żel. we Wschowie. O. jest gniazdem rodzinnem Ossowskich h. Dołęga. Znaną już była w r. 1325 pod nazwą Rudegeri villa; kościół istniał tu przed r. 1510; znajdują się w nim nagrobki Jana Ossowskiego, pisarza ziemskiego wschowskiego 1574, Barbary z Lubowic, zony Jędrzeja Ossowskiego, ssty wschowskiego 1662 i Zofii Ossowskiej, córki Jana i Jadwigi Ossowskich. Kościół ten zostawał w ręku protestantów od 1568 aż do 1700 r. , zwrócony został katolikom na mocy wyroku trybunalskiego w 1699 r. W 1538 r. Piotr Ossowski pomieniał dobra Osowasień i Wilkowo Polskie za Rakoniewice i Gościeszyn z bratem swoim Mikołajem. Księgi kościelne zaczynają się od r. 1633 i zawierają różne zapiski Lauterbacha, kronikarza wschowskiego. O szkole tutejszej wspomina wizyta Wolińskiego z r. 1737; dziedzicem ówczesnym był Jędrzej Żychliński, podstoli kaliski. Z O. pisali się także Szlichtyngowie. Wieś ta jest pamiętna klęską Sasów, jaką im zadali Szwedzi w d. 13 lutego 1706 r. Walka ta, która toczyła się w Dębowej Łęce i O. a koniec swój wzięła w Wschowie i Przytoczni, zowie się zwykle bitwą wschowską. Z tych czasów pochodzić mają znajdujące się pod wsią okopy. Obecnie składa się O. z trzech odrębnych części I. O. Dolna, niem. NiederRoehrsdorf, wś, ma 25 dm. i 157 mk. , 21 kat. i 136 prot. Domin. 9 dm. i 52 mk. , 21 kat. i 31 prot. ; obszaru 300, 98 ha, t. j. 207, 75 roli, 16, 30 łąk, 0, 63 past. , 69, 08 lasu i 7, 22 ha nieuż. ; czysty doch. grunt. 3476 mrk. ; właścicielem jest B. V. Waldow; dawniej należało do Żychlińskich i Mielęckich. 2. O. Górna, niem. OberRoehrs dorf, wś, okr. wiejski, domin. i okr. domin. Wś ma 36 dm. i 222 mk. ; w skład okręgu jej wchodzą osady Nowy Ogrodnik Neugraetz z 3 dm. i 17 mk. i 7 dm. z 23 mk. , tudzież Halbmond al. Waldkrug; cały okr. ma 262 mk, 44 kat. i 218 prot. Domin. ma 7 dm. i 76 mk. Obszaru z fol. Nowy Ogrodnik 927, 96 ha, t. j. 333, 44 roli, 14, 84 łąk, 563, 01 lasu, 16, 22 nieuż, i 0, 45 wody; czysty doch. grun. 5828 mrk; cegielnia, gorzelnia parowa z młynem, maślarnia, chów bydła i owiec; właścicielem jest Eug. bar. v. SeherrThoss, dawniej jeden z Szlichtyngów. W skład okr. domin. wchodzą fol. Ogrodnik Nowy z 2 dm. i 9 mk. , tudzież osada leśna Halbmond czyli Waldkrug z 1 dm. i 8 mk. ; cały okr, 93 mk. , 47 kat. , 45 prot. i 1 żyd. 3. O. Średnia, niem. MittelRoehrsdorf. Tu się znajduje kościół paraf. Wś ma 32 dm. i 194 mk. , 42 kat. i 152 prot. Dominium ma 6 dm. i 78 mk. , 22 kat. i 56 prot. Obszaru 292, 09 ha, t. j. 211, 21 roli, 23, 22 łąk, 48, 83 lasu i 8, 83 nieużyt. ; czysty doch. grunt. 3661 mrk. ; mleczarnia i uprawa buraków; właścicielem jest Herrmann v, Hoven, dawniej Adam Mielęcki. O. par. , dek. wschowski, 192 dusz 1873 r. . E. Cal. Osowa Wielka al. Osowa Góra, lesisto wzgórze 337 mt. , pod 49 55 płn. szer. a 41 39 wsch. dł. od F. , we wsch. strome Brzuchowic, pow. lwowski. Osowa Wola, wś, pow. stopnicki, gm. i par. Kurozwęki, ma 41 os. , 568 mr. obszaru. Wchodziła w skład dóbr Kurozwęki. Osowce 1. wś, pow. kobryński, o 15 w. na płd. wsch. od Drohiczyna, o 65 od Kobrynia a 255 od Grodna, przy trakcie Zakozielelllinna. 2. O. , wś, pow. prużański, na płd. od Sielca. 3. O. , ob. Osowo. Osowce, wś, pow. radomyski, o 4 w. ku płn. od Brusiłowa, przy drodze do Radomyśla, ma 652 mk prawosł. , 12 katol. i 6 żydów; cerkiew Uśpieńska, murowana, uposażona 44 dzies. ziemi, wzniesiona w 1818 r. staraniem parocha Mikołaja Roguckiego, na miejsce dawnej, drewnianej. W XVI w. kn. Iwan Siemienowicz Bobryński nadaje sioło Osowo wraz z daniami i dochodami monasterowi pieczerskiemu w Kijowie. Następnie wspomniany jest w liście Eustachego Daszkiewicza do króla Zygmunta kn. Michał Osowiecki. W wieku zeszłym O. należały do klucza brusiłowskiego; obecnie 1995 dzies. należy do Krzyżanowskich, 440 dz. do Radzikowskich i 507 dz. do Kurmanowiczów. Uroczyska noszą nazwy Zabołocie, Czenochów Las. O O. znajdujemy wzmianki w Arch. J. Z. R. , cz. III, t. 3 725 730, 732, 733; cz. VI, t. 2 99, 103, 104. J Krz. Osowe, ob. Osowiec. Osówek, pow. janowski, gm. i par. Potok Wielki. Osówek 1. zaśc, pow. wilejski, w 3 okr. pol. , gm. i okr. wiejski Kniahynin, o 5 w. od gminy a 33 w. od Wilejki, przy b. dr. poczt. z Dołhinowa do Wilejki, ma 2 dra. , 8 mk. kat. 4 dusze rewiz. ; należy do dóbr Chołma Kamieńskich. 2. O. , zaśc, tamże, okr. wiejski Kowieniewo Koweniów, o 5 w. od gminy a 31 w. od Wilejki, ma 4 dm. , 8 mk. katolików w 1864 r. 2 dusze rewiz. . 3. O. , wś, pow. wilejski, w 3 okr. pol. , gm. , okr. wiejski i dobra skarbowe Wołkołaty, o 2 w. od gminy a 62 w. od Wilejki, ma 4 dm. , 39 mk. katol. 20 dusz rowiz. ; wiatrak. 4. O. , karczma flisacka nad brzegiem rz. Surgut, pow. borysowski, w miejscowości bagnistej i odludnej, prawie na pół odległości pomiędzy jeziorami Domżeryckiem i Pławio. 5. O. , fol. , pow. borysowski, w 3 okr. pol. dokszyckim, przy lichej drożynie ze wsi Otrubki do Czernicy; miejscowość odludna, poleska. J. Krz. Al. Jel. Osówek al. Ossówek, posiadłość oznaczona na mapie Chrzanowskiego, odl. 5 klm. na płn. wschód od Piasków, pow. krobski, pod Smo Osowa Wielka Osowa Wielka Osowa Wola Osowce Osowe Osówek