś ks. Giedrojciów, później Kamińskich, dziś Władysława i Alfonsa Kiełpszów. 2. O. , dobra, tamże, własność Magnuszewskich, 478 dzies. ziemi dworskiej. 3. O. , dwór, tamże, własność Feliksa i Florentyny Giedrojciów, 53 dzies. 4. O. , dwór, tamże, własność Wacława Giedrojcia, 140 dz. 5. O. , dwór, tamże, własność Makowskiego, 320 dzies. 6. O. , tamże, własność hr. Platera. 7. O. , tamże. własność Miłaszewiczów. Owilka, rzeczka w pow. nowoaleksandrowskim i gub. kurlandzkiej, wypływa z jeziora Osyda i uchodzi do Dźwiny Zachodniej. Owili 1. własność ziemska w pow. borysowskim, należy do Korbutów i ma 7 1 4 włók obszaru. 2. O. , fol. , pow. bobrujski, od 1847 r. własność Szulakowskich, ma około 30 1 4 włók. A. Jel. Owińska al. Łowińska, niem. Owinsk, wś i dobra, pow. poznański, o 15 klm. na płn. od Poznania, na praw. brzegu Warty, przy ujściu strugi Owińskiej, w okolicy wzgórzystej i lesistej. Okolica O. od Bolechowa do Kicina i samo O. wznoszą się 68, 05 mt. , 70, 6 mt. , do 80, 5 mt. npm. Ma 49 dm. , 849 mk. 528 kat. , 304 prot. i 17 żyd. ; obszaru łącznie z fol. Annahof, Heinrichsfelde i Miękowa, 2957, 53 ha, t. j. 1461, 05 roli, 12706 łąk, 125, 28 past. , 1182, 71 lasów, 59, 49 nieuż. i 1, 94 wody; czysty doch. grun. 18941 mrk; gorzelnia, 2 młyny, cegielnia, nabiał i chów bydła holenderskiego; właścicielką jest Józefina y. Treskow. W O. znajdują się 2 kościoły katolickie, zamek z parkiem, zakład obłąkanych z gazownią, wodociągami i pięknym ogrodem, tudzież urząd poczt, trzeciorzędny. Par. O. , dok. rogoziński, ma 1512 dusz 1873 r. . W zakładzie obłąkanych było 1871 r. 120, a 1878 r. 204 chorych. Mieszkańcy O. trudnią się rolnictwem i chowem bydła. Czysty dochód z hektaru roli wynosi 8 mrk. W r. 1242, jak podaje Długosz, założył Przemysław I klasztor cystersek w O. i kościół p. w. N. Maryi P. i ś. Jana Chrzciciela, a 1250 r. nadał tenże książę klasztorowi Osieczno i Dobiegniewo z przyległościami, leżącemi między Drawą, Notecią i Chocznem; ksienią była wówczas Jadwiga. W 1252 r. nadaje książę klasztorowi Bolechowo, Radojewo, Marszenice, Wierzonkę, Chludowo, Samołęż, . Dobiegniewo, Oleśno, Golę, Głuchów, Sienno, Raczkowo, Rokitnicę i nieodgadnione dziś Tmienich; ksienią miała być wówczas Racława, przyjaciółka ś. Jadwigi. Tegoż roku d. 1 listopada bawiąc w O. potwierdził różne nadania na rzecz klasztoru Henrykowskiego na Szląsku; w tym mniej więcej czasie wystawili tam podobny dokument ks. Przemysław i Bolesław. Tu potwierdził także r. 1261 ks. Bolesław, wobec wojewody Przedpełka, Beniamina, kaszt. przemęckiego, i innych dostojników, nadanie wsi Kamionki Mnichy na rzecz klasztoru paradyskiego. W 1280 r. Przemysław II, potwierdzając posiadłości klasztoru owińskiego, dodał do nich Miastowice z pod Kcyni; ksienią była podówczas Klara, a panną cysterką Anna, siostra księcia, która następnie została przełożoną tego klasztoru. W r. 1280 uwierzytelnia tenże Przemysław nadanie Archenbolda, wwdy kaliskiego, który klasztorowi wniósł wś Trzuskotowo z nieistniejącemi dziś przyległościami Pustołczyn, Jańcz, Bnowo, Zniczołowo i Obrąbice. W 1298 r. , za rządów ksieni Dobroszki, odnawia Władysław Łokietek przywilej Przemysława z r. 1252 d. 26 kwietnia, a 1305 r. przekazuje Andrzej, bisk. poznański, klasztorowi dziesięciny z Skorzęcin; w 1325 r. poleca papież Jan XXII biskupom, ażeby czuwali nad bezpieczeństwem dochodów i posiadłości klasztoru. W 1331 r. , za rządów ksieni Ozanny, potwierdza król Władysław dawne przywileje klasztorne; r. 1335 sprzedaje wspomniana ksieni sołectwo w Dębogórze Sestrkowi i Piotrowi, synom Racława Noska, wobec Henryka z Pruśca, przeora owińskiego, Sauli, przeoryszy, Małgorzaty, podprzeoryszy, Femki i Sułki, cystersek tego klasztoru, Sangiusza, rybaka z O. i innych świadków. W 1340 r. Janisław, arcyb. gnieźń. , i Jan, bisk. poznań, , oznajmują, że król Kazimierz odkupił i zwrócił klasztorowi Barcinek i Skorzęcin, które klasztor był sprzedał dziedzicom wsi Kowalskie. Przywilej królewski z 10 lutego 1353 r. uznaje to nadanie. W 1372 r. potwierdza królowa Elżbieta wyrok zwalniający klasztor O. od dostarczania miastu Poznaniowi 60ciu tarcic rocznie, dla utrzymywania w mieście mostu i porucza, ażeby stojący obok klasztoru dominikanów poznańskich dom cystersek owińskich nie ponosił żadnych ciężarów, ani miejskich, ani królewskich. W 1397 r. oznajmiają Eufrozyna, ksieni przełożona, Tyberiadis, piwniczna, i Febronia, podprzeorysza, w imieniu całego klasztoru, że na mocy zawartej ugody, miasto Poznań dostarczać będzie klasztorowi w dzień ś. Marcina pewną ilość łoju. W 1424 r. , jak o tem świadczy Sprawozdanie krzyżackie z traktatów z pełnomocnikami polskimi około pomiaru granic, należą jeszcze do klasztoru nadane mu w r. 1250 Osiecze i Dobiegniewo. Klasztor posiadał dokument z r, 1432, którym ówczesna ksieni dozwalała plebanowi miejscowemu wolnego wrębu w lasach owińskich. W 1580 r. składały parafią owińską

Owilka

Owilka

Owili

Owińska