al. Osowa, wś, pow. borysowski, przy gośc. wielkim pomiędzy Niebyszynem i Dokszycami, w 3 okr. pol. dokszyckim, par. kat. Dokszyce, ma 22 osad pełnonadziałowych; miej scowość wzgórkowata, dość leśna od południa i wschodu. 9. O. , wś nad bezim. dopł. Derażynki. pow. borysowski, należała niegdyś do dom. Zamostocze, ma 24 osad pełnonadziało wych; miejscowość wzgórkowata i lesista. 10. O. , wś, pow. borysowski, w 2 okr. pol. łohojskim, z zarządem gminy; cerkiew Pokrowska, wzniesiona w 1806 r. przez Rafała Śliźnia, instygatora litewskiego, z filią w Omniszewie i kaplicą cmentarną w Domaszkiewiczach. Gmina osowska składa się z 3 okr. wiejskich, 30 wsi i ma 1105 włościan płci ob. 11. O. , osady wiejskie, w liczbie dziesięciu, pow. ihumeński, o 10 w. ku płn. od mta Ihumenia, na ponurem, nizinnem, odludnem Po lesiu. 12. O, fol. nad rz. Wiaczą, pow. miń ski, o kilka wiorst na północ od Gródka Chmarzyńskiego, w 1 okr. pol. , od 1871 r. własność urzędnika Gałkowskiego, ma 15 włok i 3 mr. obszaru; miejscowość wzgórzysta, dość leśna, gr. dobre, szczerkowoglinkowate. Na początku b. stulecia należał do dóbr Bucewicze genera ła Wołodkowicza. 13. O. , wś nad rz, Wia czą, pow. miński, w 1 okr. pol. , gm, siemkowo horodecka, ma 9 osad pełnonadziałowych; grunta dobre, szczerkowogliniaste. 14. O. , fol. , pow. miński, od 1860 r. własność Tumieniewa, ma około 16 włók. 15. O. , mała wś na odludnem Polesiu pow. pińskiego, w gmi nie Moroczna, o 3 w. na północ od WólkiRze czyckiej, ma 6 osad. 16. O. al. Osowce, po białorusku Asaucy, wś i fol. w pow. pińskim, w 3 okr. pol. płotnickim, gm. Płotnica, przy gościńcu z Płotnicy do Duboja, o 3 w. od linii dr. żel. łączącej drogę mosk. brzeską z pińsko rzeczycką. Wś ma 63 mk. i 13 osad; fol. , dziedzictwo szlacheckiej rodziny polskiej Kałłaurów, ma 884 dzies. ; miejscowość poleska, mało ludna. J. Krz. Al. Jel. Osowo 1. dok. Ossowo, jezioro w Nowej Marchii brandeburskiej, w okolicy Dobiegniewa Woldenberg. Wymienione w dokumencie około 1424 r. Niewiadomo czy istnieje obec nie i pod jaką nazwą. 2. O. , jeziorko, w ziemi niegyś nakielskiej, w okolicy Osówca, Sitna i Samnieczna; należało niegdyś w 1300 i 1325 r. do klasztoru byszewskiego, przeniesionego następnie do Koronowa. E. Cal. Osowo 1. al. Ossowo, majętność, pow. wrzesiński, o 6 klm. na południe od Wrześni, par. Biechów, poczta i st. dr. żel. Września, 8 dm. i 110 mk. 12 prot. . Obszaru 286, 99 ha, t. j. 197, 25 roli, 32, 83 łąk, 31, 29 pastw. i 6, 79 nieuż. ; cz. doch. grunt. 2079 mrk. , właścicielka Poklatecka. W 1390 r. przysądził Wojciech, arcyd. poznański, dziesięciny kmiece Henrykowi, ałtarzyście poznań. , dziesięci ny folwarczne proboszczowi biechowskiemu. W 1578r. posiadał tu 2 łany i 2 zagrody Franciszek Nadarzycki, a r. 1620 Jędrzej Kokoski. Około 1793 r. należało O. do Pierzchlińskiego, skarbnika wschowskiego. Odkopa no tu pojedyncze grobowiska z naczyniami glinianemi. 2. O. , wś i ful. , pow. obornicki, o 6 klm. na półn. wsch. od Szamotuł, gdzie jest par. , poczta i st. dr. żelaz. O. należało w 1580 r. częściowo do Krzysztofa i Bartłomieja Niemieczkowskich. Około 1793 r. do gen. Filipa Raczyńskiego; obecnie dzieli się na Nowe i Stare O. O. Nowe, niem. Neu Ossowo, jest wsią włośc. o 15 dm. , z 108 mk. połowa prot. . O. Stare, niem. AltOssowo, fol. dóbr Niemieczkowskich, ma 7 dm. i 119 mk. 18 prot. . Od kopano tu podobno grobowiska pojedyńcze. 3. O. , wś i domin. , pow. kościański, o 9 klm. na wsch. płdn. od Krzywinia, par. w Lubiniu, dawniej Stary Gostyń, poczta w Bielowie, st. dr. żel. w Kościanie, Starem Bojanowie i Ry dzynie Reiser o 26 klm. Ks. Bolesław, syn Odonicza, potwierdzając w 1268 r. przywileje nadane w 1231 r. klasztorowi lubińskiemu, wymienia także O. ; prócz tego dokumentu przechowały się jeszcze odnośne potwierdze nia z r. 1277 i 1295. O. składało się w 1580 r. z 5 3 4 łanów sołeckich, 2 1 4 innych, 1 za grody i 1 komornika; był tam wiatrak i miesz kał 1 rzem. ; właśc. był klasztor lubiński aż do nowszych czasów. Obecnie składa się O. z Nowego i Starego. O. Nowe, niem. NeuOsso wo, wś, ma 8 dm. z 73 mk. 4 prot. . O. Stare, niem. Alt Ossowo, wś i domin. ; wś ma 5 dm. i 37 mk. , 25 katol. i 12 prot. ; domin. ma 5 dra. i 80 mk. , 23 katol. i 57 prot. ; obszaru 324, 12 ha, t. j. 181, 64 roli, 22 80 łąk, 52, 59 pastw. , 52, 06 lasu, 14, 28 nieuż. i 0, 75 wody; czysty doch. grunt. 2235 mrk. ; właścicielką jest Ida Fenner. E. Cal. Osowo 1. niem. Ossowo, wś, pow. starogardzki, st. poczt i par. ew. Borzechowo, kat. Lubichowo, 3 4 mili odl. , szkoła w miejscu, odl. od m. pow. 2 1 2 mili, zawiera 27 gburstw i 47 zagród, 4251, 39 mr. obszaru. W 1868 r. 821 mk. , 416 kat. , 386 ew. , 19 żydów, 97 dm. ; w 1879 roku 109 dm. , 195 dymów, 921 mk. W 1710 r. płaciło O. 10 korcy żyta i tyleż owsa wizyt. Szaniawskiego, str. 120. Lustr. z r. 1565 donosi, że O. należało do sstwa grudziądzkiego, trzymał je w dzierżawie urodzony Piotr Wojanowski, ssta grudziądzki. Istniejący tu aż do r. 1874 krąg kamienny nad brzegiem Czarnej wody rozebrono w tym czasie, pozostawiając z niego tylko środkowy menhir, mający 2 metry wysokości ob. Objaśn. do mapy archeol. Prus Zach. przez Osowskiego, str. 81. 2. O. , wś, pow. złotowski, st. poczt. Lipka, par. kat. Zakrzewo 3 4 mili odl, ew.

Osowo

Osowo