dany synowi Monomacha Jerzemu Dołgoru kiemu, ks. suzdalskiemu, Wsiewołod, który w 1139 r. wstąpił na tron kijowski, skorzystawszy z nieobecności Jerzego w O. , pokusił się oń i w 1141 r. zawładał nim. Po śmierci Wsiewołoda w 1146 r. nowy ks. kijowski Izastaw Mścisławicz posadził w Horodzcu Osterskim brata swego Włodzimierza. W 1148 r. syn Jerzego Suzdalskiego wypędził go z Horodzca i wkrótce potem oddał go bratu swemu Rościsławowi. Ale w następnym roku ojciec Hleba, Jerzy, pochwycił Kijów; atoli z miasta tego po dwakroć wypędzany, za każdym razem do Horodzca Osterskiego uciekał. Podczas powtórnego schronienia się Jerzego w O. , syn jego Andrzej Bogolubski, wracając z wyprawy wołyńskiej, pułki swoje do tegoż wprowadził grodu. Jerzy sprzymierzywszy się ze Swiatosławem Olgowiczem i Włodzimierzem Dawidowiczem, postanowił iść do Kijowa. Na Wielkanoc 1151 r. przybyli oni z Czernichowa do O. i udali się ztąd na wyprawę, która się atoli nie powiodła. Włodzimierz Dawidowicz poległ w boju, a Jerzy po raz trzeci był zmuszony schronić się do O. Wówczas Izasław Mścisławicz zjawił się z hufcami swymi przed wałami O. , obiegł go i zażądał aby Jerzy oddalił się do Suzdalu. Jerzy przystał na to i oddawszy Horodziec synowi Hlebowi, odjechał, a zwyciężki Izasław wrócił do Kijowa. Ale w skutek nowych zatargów w następnym roku przyszło pomiędzy nimi znowu do otwartej wojny. Izasław w sojuszu z ks. czernichowskim zdobył Horodziec i spalił go. Podczas pożaru zgorzała kopuła cerkwi ś. Michała. Ołtarz główny ze szczątkami fresków na ścianach zachował się po dziś dzień. Pożgli moj Horodziec, to ja otożgu protiwu, rzekł Jerzy, gdy doszła go wieść o spaleniu O. i w tymże roku wyruszył na wyprawę przeciwko Izasławowi i spalił w odwecie przedmieście Czernichowa. Izasław zebrał wojsko w Olżycach i poszedł do Morowska, Sojusznicy Jerzego, plemię koczownicze, uciekli a on bez nich na wydanie bitwy nie odważył się i odstąpił. W rok potem Izasław kijowski umarł, poczem Jerzy ponownie za władał Kijowem i Pereasławiem, ale rychła śmierć jego 1157 r. nie dozwoliła na odbudowanie Horodzca Osterskiego. Dopiero w 1195 r. syn jego ks. suzdalski Wsiewołod posła tiwuna swojeho na Ruś i sozda hrad Horodziec na Wstri, odnowi otczynu swoju. Ale o O. odtąd zupełnie zatraca się ślad u ruskich kronikarzy. I już następnie, gdy w 1239 40 r. Mongołowie runęli na Ruś i tak Kijów jak i Czernichów oraz Pereasław zburzyli, wtedy i O. nie był też prawdopodobnie oszczędzony i musiał również te same losy podzielić. Dopiero za litewskich czasów znowu posiadamy wyraźną wzmiankę o istnieniu na nowo 0. jako dziedzictwa hospodarskiego. Dzierżył je Włodzimierz Olgierdowicz, władzca udzielny Kijowa. Atoli już wtedy kilka przyległych Ostrowi miejscowości, jako to Rożny, Kra chajów, Świetylnów należały do ks. Połówców ze Skwira Rożynowskich, których to dóbr posiadanie zatwierdził im ks. Włodzimierz Olgierdowicz Opis pow. wasylkowskiego, str. 33. Atoli Witold, w. ks. lit. , oddaliwszy Włodzimierza Olgierdowicza z Kijowa w 1392 r. , oddał O. , Czernin, Bodenki, Wypołzów, Rożny, Świetylnów, Krechajów i Letkowicze ks. Dymitrowi Sokirze Akty J. Z. R. , t. I, str. 98. Po śmierci ks. Sokiry włości jego były zabrane przez ks. kijowskiego Aleksandra Olelka Włodzimierzowicza i syna jego Szymona 1440 1455 i rozdane ich sługom, bojarom i tatarom. Jednakże w 1490 r. ks. Marya córka ks. Dymitra Sokiry Trabska Zwiahelska odzyskała O. , albowiem król Kazimierz Jagiellończyk kazał jej te dobra zwrócić Rykaczewski Invent, str. 275 i archi w. motowidłowieckie. Gdy bojarowie ostrscy nie chcieli księżnie być posłusznymi, to król im nakazał jej służyty i posłusznymi byti Akty J. Z. R. , t. I, str. 104. Sojusz cara moskiewskiego z Mendligirejem, hanem Krymu, oddziałał zgubnie na cały ten kraj. Wiadomo, że w 1494 r. Mendligirej najzupełniej zniszczył był całą Kijowszczyznę wsie i miasta spełzły w pożogach, lud wybrany przez Tatarów, którzy od tego czasu nad tym krajem jak czarna chmura wisieli i co chwila wpadając doń aż po Desnę, obracali go w perzynę i wyludniali, tak dalece, że jeszcze w połowie XVI w. mieszczanie ostrscy nie mogli obrabiać swoich pól z obawy najezdzców. W sześć lat po najściu Mendligirej a sąsiedni Murowsk wraz z ks. czernichowskiem odpadł do Moskwy, mianowicie 1500 r. , kiedy kniaź Semen Iwanowicz Możajski zdradził króla Aleksandra i poddał się Iwanowi III, Okoliczność ta sprawiła, że nie tylko O. znalazł się na granicznym punkcie państwa, ale nadto otrzymał przez to samo wysokie strategiczne znaczenie. Z miejsca znajdującego się wprzódy w głębi kraju, zamienił on się nagle na wysunięty gród pograniczny, w bliskości którego krzyżowały się drogi moskiewska do Kijowa i tatarska na Białąruś wiodąca, bez zaczepienia granicy moskiewskiej. Kn. Marya Trabska Zwiahelska umarła bezdzietna i 0. znowu do rąk królewskich powrócił. Z czasem wytworzyła się z niego dzierżawa czyli starostwo. Około 1522 r. król oddał O. wwodzie wileńskiemu Albertowi Wojciechowi Martynowiczowi Gasztoldowi Akty J. Z. R. , t. I, str. 61. Ten Gasztold był podczaszym w. ks. lit. i namiestnikiem nowogródzkim około 1508 r. ;

Ostr