tlej łaski uwalniamy ich od sianożęcia; ale do pomagania przy budowlach i do innych zwykłych usług są zobowiązani. Arcybisk, gnieźn. winni dawać wiardunek od pługa, od radła pół wiardunka. Granice rozpoczynają się od drzewa stanowiącego granice Silna Frankenhayn j odtąd do drzewa zowiącego się Kinstruch, dalej do dębu, który jest granicą Ciechocina Czetzin, odtąd do lipy, która jest przy młynie i znowu do granicy wsi Sławęcina Slaventin i do Lichnowskiej granicy, ztamtąd aż do Gronowskiej granicy i dalej aż do pierwszej granicy. Dan w Tucholi w dzień ś. Bartłomieja. Później wykazał się tu nadmiarek wynoszący 6 wł 3 mr. , który komtur tucholski Siegfried Gerlachshaim także dołączył do wsi, za opłatą czynszu, mocą przywileju wystawionego w Tucholi r. 1358 ob Cod. Belnensis, str. 7 9 i Odpisy Dregera w Pelplinie, str. 116. W 1409 r. nadaje Henryk v. Schwelborn, komtur tucholski, wiernemu Janowi Sulesdorff, sołtysowi ostrowieckiemu, i wszystkim mieszkańcom jez. Ostrowite, prócz ostrowu, który sobie zostawiamy; co rok będą nam płacili 9 wiardunków Dan w Tucholi ob. Cod. Belnensis, str. 29. W lustracyi sstwa tucholskiego z r. 1570 czytamy, że w O. było 84 wł. , osiadłych 80, prob. 4, ogrodów 4 i 2 karczmy; dzierżawcą wsi był Jerzy Żaliński. W 1664 r. było w O. Niemieckiem włók 84, sołtyskich 8, kościelnych 4, wybranieckich 2, które wś zastępuje, czynsz wynosił 68 fl. 26 gr. R. 1791 trzymał tę wś Lipiński, pisarz grodzki wwdztwa pomorskiego. Podług taryfy poborowej z r. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny, płacili w O. poddani od 65 wł. osiadł. , 11 pust. , 2 karcz, , kow. , 2 ogr. 145 flor. ob. Roczn. Tow. Prz. Nauk w Poznaniu, 1871, str. 184. Gleba jest w O. bardzo żyzna; znaczniejsze wzgórza są Schneeberg, Muehlenberg, Keuchelberg 160 mt. . Wymienione wyżej jez. Ostrowite nazywają Niemcy WaldSee. 4. O. , niem. Osterwitt, fiskalna domena, pow. kwidzyński, et. p. , tel. i kol. Czerwińsk, 32 klm. odl, ; par. kat, Pieniążkowo, ew. Nowe, szkoła Półwsi. W 1868 r. 30 bud. , 10 dm. , 135 mk. kat. , 36 ew. , 308, 12 ha roli or. i ogr. , 92, 54 łąk, 015 past. , 25, 59 lasu, 21, 82 nieuż. , 62, 72 wody, razem 511, 24 ha; czysty doch. z grun. około 4700 mrk. Ossowski podaje, że tu odkryto cmentarzysko starożytne; popielnica pochodząca z grobu skrzynkowego znajduje się w Muzeum Tow. Hist. w Kwidzynie ob. Objaśn. do mapy archeol. Prus zachod. , str. 40. . O. leży nad bitym traktem z Gniewu do Nowego wiodącym. W przeszłym stuleciu mieli tu dwór swój wspaniały aulam magnam et splendidam Dąbscy, dziedzice włości naokoło Czerwińska i Minsterwaldu leżących. Kaplicę domową utrzymywał tu w r. 1765 Dąbski, kaszt. brzeskokujawski. Także w pobliskim ostrowickim lesie znajdowała się wtedy mała kaplica pustelnicza, na której budowę zezwolił gdański konsystorz. Z końcem ubiegłego stulecia król pruski nabył wszystkie te dobra od Dębskich ob. Utracone kościoły przez Fankidejskiego, str. 267. Podług taryfy z r. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny, płaciła w O. , należącem do pow. nowskiego, pani podkomorzyna koronna summatim 97 flor. 14 gr. ob. Rocz. Tow. Prz. Nauk w Poznaniu 1871, str. 176. 5. O. , niem. Ostrowitt, w 1872 r. od ówczesnego właściciela Eben Ebensee zwane, dok. Osterwitz i Osterwicz, dobra ryc, pow. świecki, st. p. , tel. i kol. Lniano 4, 5 klm. odl. , parafia katol. Świekatowo, ewang. Bukowiec, szkoła Dębowo. W 1868 r. 23 bud. , 14 dm. , 56 mk. kat. , 96 ew. Razem z fol. Annalust i Marienthal obejmują te dobra 692, 43 ha roli or. i ogr. , 175, 66 łąk, 192, 42 past, 27, 62 nieuż. , 72, 26 wody, w ogóle 1167, 39 ha; czysty doch. z grun. 3426 mrk. , cegielnia, gorzelnia, hodowla bydła i owiec. W 1886 r. nabyło te dobra na subhaście zach. prus, ziemstwo za 245, 000 mrk. o. leży nad jez. Ebensee po polsku pewnie Ostrowite. Na polu tutejszem znaleziono r. 1866 toporek starożytny i celt tulejkowy ob. Objaśn. do mapy archeol. Prus zach. , str. 102 i 106. Za czasów krzyżackich należały tutejsze dobra do komturstwa świeckiego i były zobowiązane do jednej służby zbrojnej. W 1453 r. wymieniają dokumenta Jana Hans z Ostro witego. W 1649 r. posiadał O. Mikołaj Koss ob. Wizyt. Gniewosza, str. 104, 6. Według taryfy na symplę z r. 1717 płaciło O. należące do pow. świeckiego, 4 gr. ob. Cod. Belnensis, str. 87. 6. O. , niem. Ostrowitt, kol. , pow. kwidzyński, st. p. Mała Karczma, par. kat. Pieniążkowo, ew. Nowe, szkoła Dąbrówka. W 1868 r. 17 bud. , 7 dm. , 25 mk. kat, 55 ew. 7. O. , niem. Ostrowitt, wś szlach. nad jeziorem t. n. , pow. człuchowski, st. p, Lipienice, par. kat. Borzyszkowy, ew. Tuchomie, 341464 mr. obszaru. W 1868 r. 76 bud. , 32 dm. , 260 mk. , 251 kat. , 9 ew. Założona w 1365 r. przez Chołyna de Zychce, jak donosi Borek w Echo sepulchralis str. 765. 8. O. , dok. Schilthern niem. al. Schildern, dobra ryc. i wś, pow. lubawski, ma st. p. , tel. i kol. , par. kościół kat. i szkołę, par. ew. Biskupiec. W 1868 r. 42 bud. , 24 dm. , 335 mk. , 254 kat. , 81 ew. ; hodowla bydła i owiec, gorzelnia parowa, cegielnia i piec wapienny. Do klucza tego należy także Dębień i fol. Kamienny Most. Cały obszar obejmuje 1522 ha i to 1025 ha roli or. i ogr. , 188 łąk, 13 past. , 192 lasu, 21 nieuż. , 83 wody; czysty doch. z grun. 8277 mrk. W skład par. , dek. radzyńskiego, I wchodzą O. , Osetno, Wardęgowo i Olszak. Przy

Ostrowite