gospodarstwa większe częściej się spotykają, choć skutkiem parcelacyi jest obecnie około 15 większych posiadłości. Z produktów ko palnych, prócz nieużytkowanych torfów i za rzuconych rud błotnych, znajduje się tu bur sztyn, głównie w północnej połowie. Mieści się on w pokładach z przegniłych liści, zwy kle pod warstwami torfu. Najobficiej się znaj duje w miejscu gdzie kilka żył schodząc się tworzy tak zwany kociół, dostarczający nie raz kilkudziesięciu funtów, w kawałkach do chodzących niekiedy funta. Dobywanie bur sztynu dziś upadło z powodu małego zbytu na wyroby i zakazu poszukiwań w lasach rzą dowych, zajmujących znaczną część obszaru. Grunta kurpiowskie są już zupełnie wyzyska ne. Przemysł fabryczny prawie że nie istnieje. Prócz drobnych zakładów, jak zwykłe młyny wodne, wiatraki, cegielnie, istnieją zaledwie trzy ważniejsze cukrownia w Gucinie śród pasu gleby pszennej koło Goworowa, młyn amerykański w. Olszewie, przerabiający do 20, 000 korcy zboża i fabryka bursztynowych wyrobów w Ostrołęce. Ludność powiatu, któ ra w 1867 r. wynosiła 51, 439 dusz, wzrosła do 63, 938, w tej liczbie do 6000 żydów. Co do środków komunikacyjnych powiat ostro łęcki posiada drogę wodną w rzece Narwi i i trakt bity 1go rzędu warszawskokowieński a prócz tego dwie drugorzędne drogi bite z Ostrołęki do Małkini st. dr. . żel. warszaw. petersb. i z Ostrołęki do Myszyńca. O stanie oświaty niekorzystnie świadczy mała ilość szkół ludowych. Prócz dwóch szkół w O. , jest tylko dziewięć w powiecie. Posiadają jo osady Czerwin, Goworowo, Kadzidło, My szyniec, Nasiadka, Piski, Suchcice, Troszyn, Zawady. Pod względem kościelnym powiat ostrołęcki stanowi dekanat dyec. płockiej, składający się z 9 parafii Czerwin, Goworo wo, Kadzidło, Kleczkowo, Myszyniec, O. , Pi ski, Rzekuń i Troszyn. Pod względem sądo wym składa się z jednego okręgu sądu pokoju dla Ostrołęki i przyległych kolonii i 3ch okręgów sądów gminnych O. , Kadzidło i Czer win. Pod względem administracyjnym dzieli się na jedno miasto i 11 gmin Czerwin 5641 mk. , Dylewo 5365, Goworowo 4851, My szyniec 8368, Nasiadki 5349, Piski 2383, Rzekuń 4941, Szczawin 3513, Troszyn 5446, Wach 7811. W gminach tych jest 208 wsi. Br. Ch. Ostroląka 1. wś i fol. nad Pilicą, pow. grójecki, gm. Konary, par. Ostrołęka, odl. 21 w. od Grójca. Leży na wzgórzu, śród niziny piaszczystej, między Wisłą a Pilicą z praw. brzegu, niedaleko Mniszewa. Posiada kościół paraf. , zdrój wody mineralnej, niezbadany dotąd. W 1827 r. było 26 dm. , 243 mk. Jestto starożytna siedziba rodu Ciołków, Stanisław Ciołek, bisk. poznański, i brat jego Wigand kaszt. czerski, założyli tu parafią, utworzoną z wsi odłączonych od Mniszewa i Warki; kościół murowany wznieśli w 1429 r. Święcicki, autor, , Opisu Mazowsza, ożeniony z Ciołkówną Małgorzatą, otrzymał O. w posagu. Wieś dla przyjemnego położenia godna być siedliskiem Moz, powiada w swem dziełku. Rysunek dworu w O. dał Tygod. Illustr. z 1869 r. No. 101. Dobra O. składały się w 1884 r. z fol. O. i Karolinów al. Grażyna oraz wsi O. Rozl. dominialna mr. 1252 folw. O. gr. or. i ogr. mr. 123, łąk mr. 212, past. mr. 6, lasu mr. 102, nieuż. mr. 37; bud. mur. 2, z drzewa 17. Fol. Karolinów al. Grażyna gr. or. i ogr. mr. 721, łąk mr. 6, past. mr. 1, lasu mr. 35, nieuż. mr. 10; bud. z drzewa 7; płodozmian 17polowy; wiatrak, las nieurządzony. Wś O. os. 22, z gr. mr. 92. O. par. , dek. grójecki dawniej warecki, 1000 dusz. 2. O, w dok. Ostraleka, Ostra Leka, wś i fol. , pow. łowicki, gm. Lubianków, par. Główno, odl. 18 w. od Łowicza, loży na lewo od drogi z Łowicza do Główna, ma 152 mk. W 1827 r. było tu 21 dm. , 151 mk. Wincenty Kot z Dębna, arcyb gnieźn. 1548, nadał dziesięciny z o. kollegiacie łowickiej. O. należała wtedy do par. Domaniewice a do kościoła filialnego w Głównie Lib. Ben. Łask. , II, 249, 344, 346. Obecnie fol. O. rozl. w 1885 r. mr. 593 gr. or. i ogr. mr. 528, łąk mr. 50, nieuż. mr. 15; bud. mur. 4, z drzewa 8; płodozmian 4polowy. Wś O. os. 25, z gr. mr. 124. Część gruntów wiejskich nosi miano Dziadowiec i przeznaczoną bywała na osiedlanie starych i biednych gospodarzy. 3. O. , w dok. Ostrolaka, wś i fol. , pow. noworadomski, gm. Zamoście, par. Sulmierzyce, odl. 21 w. od Radomska. Wś ma 14 dm. , 102 mk. ; fol. 4 dm. , 7 mk. W 1827 r. było tu 9 dm. , 43 mk. Według Lib. Ben. Łask. I, 491 wieś dawała dziesięcinę kanonii i prebendzie gnieźnieńskiej, plebanowi zaś w Sulmierzycach kolędę, po groszu z łanu. W regestr. pobor. z 1552 i 1553 r. wykazani są jako właściciele szlachta. Stanisław i Jerzy 1 2 łana, Adam Jakub 1 2 łana na i Katarzyna Marskowa 1 2 łana Pawiński Wielkop. , II, 284. Obecnie folw. Ostrołęka rozległy mr. 230 gruntów or. i ogr. mr. 176, łąk mr. 26, past. mr. 18, nieuż. mr. 10; bud. z drzewa 8; płodozmian 9polowy; pokłady torfu. Wś O. os. 11, z gr, mr. 84. 4. O. , wś i fol. , pow. radomski, gm. Przytyk, par. Wrzos, odl. od Radomia 24 w. , ma 16 dm. , 186 mk. W 1827 r. było tu 9 dm. , 125 mk. Według regestr. pobor. z 1508 r. O. wraz z Podkaną, Słowikowem i Studzieniczną, była własnością Pawła Podlodowskiego, który z 2 łanów płacił 31 gr. W 1569 r. mieszkał tu Stanisław Podkansky i miał 4 łany Pawiński Małop. ,

Ostrołęka

Ostroląka